Το χαλί δε χωρά άλλα προβλήματα από κάτω
Γιάννης Καμπούρης
Έξω από το πρόβλημα του λαογραφικού, ένα ακόμα
πρόβλημα που περιμένει τη λύση του είναι το ΔΗΠΕΘΕ. Το να επιμένουμε
να μη βλέπουμε τα προβλήματα του, δε σημαίνει ότι αυτά δεν υπάρχουν.
Απλά τα σπρώχνουμε στο μέλλον με την “ελπίδα” να σκάσουν στα χέρια του
επόμενου.
Ας τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή. Αν και το ξεκίνημα
των ΔΗΠΕΘΕ ήταν δυναμικό, αντιμετώπιζαν ήδη από τη γέννηση τους ένα
σοβαρό πρόβλημα, το συγκερασμό δύο διακριτών “οντοτήτων” στο ίδιο
πρόσωπο. Συγκεκριμένα οι καλλιτεχνικοί διευθυντές ήταν επιφορτισμένοι
τόσο με το καλλιτεχνικό έργο, όσο και με τα γενικά διευθυντικά
καθήκοντα. Αυτός ό άτοπος συγκερασμός ήταν απόρροια της ανοικτής
πρόσβασης στο ΥΠΠΟ των σκηνοθετών και ηθοποιών. Αυτοί λοιπόν
διαμόρφωσαν το πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων όπως τους βόλευε,
αναδεικνύοντας τους εαυτούς τους σε απόλυτους “άρχοντες”. Και είναι
κακό αυτό θα αναρωτηθεί κάποιος ;
Ναι και αυτό αποδείχθηκε στη συνέχεια. Οι
καλλιτεχνικοί διευθυντές στην επιθυμία τους να διασφαλίσουν το
καλύτερο δυνατό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα κατά την κρίση τους, έβαζαν σε
δεύτερη μοίρα τα υπόλοιπα ζητήματα παραγωγής, τα κόστη, τη σχέση τους
με την τοπική κοινωνία. Αποτέλεσμα οι παραγωγές να μη βγαίνουν, να
συσσωρεύουν σημαντικές ζημίες, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε χάσμα με
τις τοπικές κοινωνίες. Στη συνέχεια απαξιωμένα, με σοβαρά οικονομικά
προβλήματα και έχοντας χάσει την επαφή τους με αυτές, χάθηκε κάθε
ενδιαφέρον για την τύχη τους. Το ΔΗΠΕΘΕ Βορείου Αιγαίου διαλύεται, το
“θεσσαλικό Θέατρο” φυτοζωεί κλπ.
Όταν εντόπισα αυτό το ζήτημα αυτό, εισέπραξα τη
“συνδικαλιστική” μήνη κάποιων “συντεχνιών”. Και τι δουλειά είχα στο
χώρο θα με ρωτήσετε. Ήταν η εποχή που το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας υπήρχε ο
κίνδυνος να κλείσει εξαιτίας μεγάλων οικονομικών ανοιγμάτων. Έτσι ο
τότε δήμαρχος Α. Βλαζάκης με όρισε διευθυντή του, σε μια προσπάθεια να
αποτραπεί η διάλυσή του όπως και έγινε.
Και τι σχέση έχουν όλα αυτά με το σήμερα ;
Αν και τα δεδομένα έχουν αλλάξει, δεν άλλαξε η
νοοτροπία εκείνης της εποχής που εξακολουθεί να είναι βαθιά ριζωμένη
και συνεχίζει να γεννά προβλήματα. Εγκλωβισμένα τα ΔΗΠΕΘΕ στο “ένδοξο”
παρελθόν τους, στην υποχρηματοδότηση του σήμερα, και σε ατελέσφορες
διοικητικές δομές, αδυνατούν να δώσουν απαντήσεις στα προβλήματά τους.
Εξακολουθούν να προβάλλουν την αυτοτέλειά τους ως
πανάκεια στο πρόβλημα της επιβίωσης τους. Αλλά τι σημαίνει αυτοτέλεια.
Σημαίνει μια πλήρη διοικητική δομή με αντίστοιχη γενναία
χρηματοδότηση, ώστε να καταστούν ικανά να ανταπεξέλθουν σε όλες τις
ανάγκες τους. Όμως το λειτουργικό κόστος και μόνο (μισθοδοσία,
λειτουργικά έξοδα & λειτουργία χώρων) μιας παρόμοιας δομής, ανέρχεται
σε 200.000 € και δεν είναι μόνο αυτό. Η περίοδος έντασης στο ΔΗΠΕΘΕ
είναι περίπου στους 6 με 7 μήνες και γεννιέται το ερώτημα, τον
υπόλοιπο καιρό τι θα κάνει το προσωπικό ;
Ερχόμαστε λοιπόν στα καθ΄ ημάς και βρισκόμαστε μπροστά
σε ένα κρίσιμο ερώτημα. Έχει ο δήμος μας την πολυτέλεια να σηκώσει δύο
πλήρεις δημοτικές πολιτιστικές δομές, το ΔΗΠΕΘΕ και την ΚΕΠΑ ;
Είμαι απόλυτος …ΟΧΙ… τα λεφτά δεν τρέχουν δα και
από τα μπατζάκια του. Και αν με ρωτήσετε γιατί παρόλα αυτά, αυτή η
εμμονή στην ύπαρξη δύο πολιτιστικών δομών, θα σας απαντήσω ότι εικάζω
για να διασφαλιστεί μια ακόμα μισθοδοτούμενη θέση προέδρου για κάποιον
αιρετό, τόσο απλά. Μια ιστορία που τραβά τετραετίες τώρα, απόρροια της
“επιθυμίας” κάποιων αιρετών να “υπηρετήσουν” από τη θέση αυτό το
θέατρο – και παρακαλώ όχι σχόλια !
Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει σε τίποτα να τεθεί και πάλι
το ζήτημα της – αδήριτης κατά την άποψη μου – αναγκαιότητας
συγχώνευσης ΚΕΠΑ – ΔΗΠΕΘΕ.
Στην περίπτωση λοιπόν μια ενιαίας δομής πολιτισμού –
μιλάμε για συγχώνευση και όχι κατάργηση – εκτιμώ ότι θα υπάρχει
οικονομικό όφελος τουλάχιστον 50.000 €. Παράλληλα θα υπάρχει καλύτερη
αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των υποδομών, συντονισμός και
εξάλειψη όλων των δυσλειτουργιών που προκύπτουν από τον γεγονός ότι
υπάρχουν δύο αλληλοκαλυπτόμενες δομές προγραμματισμού. Καμιά δράση του
ΔΗΠΕΘΕ δεν θα ακυρωθεί και όλες θα ενσωματωθούν στο γενικότερο πλαίσιο
της λειτουργίας ενός ενιαίου δημοτικού πολιτιστικού φορέα. Και για
όσους προβάλλουν κάποιες “μεταφυσικές” ανησυχίες σε σχέση με τέτοια
επιλογή, απλά να τους πω για πολλοστή φορά, ότι η Καλαμάτα το έχει
κάνει χρόνια τώρα και όλα κυλούν ρολόι.
Και εδώ μια εύλογη απορία. Η παράλληλη ενασχόληση
ορισμένων στελεχών σε ιδιωτικές εταιρείες που διαχειρίζονται
καλλιτεχνικά σχήματα πως αιτιολογείται ; Και έχει ενδιαφέρον να
μάθουμε αν υπάρχει κάποια σχέση αυτών των εταιρειών με εμάς. Υπάρχει
λοιπόν ή όχι σχέση ; Αν δεν υπάρχει καλώς, αλλά αν υπάρχει δεν θα
πρέπει κάποιος να την αιτιολογήσει ;
Και ειλικρινά απορώ που κάθε τρεις και λίγο πρέπει να
ξανακαλύπτουμε την Αμερική. Γενικά μια παραγωγή έχει δύο παράγοντες,
τον παραγωγό και τον σκηνοθέτη. Ο σκηνοθέτης προτείνει και ο παραγωγός
όντας ο άνθρωπος της “αγοράς” εγκρίνει ή όχι. Γιατί ο παραγωγός
“επενδύει” τα χρήματά του και δίκαια θέλει τις καλύτερες δυνατές
διασφαλίσεις ως προς το αποτέλεσμα.
Στα ΔΗΠΕΘΕ όπως είναι δομημένα συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο,
ο παραγωγός – καλλιτεχνικός διευθυντής –
είναι και σκηνοθέτης ή αν όχι ο ίδιος, κάποιος συνάδελφος του.
Συνηθέστερο αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης η οικονομική “αστοχία” των
παραγωγών, την οποία βέβαια καλείται να καλύψει εκ των υστέρων το ίδιο
το ΔΗΠΕΘΕ. Και ας μην πάμε πολύ μακριά αν αναζητούμε παραδείγματα …
Ο παραγωγός θέτει – και στην περίπτωση ενός ΔΗΠΕΘΕ
πρέπει να θεωρηθεί ως “υποχρέωση” του ΔΣ – τη “στοχοθεσία”, που θα
συνοδεύει κάθε απόφαση για οποιαδήποτε παραγωγή. Στοχοθεσία που θα
προσδιορίζει το ποσοτικό και ποιοτικό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της
όποιας παραγωγής του, ώστε στη συνέχεια να μπορέσει να εκτιμηθεί το
αποτέλεσμά της.
Και μιας και μιλάμε για παραγωγές, πρέπει να έχουμε
υπόψη μας ότι το ελάχιστο κόστος μιας επαγγελματικής μικρής θεατρικής
παραγωγής είναι τα 60.000 €. Το κόστος αυτό και ως απάντηση σε όσους
έχουν θεοποιήσει την επιλογή των “παραγωγών” και μέμφονται ειδικά την
ΚΕΠΑ που δε σηκώνει μόνη της αντίστοιχες καλλιτεχνικές παραγωγές.
Είναι διατεθειμένοι όσοι υιοθετούν τη σχετική επιχειρηματολογία να
υπερασπιστούν και το κόστος που συνεπάγεται αυτή ;
Και δε μιλάμε βέβαια για ερασιτεχνικές παραγωγές
ικανές να προκαλέσουν περιορισμένο ενδιαφέρον. Αν ήταν έτσι, τότε ας
μου εξηγήσει κάποιος τι χρειαζόμαστε το ΔΗΠΕΘΕ. Ας δίνουμε τα χρήματα
σε μια ερασιτεχνική θεατρική παραγωγή που θα μας βγαίνει με σχεδόν
μηδενικό κόστος. Όσοι μιλούν και υπερασπίζονται με πάθος αυτή την
ιστορία εκτιμώ ότι στο βάθος κρύβεται η ανομολόγητη επιθυμία τους, της
ικανοποίησης προσωπικών τους “φιλοδοξιών” και έτσι “διυλίζουν τον
κώνωπα (ΚΕΠΑ) και καταπίνουν την κάμηλον” (ΔΗΠΕΘΕ)!
Αυτά προς το παρόν και σε αναμονή κάποιας διαφορετικής
προσέγγισης.
(Σημείωση. Τα ζητήματα αυτά τα έχω θέσει πολλές φορές,
χρόνια τώρα, αλλά ποτέ δεν είδα μια τεκμηριωμένη αντίθετη άποψη, οπότε
περιμένουμε)
Επειδή ορισμένοι δεν κατάλαβαν ή κάνουν ότι δεν
κατάλαβαν, θεωρώ σκόπιμο να κάνω την ακόλουθη διευκρίνηση.
Το άρθρο αφορά το ΔΗΠΕΘΕ. Έτσι η αναφορά σε ενδεχόμενη
“παράλληλη ενασχόληση ορισμένων στελεχών σε ιδιωτικές εταιρείες που
διαχειρίζονται καλλιτεχνικά σχήματα” αφορά αποκλειστικά όσους από το
ΔΗΠΕΘΕ εμπλέκονται στον προγραμματισμό. Οπότε αν όντως συμβαίνει ή
συνέβη αυτό, κάποιος από το ΔΗΠΕΘΕ ας μας δώσει επιτέλους μια
αξιόπιστη πληροφόρηση.
Γιάννης Καμπούρης
Βέροια 4 Ιουνίου 2020
