“Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί… για το καλό μας” γράφει ο Δημήτρης Βύζας
Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί, τα πρόβατα στην στρούγκα, Χρυσούλαμ κι αδερφούλαμ. Και όλα αυτά για το καλό μας. Ο παραπάνω τίτλος είναι μέρος των στίχων γνωστού δημοτικού τραγουδιού. Τα πολλά γίδια και πρόβατα απαρτίζουν τα κοπάδια που οι βοσκοί, οι ποιμένες με τις γκλίτσες τους, τα πάνε όπου αυτοί θέλουν. Γενικά τα κοπάδια με την θέληση τους ή και χωρίς κλείνονται στο μαντρί για προστασία τους από διάφορους κινδύνους που προέρχονται από κακοκαιρίες και τους λύκους. Το πέρασμα τους από τη στρούγκα, σημαίνει άρμεγμα όλων, χωρίς εξαίρεση. Από την άλλη, η διατήρηση των κοπαδιών γίνεται για το γάλα, το μαλλί και το κρέας τους. Μόνον έτσι, με την ‘’σφαγή των αμνών,, εξασφαλίζεται ο οβελίας για όλους μας, που περιμένουμε στις γιορτές του Πάσχα και με φαγοπότι.
Μεταφορικά, ο περιορισμός κίνησης του λαού, καραντίνα λόγω Κορωναιού, είναι στην πράξη μάντρωμα χωρίς διαμαρτυρίες. Ανάμεσα στα ζώα, υπάρχουν κάποια ατίθασα που πηδάνε το φράχτη της στρούγκας για να γλυτώσουν το άρμεγμα τους. Αυτά χαρακτηρίζονται από τα αφεντικά τους και η τύχη τους προδιαγράφεται. Οδηγούνται με την πρώτη ευκαιρία στη σφαγή, επειδή χαλάνε την τάξη. Οι Έλληνες για την ώρα, καμαρώνουν και δέχονται επαίνους και από ξένους για το πόσο νομοταγείς είμαστε σαν λαός. Μείναμε κλεισμένοι στα σπίτια μας. Τώρα κυριαρχεί ο φόβος και αυτός δεν είναι πάντοτε ο καλύτερος σύμβουλος. Τα γερά, τα βαρβάτα άλογα με τη δύναμη τους κόβουν τα σχοινιά που τα δένουν. Αντίθετα τα πιο γέρικα και αδύνατα, ήμερα άλογα υπομένουν το ζυγό, το σαμάρι και το φόρτωμα.
Κάποτε η κοινωνία ίσως ψάξει και για ζωντανούς συμπολίτες μας για να τους κάνει ήρωες αλλά δεν θα βρίσκει εύκολα. Δυστυχώς ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί τι θα γίνει με την υπόθεση του ιού που είναι παγκόσμιο πρόβλημα. Για την ώρα παρά τα θετικά αποτελέσματα στον τομέα της υγείας ισχύει το ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ, με το ότι αυτό συνεπάγεται. Περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις στην οικονομία της χώρας μας ύστερα από τα απανωτά μέτρα της Κυβέρνησης.
Σε προσωπικό επίπεδο με τον περισσότερο εγκλεισμό μας κατ’ οίκον, μου δόθηκε περισσότερος χρόνος για διάβασμα βιβλίων που διαφορετικά δεν θα το έκανα. Επίσης ξαναδιάβασα κάποια αγαπημένα μου βιβλία που βρίσκονται στα ράφια της βιβλιοθήκης μου.
Γιατί τα γράφω αυτά: Ένας πολωνός συγγραφέας ο Kazimierz Moczarki στο βιβλίο του ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΕΝΑ ΔΗΜΙΟ παραπέμπει στην Ομήρου Οδύσσεια, ραψωδία 17, στίχος 286 σε μετάφραση. Εδώ πρόκειται για σελίδα που ο Όμηρος περιγράφει το φαγοπότι των μνηστήρων της Πηνελόπης που ύστερα εξόντωσε ο Οδυσσέας που παρουσιάστηκε στο παλάτι του σαν ξένος. Μου έκανε ευχάριστη εντύπωση πως ένας ξένος χρησιμοποίησε στίχους από την δική μας πνευματική κληρονομιά.
Σε καιρό που τα παιδιά μας δεν διδάσκονται με ιδιαίτερη ευχαρίστηση τα Αρχαία Ελληνικά. Αναφέρω το γραφτό του πολωνού συγγραφέα: Ευτυχώς, πάνω στην ώρα, μας έφεραν το φαγητό. Μας συμφιλίωσε το κοινό γέμισμα της κοιλιάς, όπως λέει ο Όμηρος <<Μα πώς να κρύψεις την αχόρταγη κοιλιά που σου φωνάζει, ανάθεμά τη; Πόσα βάσανα γι’ αυτή δε σέρνει ο κόσμος! Γι’ αυτήν και τ’ άρμενα αρματώνονται τα καλοζυγιασμένα, πάνω απ’ τα πέλαα στους αντίμαχους τη συφορά να φέρουν>>. Βρήκα σε μετάφραση Εφταλιώτη ή του Ν. Καζαντζάκη:<<όμως τη λύσσα της κοιλιάς δεν δύνασαι να κρύψεις που η έρμη αρίθμητα δεινά στον κόσμο πάντα φέρνει. Για κείνην αρματώνονται καλόζυγα καράβια που σκίζουνε τα πέλαγα και τους οχτρούς χτυπάνε>>. Φυσικά οι μεταφραστές χειρίζονται άνετα το λόγο και σαν γλωσσοπλάστες. Έτσι ο αντίμαχος γίνεται εχθρός, οχτρός, ενάντιος, αντίπαλος….
Άκουγα την φράση ότι έρωτας περνάει μέσα από το στομάχι. Τώρα, μετά από σκέψη κατάλαβα τι λέει ο Όμηρος. Η κοιλιά, το στομάχι στέλνει εξοπλισμένα καράβια για πόλεμο. Οι μέρες του Πάσχα μαζί με τα εκκλησιαστικά δρώμενα είναι δεμένες με πανηγυρικά ανταμώματα, ψήσιμο αρνιών και γλέντια. Το φετινό Πάσχα θα μείνει στην ιστορία σαν διαφορετικό. Παρά τις δύσκολες καταστάσεις, οι έλληνες πάλι αγόρασαν αρνί, έστω και σε μικρότερες ποσότητες που τελευταία στιγμή ήταν είδος δυσεύρετο. Επαληθεύτηκε ο Όμηρος για ότι γράφει για τον πόλεμο που γίνεται προς κορεσμό της κοιλιάς, του στομαχιού. Είμαστε κάτοικοι μιας χώρας που υπήρχε το έθιμο της εκατόμβης= θυσία εκατό βοδιών προς τους θεούς που ήταν μόνο οι δώδεκα του Ολύμπου. Κατά την θυσία οι θεοί αρκούνταν να μυρίζουν, να οσφραίνονται την τσίκνα που μετέφερε ο καπνός της φωτιάς που έβγαινε από τα εντόσθια των σφαγίων. Το υπόλοιπο κρέας έτρωγε το πλήθος των ανθρώπων που ήταν παρόν στη θυσία. Απομεινάρι του εθίμου στις μέρες μας είναι κουρμπάνι (θυσία στα τούρκικα) που σφάζεται, σε ναούς γιορταζόντων Αγίων, ταύρος ή τράγος και προσφέρεται γεύμα στους πιστούς.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΒΥΖΑΣ 22/Ο4/2020
