Καθώς οι πύλες των φυλακών ανοίγουν για να υποδεχτούν τα σημαντικότερα στελέχη της Χρυσής Αυγής, οι πανηγυρισμοί του δημοκρατικού μετώπου – όποτε κι αν εντάχθηκε σε αυτό ο καθείς – δύσκολα μπορούν να κρύψουν την ανησυχία ότι η νίκη αυτή δεν επιφέρει απαραιτήτως το οριστικό τέλος του πολιτικού εφιάλτη που αποτέλεσε η νεοναζιστική συμμορία.
Οι λόγοι είναι αρκετοί:
1. Πολλά από τα προβλήματα που συγκλόνισαν τον παλαιό δικομματισμό, που οδήγησαν στην αντικατάσταση του ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ, που προκάλεσαν ευρεία κοινωνική καταστροφή, που επιπλέον ώθησαν μισό εκατομμύριο συμπατριώτες μας να ψηφίσουν τη Χρυσή Αυγή, είναι ακόμη εδώ.
Φτώχεια, ανεργία, ζωή με επιδόματα, οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση, αδυναμία πάρα πολλών νέων να δημιουργήσουν οικογένειες. Τίποτε απ’ αυτά δεν τελείωσε για εκατομμύρια ανθρώπους με την τυπική έξοδο από τα μνημόνια.
2. Η οφειλόμενη στον κορωνοϊό και την Covid-19 νέα ύφεση οξύνει τα προηγούμενα προβλήματα και προσθέτει πολλά νέα. Επιπλέον έρχεται το πολλάκις αναβληθέν κύμα προσωπικών πτωχεύσεων και πλειστηριασμών να διευρύνει την ανέχεια και να ολοκληρώσει την οικονομική καταστροφή ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων.
3. Στην ήδη ευρεία αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος έρχεται να προστεθεί – ελέω και της πανδημίας – η όξυνση του ανορθολογισμού και της συνωμοσιολογίας, δύο από τα στοιχεία που τροφοδοτούν παγκοσμίως διάφορες μορφές Άκρας Δεξιάς και στην Ελλάδα αποτέλεσαν σημαντικά πολιτικά εργαλεία της Χρυσής Αυγής.
4. Η όξυνση του μεταναστευτικού, καθώς η διαρκής ροή μεταναστών και ο εγκλωβισμός τους στην Ελλάδα όχι μόνο μεγεθύνει το ήδη τεράστιο αθηναϊκό γκέτο, αλλά απειλεί να μονιμοποιήσει τα υπάρχοντα στα νησιά και να δημιουργήσει νέα ανά τη χώρα.
5. Η όξυνση των ελληνοτουρκικών, των οποίων η εξέλιξη κρίνεται επιεικώς αβέβαιη για τα εθνικά συμφέροντα.
Η καύσιμη ύλη είναι αρκετή και, παρότι προς το παρόν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από τις ενδείξεις σταθεροποίησης του πολιτικού συστήματος, αυτό δεν δείχνει ότι έγινε σοφότερο από την ανάδυση του νεοναζιστικού εφιάλτη.
Ο δε διαρκής τονισμός του εγκληματικού χαρακτήρα της νεοναζιστικής συμμορίας φαίνεται σκοπίμως να συγκαλύπτει το ότι στην κάλπη της συνέρρευσαν πρώην ψηφοφόροι της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ ύστερα από την τραγική αποτυχία τους να διαχειριστούν τη χώρα, με συνέπεια τη χρεοκοπία της. Άλλωστε, εκτός από το μισό εκατομμύριο που ψήφισε τη Χρυσή Αυγή τα χρόνια του μνημονίου, άλλο ενάμισι δεν πήγαινε καν να ψηφίσει – και ακόμη αγνοείται η τύχη του.
Διαρκής υποβάθμιση των προβλημάτων
Για να σοβαρευτούμε, λοιπόν, μπορεί η Χ.Α. να ήταν μια εγκληματική οργάνωση, αλλά οι λόγοι για τους οποίους γέμισε η κάλπη της ήταν κυρίως πολιτικοί. Επομένως το πολιτικό σύστημα οφείλει διαρκώς να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη και να αυτοαξιολογείται, αφού βασικές δυσλειτουργίες του εξακολουθούν να υφίστανται και σήμερα.
Η οπτική του για το μεταναστευτικό, για παράδειγμα, φαίνεται να υποβαθμίζει τα προβλήματα και, με εξαίρεση την πιο αυστηρή επιτήρηση των συνόρων, δεν δείχνει ικανό ούτε να σχεδιάσει μια συνολικότερη εθνική πολιτική ούτε να αντιταχθεί πειστικά στην πολιτική της Ε.Ε. να μετατρέψει την Ελλάδα σε μόνιμη φυλακή και χώρο διαλογής μεταναστών.
Ακόμη χειρότερα, συνεχίζεται η αφ’ υψηλού θεώρηση τόσο των προβλημάτων που σχετίζονται με το μεταναστευτικό όσο και των πληθυσμών που υφίστανται τις συνέπειές του.
Η δε απαράδεκτη ευκολία με την οποία καταλογίζεται περίπου «χρυσαυγιτισμός» σε κάθε διαμαρτυρία θυμίζει την ισοπεδωτική αντιμετώπιση των κατοίκων του κέντρου της Αθήνας τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης και της χρεοκοπίας. Το πάθημα δεν έγινε μάθημα επειδή, υποτίθεται, οι ψηφοφόροι της Χ.Α. ήταν νεοναζί από τα γεννοφάσκια τους – αλλά το ανακάλυψαν ξαφνικά από το 2010 και μετά.
Το ίδιο έγινε με τους δυσαρεστηθέντες και τους κινητοποιηθέντες για το αποκαλούμενο «Μακεδονικό», οι οποίοι κατηγορήθηκαν συλλήβδην επί «χρυσαυγιτισμώ» και λοιδορήθηκαν ως «Βουκεφάλες». Ακόμη και η συντριπτική απάντησή τους στην κάλπη φαίνεται πως δεν έγινε ακόμη πλήρως κατανοητή.
Το ίδιο έγινε – και συνεχίζει να γίνεται – με τους «Αγανακτισμένους», τους οποίους ακόμη και σήμερα διάφοροι, με μια άκρως συκοφαντική ρητορεία, εξακολουθούν να ταυτίζουν με τη Χρυσή Αυγή ώστε να αποτρέψουν την επόμενη φυγή από το «μαντρί».
Οι επόμενοι ίσως δεν είναι αμοιβάδες
Όμως, όσο μεγαλύτερο είναι το τμήμα της κοινωνίας που βρίσκεται στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο, που δεν βλέπει προοπτική, που αισθάνεται ότι το πολιτικό σύστημα όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τα προβλήματά του, αλλά επιπλέον το λοιδορεί και το περιφρονεί, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο κίνδυνος εμφάνισης ενός νέου ακροδεξιού, αντιδημοκρατικού πόλου.
Επιπλέον είναι πιθανό ότι η επόμενη παρόμοια απόπειρα δεν θα έχει πολιτική συγκρότηση αμοιβάδας και ότι η πολιτισμική εμβέλειά της δεν θα περιορίζεται στον αγλωσσικό Καιάδα των μαχαιροβγαλτών της Χρυσής Αυγής. Η κατάληξη του παρακμιακού και ευθέως εγκληματικού φαινομένου της Χ.Α. στη φυλακή θα αποτελεί μια «προειδοποίηση» για τους επόμενους. Για τους οποίους, εάν και όταν προκύψουν, δεν φαινόμαστε ιδιαίτερα προετοιμασμένοι.
