Μιχάλης Φωτιάδης: “Αυτό δεν ήταν πένθος, μια διαδικασία θρήνου, ένας αποχαιρετισμός. Ήταν ντροπή!”
«Μας καταστρέφουν τα έθιμα, παιδάκι μου…»
«Μα ποιος;» ήθελα να ρωτήσω τη θεία μου, που επισκέφτηκε τον τάφο της κουνιάδας της και μάνας μου στα κοιμητήρια της δυτικής Θεσσαλονίκης μία μέρα μετά την ταφή, αλλά φοβούμενος την απάντησή της παρέμεινα σιωπηλός. Ρωτώντας από τη μία τους υπαλλήλους του γραφείου τελετών που φορούσαν προστατευτικές στολές και από την άλλη τους εργαζόμενους στα νεκροταφεία που δεν φορούσαν, αν αυτά είναι τα μέτρα που πρέπει να ακολουθούν, οι απαντήσεις τους ήταν λίγο συγχυσμένες, όπως ήμουν κι εγώ. Και οργισμένος. Πολύ οργισμένος…
Με χρόνια εμπειρία σε ανθρωπιστικές αποστολές, σε πολέμους, επιδημίες, καταστροφές και ακραία φτώχεια, μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη για σκληρά υγειονομικά μέτρα, καραντίνες και υποχρεωτικές απομονώσεις κομματιών της κοινωνίας –με όλη φυσικά την υποστήριξη, υλική και ψυχολογική– για το καλό του συνόλου. Αλλά τους πεθαμένους μας, μωρέ, τι τους φοβάστε;
Όταν με ειδοποίησαν από τη ΜΕΘ του ΑΧΕΠΑ ότι η κατάσταση της μητέρας μου ήταν μη αναστρέψιμη, ήμουν προετοιμασμένος. Προετοιμασμένος ακόμη και να μη δω τη σορό της ύστερα από έναν μήνα νοσηλείας. Ούτε αναγνώριση ούτε τίποτα. Μας παρουσιάστηκε στην εκκλησία ένα φέρετρο σφραγισμένο, τυλιγμένο σε σελοφάν, με έναν παπά να ψέλνει κάτι που πολύ θα ήθελα να καταλάβω τι λέει, με τους έξι παρευρισκόμενους να φοράμε τις μάσκες μας και τους υπαλλήλους ντυμένους με πλήρη προστατευτικό εξοπλισμό. Και μετά, μεταβήκαμε στον καινούργιο χώρο για τους νεκρούς του ιού…
Λάσπες, μπάζα, σαπισμένα στεφάνια, αδέσποτα σκυλιά, ανοιχτοί λάκκοι. Μόνο οι Τσιγγάνοι στην κάτω μεριά των μνημάτων, με τις πένθιμες κραυγές τους και τα δυνατά μοιρολόγια τους, τσαλάκωναν το παράλογο σκηνικό. Γιατί αυτό δεν ήταν πένθος και μια διαδικασία θρήνου, μια μετάβαση στην άλλη πλευρά, ένας αποχαιρετισμός. Ήταν ντροπή.
Δεν έχω ακούσει από τότε, παραμονή του 2021, ούτε συνδικαλιστές ούτε κόμματα και δημοτικές παρατάξεις ούτε επιστήμονες, αλλά ούτε και την Εκκλησία να οργίζεται, να διαμαρτύρεται, να προτείνει λύσεις γι’ αυτήν την αδιανόητη κατάσταση της ταφής που δεν συνάδει ακόμα και με τα υγειονομικά πρωτόκολλα των ασφαλών και αξιοπρεπών ταφών του ΠΟΥ.
Η ζημιά που κάνει η αδιαφορία για τον τρόπο ταφής των νεκρών του κορονοϊού δυστυχώς είναι ανυπολόγιστη, οι πενθούντες έρχονται αντιμέτωποι με ένα πρωτόγνωρο πολιτιστικό σοκ που σαν συλλογική μνήμη έχουμε να «ζήσουμε» από τις εικόνες της Κατοχής, αλλά επίσης δίνει «επιχειρήματα» σε κάθε λογής συνωμοσιολόγο και αρνητή της λογικής σκέψης, συμβάλλοντας αρνητικά με τον τρόπο της σε κάθε προσπάθεια που γίνεται συλλογικά να μη μεταδίδεται ο ιός. Και αν μεταλλασσόμαστε σε μια κοινωνία που δεν σέβεται τους νεκρούς της, να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα σέβεται ούτε και τους ζωντανούς. Κι αυτό που έμεινε σε μένα είναι αν αυτό ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να κάνω για να αποχαιρετήσω τον άνθρωπο που με έφερε στη ζωή…
* Ο Μιχάλης Φωτιάδης είναι τεχνικός συντονιστής Επιχειρησιακής Υποστήριξης Σε Επιδημίες για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας
