Δημήτρης Κουτσούμπας ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
Σήμερα, 150 χρόνια από τη γέννηση του Β. Ι. Λένιν, η διδασκαλία αυτού του μεγάλου επαναστάτη και θεωρητικού του επιστημονικού κομμουνισμού, παραμένει ζωντανή, επίκαιρη, οδηγός και καθοδηγητής της πάλης της διεθνούς εργατικής τάξης, των κινημάτων των λαών, για την οριστική, και αμετάκλητη αυτήν τη φορά, απελευθέρωσή τους από την εκμετάλλευση, καταπίεση και αδικία που κουβαλάνε οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, το καπιταλιστικό σύστημα, που βρίσκεται πλέον εδώ και δεκαετίες στο τελευταίο και ανώτερο, πιο επικίνδυνο και βάρβαρο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό.
Οι εξελίξεις που βιώνουμε αυτήν την περίοδο, και με αφορμή την πανδημία του κορονοϊού και τη νέα διεθνή οικονομική ύφεση, δείχνουν, και για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνουν, τις λενινιστικές υποδείξεις και αναλύσεις ότι ο πραγματικός κίνδυνος για όλους τους λαούς του κόσμου είναι ο καπιταλισμός.
Διότι, δεν έρχεται μόνο σε όλο και μεγαλύτερη αντίθεση με τις ανάγκες των ανθρώπων, της ίδιας της κοινωνικής εξέλιξης, αλλά προκαλεί διαρκώς, και σε μαζική κλίμακα, ανεπανόρθωτες καταστροφές σε όλους τους τομείς, εξαιτίας της μεγάλης όξυνσης των αντιφάσεων και των αντιθέσεών του.
Σήμερα, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η υγεία του λαού, η φροντίδα, η προστασία, η ασφάλεια είναι ασυμβίβαστα με το καπιταλιστικό κέρδος, το αδηφάγο κεφάλαιο, τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
Στις συνθήκες της πανδημίας, έχει αποκαλυφθεί πλέρια η γύμνια του καπιταλιστικού συστήματος διεθνώς, όλη η σαπίλα του πολιτικού συστήματος της δικτατορίας του κεφαλαίου.
Σήμερα, είναι η ώρα να δυναμώσουμε την Κοινωνική Συμμαχία, να δυναμώσει η αντικαπιταλιστική – αντιμονοπωλιακή γραμμή πάλης, να δυναμώσει η εναλλακτική πρόταση των κομμουνιστών, η δική μας απάντηση, η απάντηση του ελπιδοφόρου σοσιαλιστικού αύριο.
Η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του σοσιαλισμού και της σοσιαλιστικής επανάστασης έρχονται και θα έρχονται όσο περνάει ο καιρός στην επιφάνεια, με επιτακτικό τρόπο, με νέα δυναμική όλο και πιο κοντά.
* * * Ο Λένιν και το Κόμμα των Μπολσεβίκων ηγήθηκε της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Ηταν η πρώτη στην Ιστορία νικηφόρα μάχη για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης και διατηρεί άσβεστη την επενέργειά της και σήμερα.
Η πρωτοπόρα μελέτη και δράση του Λένιν, η ίδια η νίκη της Επανάστασης έδωσαν τη δυνατότητα να συμπυκνωθούν τα διδάγματά της σε μια ολοκληρωμένη θεωρία για τη Σοσιαλιστική Επανάσταση και το Κόμμα. Με τα διδάγματά της αυτά έδωσε την ιδεολογική και πολιτική βάση για τη συγκρότηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, για μια νέα ώθηση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος.
Σήμερα, ακόμα περισσότερο από χτες, η θεωρητική λενινιστική κληρονομιά είναι πολύτιμη.
Επιβεβαιώνει στην πράξη την ορθότητα της μαρξιστικής – λενινιστικής θεωρίας για την επανάσταση, που απορρέει από την ολόπλευρη συστηματική ανάλυση του ιμπεριαλισμού, ότι αυτή ωριμάζει στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης και ξεσπά σε περίοδο που καθορίζεται από ένα σύμπλεγμα ολόκληρης σειράς αντικειμενικών και υποκειμενικών αιτιών.
Η μηδενιστική στάση απέναντι στο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, η υιοθέτηση απόψεων για συνολική αποτυχία – επειδή ανακόπηκε η πορεία του – είναι στάση αντιεπιστημονική και αντιιστορική, οδηγεί σε αδιέξοδους δρόμους.
Ο σοσιαλισμός οικοδομήθηκε, αναπτύχθηκε, έβαλε στο δρόμο λύσης τους μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Δεν έγινε όμως δυνατό, για μια σειρά από λόγους, να αναδείξει και κυρίως να απελευθερώσει σε όλη την πορεία οικοδόμησής του τις εγγενείς δυνατότητες για συνεχή ανάπτυξη και τελειοποίηση, για εδραίωσή του στην πάλη με το καπιταλιστικό σύστημα.
Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί τη συνεισφορά και το ρόλο του σοσιαλιστικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε τον 20ό αιώνα, ανεξάρτητα από ελλείψεις, αδυναμίες και λάθη που εμφανίστηκαν σε αυτήν τη δύσκολη πορεία.
* * * Επιβεβαιώθηκε, ξεκινώντας από το 1917, η επεξεργασία του Λένιν για τον αδύναμο κρίκο στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα. Μέχρι τότε έλειπε στο διεθνές κίνημα η θεωρητική τεκμηρίωση για τη δυνατότητα νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης αρχικά σε μια χώρα ή ομάδα χωρών, οι οποίες αναδεικνύονται αδύναμοι κρίκοι, ως αποτέλεσμα της όξυνσης των εσωτερικών αντιφάσεων κάτω από την επίδραση των διεθνών εξελίξεων.
Καθοριστική ήταν η συμβολή του Λένιν και του μπολσεβίκικου κόμματος στην αντιπαράθεση με τα τμήματα της σοσιαλδημοκρατίας, που, παραβιάζοντας αποφάσεις της Β΄ Διεθνούς, στήριξαν τις αστικές τάξεις των χωρών τους, άλλοτε ψηφίζοντας τις πολεμικές πιστώσεις στα Κοινοβούλια, άλλοτε συμμετέχοντας σε κυβερνήσεις που διεξήγαγαν πολέμους, υποτίθεται για να υπάρξει μια «ειρηνική εξέλιξη», υπερασπιζόμενα την «ιμπεριαλιστική ειρήνη» με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών. Μια γραμμή που νομοτελειακά τους έχωνε πιο βαθιά μέσα στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, στην όξυνση των αντιθέσεων και ανταγωνισμών.
Ο Λένιν με τη στρατηγική γραμμή που ακολούθησε, προσδιόρισε ότι, από τη σκοπιά του επαναστατικού κινήματος, το ζήτημα δεν είναι μια απλή, «πασιφιστικού» χαρακτήρα, εναντίωση στον πόλεμο, αλλά κυρίως η αξιοποίηση των ρηγμάτων που αντικειμενικά σε τέτοιες συνθήκες δημιουργούνται μέσα στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, η αξιοποίηση της αποδυνάμωσης της αστικής τάξης κάθε χώρας, με σκοπό τη μετατροπή αυτού του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε κάθε χώρα, είτε είναι από τη σκοπιά του «επιτιθέμενου», είτε από τη σκοπιά του «αμυνόμενου», σε πάλη για την ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης που φέρνει σκοτωμούς και φτώχεια για τα παιδιά της εργατικής τάξης, το λαό της κάθε χώρας.
Η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση επιβεβαίωσε επίσης τον ρόλο του οπορτουνισμού ως ιδεολογικής πολιτικής έκφρασης εξαγορασμένων τμημάτων της εργατικής τάξης, ως επίδρασης της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας μέσα στο εργατικό κίνημα.
Ο Λένιν και με βάση την πείρα του Οκτώβρη ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα ζητήματα της εξουσίας του νέου εργατικού κράτους, της δικτατορίας του προλεταριάτου. Αναλυτικά μελέτησε και την πείρα της Κομμούνας, την πείρα των σοβιέτ της επανάστασης του 1905 στη Ρωσία, το ρόλο του κράτους με βάση τις παρακαταθήκες των Μαρξ – Ενγκελς.
Ηταν ιδιαίτερη η συμβολή του Λένιν στη διάγνωση των φύτρων των οργάνων της νέας εξουσίας, του χαρακτήρα της δικτατορίας του προλεταριάτου, ως ανώτερης μορφής κρατικής οργάνωσης της εξουσίας της εργατικής τάξης, για το πέρασμα από την πρώιμη, ατελή σοσιαλιστική κοινωνία, στην ανώτερη πλήρη κομμουνιστική κοινωνία, στη μορφή και στο περιεχόμενό της.
Η πείρα και τα διδάγματα, που αποτυπώθηκαν στο έργο του Λένιν, έχουν διαχρονική αξία και σήμερα, όσον αφορά στην οργάνωση της εργατικής – λαϊκής πάλης, όταν οξύνεται η ταξική πάλη σε συνθήκες επαναστατικής κρίσης, επαναστατικής κατάστασης, η οργάνωση και έκφραση της συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τους φυσικούς της συμμάχους, τη φτωχή αγροτιά και τους αυτοαπασχολούμενους, με πρωτοπόρα την εργατική τάξη, ικανή να ηγηθεί σε αποφασιστική σύγκρουση με την αστική εξουσία και να διαμορφώσει τους λαϊκούς θεσμούς της νέας εξουσίας.
* * * Το ΚΚΕ, μελετώντας την πολύτιμη αυτή πείρα, τις παρακαταθήκες του Λένιν, την ίδια την πείρα του ΔΚΚ μελέτησε και αποτύπωσε συμπεράσματα σε επεξεργασίες και ντοκουμέντα του.
Καταλήξαμε στο κρίσιμο συμπέρασμα πως ο προσδιορισμός του πολιτικού στόχου, της εργατικής εξουσίας, πρέπει να γίνεται με βάση τον αντικειμενικό προσδιορισμό του χαρακτήρα της εποχής που καθορίζεται από το ποιας τάξης το κίνημα αντικειμενικά βρίσκεται στο προσκήνιο της κοινωνικής εξέλιξης.
Η πείρα και η θεωρητική επεξεργασία του Λένιν και του Κόμματος των Μπολσεβίκων, μαζί με την επαναστατική πράξη τους, την περίοδο από την επανάσταση του 1905 έως την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, αφορά όλες τις πλευρές της δράσης ενός επαναστατικού εργατικού κόμματος, που δεν χάνει το στόχο της εργατικής εξουσίας.
Προσφέρει πολύτιμη πείρα και για τη δουλειά των κομμουνιστών σε πλατιές, ανώριμες εργατικές – λαϊκές μάζες. Δείχνει τη συνεχή και ταυτόχρονα αντιφατική κίνηση στην εξέλιξη της συμμαχίας τους.
Διδάσκει ότι οι ανεβασμένες αγωνιστικές, ακόμα και επαναστατικές, διαθέσεις συνυπάρχουν και με αποπροσανατολιστικές αντιλήψεις και απόψεις. Οι πιο στέρεες βέβαια διαθέσεις αναπτύσσονται ανάμεσα στους βιομηχανικούς εργάτες, στην εργατική τάξη.
Έχει, συνεπώς, μεγάλη σημασία η ιδεολογική και πολιτική πρωτοπορία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, να επεξεργάζεται και να παρακολουθεί στενά την πολιτική γραμμή, να παρεμβαίνει ουσιαστικά και συγκεκριμένα, ώστε να παίρνει επαναστατικό προσανατολισμό η κίνηση εξεγερμένων μαζών, η αγωνιστική διαμαρτυρία και η σχεδιασμένη σύγκρουση, η ανατρεπτική δράση, υπολογίζοντας ότι μέσα στις γραμμές του κινήματος δρουν δυνάμεις που επηρεάζονται από την αστική ιδεολογία, ένα πλήθος μικροαστικών ταλαντευόμενων δυνάμεων και που όλα αυτά τα μεταφέρουν και στις γραμμές της πρωτοπορίας.
Η συνεχής ικανότητα προσαρμογής των Μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Λένιν δεν τους οδήγησε στο λαθεμένο μονοπάτι να σβήσει η ουσία των στόχων της επαναστατικής ανατροπής και της εργατικής εξουσίας. Η ανταπόκριση σε κάθε καθήκον λόγω της σωστής προσαρμογής σε αυτό το καθήκον δεν πρέπει να οδηγεί σε σταδιακή αλλαγή του στρατηγικού στόχου εν ονόματι της προσαρμογής. Είναι κρίσιμο για κάθε Κομμουνιστικό Κόμμα.
Αλλιώς γίνεται υπαρκτός ο κίνδυνος να διαχυθείς μέσα στις μάζες, να ενσωματωθείς σε θέσεις εντός του συστήματος, να μετατρέψεις τη στρατηγική σε συνεχή ελιγμό και τακτική. Ενώ την ίδια στιγμή πρέπει η κομμουνιστική πρωτοπορία να προσέχει, ώστε να μην οδηγηθεί στην απομόνωση, στην περιχαράκωση, στο δογματισμό.
Η συνεχής δημιουργική αξιοποίηση της λενινιστικής μεθόδου και πείρας, στην καθημερινή πολιτική δράση, πρέπει να αποτελεί μόνιμο μέλημα των Κομμουνιστικών Κομμάτων.
* * * Η επιστημονική εξήγηση και υπεράσπιση της προσφοράς του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα αποτελεί στοιχείο ενίσχυσης της επαναστατικής στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος. Η ολόπλευρη μελέτη των αντιθέσεων και αντιφάσεων, των ίδιων των υποκειμενικών λαθών της όλης ιστορικής κίνησης, είναι διαδικασία ανάπτυξης της θεωρίας του σοσιαλισμού – κομμουνισμού, από την οποία θα προκύψει ιδεολογική και πολιτική αναζωογόνηση και υπεροχή του κομμουνιστικού κινήματος για νέα έφοδο και οριστική νίκη.
Αυτή θα είναι και η καλύτερη τιμή στα 150 χρόνια από τη γέννηση του Β. Ι. Λένιν. Σε αυτό τον δύσκολο αλλά όμορφο αγώνα, η δημιουργική αξιοποίηση της θεωρίας και πράξης του Λένιν μάς οδηγεί!
* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Σοβιετική Ρωσία» για την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του Λένιν.
Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου» 25-26 Απρίλη 2020
