“Ο κοινωνικός στιγματισμός εν μέσω μιας πανδημίας” γράφει ο Αλέξανδρος Βυτανιώτης

Αλέξανδρος Βυτανιώτης

Βρισκόμαστε άθελα μας σε έναν «μαραθώνιο υπομονής», από τον οποίο οφείλουμε όλοι να βγούμε νικητές, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά και ιδίως η κοινωνία μας να βρεθεί μετά απ᾽ όλο αυτό περισσότερο ενωμένη παρά διχασμένη. Διότι γίνεται αντιληπτό νομίζω στον κάθε έναν από εμάς, πως σ᾽ αυτόν τον αγώνα νικητές μπορούμε να βγούμε μόνο συλλογικά και όχι ατομικά.

Αφορμή λοιπόν για το παρόν άρθρο στάθηκε το φαινόμενο της αλληλοκατηγορίας και της αναζήτησης των «ενόχων» που έφεραν τον ιό στον Νομό της Καστοριάς, αναζήτηση η οποία έχει οδηγήσει άκριτα και αναιτιολόγητα στον στιγματισμό και την στοχοποίηση ενός ολόκληρου κλάδου, μιας σχολικής εκδρομής, μιας θρησκευτικής εκδρομής ή των επισκεπτών της πόλης κατά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.

Η τοπική κοινωνία της Καστοριάς αναλώνει τις δυνάμεις όχι στην αντιμετώπιση του φαινομένου αλλά ψάχνει εναγωνίως να αποδείξει πως ήρθε ο ιός στην Καστοριά για να αποδώσει ευθύνες. Μετά λύπης μου διαπιστώνω επιδεικτικά σχόλια και καταγγελτικό λόγο από κατοίκους και μη της περιοχής, σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε ηλεκτρονικές εφημερίδες και blogs. Αλήθεια, ποίος μπορεί άραγε μετά βεβαιότητας να αποδείξει πως έφτασε ο ιός στην Καστοριά;;; Ποίος θα βγει κερδισμένος από μια τέτοια διαμάχη και εν τέλει ποιος θα ωφεληθεί στην περίπτωση που διαπιστωθεί ο τρόπος με τον οποίο ένας αόρατος εχθρός χτύπησε την πόρτα της Καστοριάς, όπως άλλωστε και πολλές άλλες πόρτες παγκοσμίως;;; Μήπως εν τέλει η «απόδοση ευθυνών» θα απαλύνει τον πόνο αυτών που έχασαν τους αγαπημένους τους;;;

Κατά την άποψη μου τίποτα από τα παραπάνω δεν πρόκειται να συμβεί στο τέλος. Διότι ο «ένοχος» που μετέφερε τον ιό στην Καστοριά δεν πρόκειται ποτέ να βρεθεί και κυρίως γιατί είναι άνευ σημασίας αυτό το κυνήγι μαγισσών.

Ποιος μπορεί να κατηγορήσει τους γουνοποιούς ότι έφεραν τον ιό από την Ιταλία επειδή έκαναν αυτό που κάνουν εδώ και δεκαετίες με το να συμμετέχουν στις εκθέσεις γούνας που λαμβάνουν χώρα σε όλον τον κόσμο; Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η γουνοποιία είναι ένας κατ᾽ εξοχήν εξωστρεφής κλάδος που απευθύνεται επί το πλείστον σε διεθνείς αγορές και η πόλη της Καστοριάς κατακλύζονταν στο παρελθόν και σε μικρότερο βαθμό σήμερα από ξένους πελάτες και αγοραστές.

Πράγματι η φετινή έκθεση γούνας στο Μιλάνο, που έλαβε χώρα κατά το διάστημα από 20 έως 23 Φεβρουαρίου, έτυχε να συμπέσει με το ξέσπασμα της πανδημίας στην Ιταλία, ωστόσο δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει το γεγονός ότι το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Καστοριά εμφανίστηκε μέσα Μαρτίου περίπου και αφού είχαν επιστρέψει όλοι οι συμμετέχοντες και μη από την έκθεση γούνας στο Μιλάνο (περίπου 150 άτομα από την Καστοριά και την Σιάτιστα Κοζάνης) και ενώ είχε ήδη παρέλθει ο χρόνος επώασης του ιού (σύμφωνα με τους ειδικούς 14 ημέρες). Και αν μη τι άλλο, αν είχε εμφανιστεί νωρίτερα κάποιο κρούσμα στην περιοχή, έχω την αίσθηση ότι θα είχε γίνει αντιληπτό αμέσως, μιας και όταν εμφανίστηκε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Καστοριά, η πολιτεία είχε ήδη λάβει μέτρα και ο ΕΟΔΥ είχε ήδη παράσχει οδηγίες σε όλα τα νοσοκομεία και τους γιατρούς της χώρας.

Ποιος μπορεί να κατηγορήσει το σχολείο και τους μαθητές του ότι έφεραν τον ιό στην Καστοριά επειδή έτυχε να βρίσκονται στην Ιταλία στα πλαίσια μιας προγραμματισμένης εκπαιδευτικής εκδρομής, όταν ξέσπασε η πανδημία; Γιατί πρέπει να στοχοποιηθούν οι μαθητές οι οποίοι είδαν το όνειρο της σχολικής εκδρομής να καταρρέει και να γυρίζουν εσπευσμένα πίσω, γνωρίζοντας πλέον ότι η ανάμνηση της μαθητικής τους εκδρομής θα είναι πάντοτε συνδεδεμένη με ένα γεγονός που συνταράσει τον πλανήτη;

Ποιος μπορεί να κατηγορήσει τους εκδρομείς που επισκέφτηκαν τους Αγίους Τόπους προκειμένου να ικανοποιήσουν την θρησκευτική τους συνείδηση ενόψει των εορτών του Πάσχα ότι έφεραν τον ιό στην Καστοριά;
Ποιος μπορεί να κατηγορήσει τους εκδρομείς που επισκέφτηκαν την Καστοριά κατά το τριήμερο της καθαράς Δευτέρας ότι έφεραν τον ιό στην περιοχή, επειδή επισκέφτηκαν μια περιοχή η οποία αποτελεί έναν εξαιρετικά δημοφιλή τουριστικό προορισμό;

Με την ευκολία που διαδίδονται σήμερα οι πληροφορίες, χωρίς προηγούμενη αξιολόγηση και φιλτράρισμά αυτών, η στοχοποίηση και η περιθωριοποίηση μπορεί να αφορά και να επεκτείνεται σε πλήθος κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων. Τι θα συμβεί μόλις αρθούν τα περιοριστικά μέτρα (καραντίνα) από την Μεσοποταμία και τα όμορα χωρία της περιοχής; Μπορεί να αντιληφθεί κάποιος την περιθωριοποίηση, την στοχοποίηση και τον στιγματισμό που θα υποστούν οι κάτοικοι των χωριών αυτών με την άρση των μέτρων απαγόρευσης κυκλοφορίας, σε περίπτωση που συνεχιστεί ο διχασμός της τοπικής κοινωνίας;

Το παιχνίδι λοιπόν της επίρριψης ευθυνών δεν θα ωφελήσει κανέναν και είναι άνευ σημασίας, διότι κανένας μας δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί αυτό που συμβαίνει σήμερα. Αντιθέτως, η συνέχιση μιας ατέρμονης συζήτησης με σκοπό την επίρριψη ευθυνών και την αναζήτηση των «ενόχων», αποπροσανατολίζει την τοπική κοινωνία από το να εστιάσει στα πραγματικά προβλήματα του Νομού, τα οποία αναδείχτηκαν με τον χειρότερο τρόπο εν μέσω της πανδημίας. Άλλωστε κανείς από τους ανωτέρω δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι έπραξε αντιδεοντολογικά ή ανήθικα ή ότι παραβίασε το οποιοδήποτε απαγορευτικό μέτρο, μιας και η πανδημία μας χτύπησε την πόρτα εντελώς απροειδοποίητα και ξαφνικά.

Προκαλεί μάλιστα εντύπωση το γεγονός να στιγματίζεται τόσο επιδεκτικά μια κοινωνία η οποία μετράει περίπου 60 επιβεβαιωμένα κρούσματα, την στιγμή που μέχρι σήμερα στην χώρα μας έχουν επιβεβαιωθεί 1.884 κρούσματα και 83 θάνατοι συμπολιτών μας από τον ιό.

Το τέλος του «μαραθωνίου» και η εξάλειψη της πανδημίας πρέπει να βρει την τοπική κοινωνία της Καστοριάς ενωμένη και όχι διχασμένη, διότι σε διαφορετική περίπτωση και αν συνεχιστεί η στοχοποίηση κοινωνικών ομάδων, η τοπική κοινωνία θα βγει σοβαρά τραυματισμένη εξαιτίας της καχυποψίας και του επικριτικού λόγου που θα κυριαρχεί μεταξύ των πολιτών.

Καστοριά 08.04.2020

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΠ. ΒΥΤΑΝΙΩΤΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ LLM
“LLM in International Commercial and Tax Law”
“ΜΔΕ Ιδιωτικού Δικαίου – Αστικό & Εργατικό”
E-mail: alexvitaniotis@gmail.com – κιν. 6976974391