Από τα κολέγια στα σχολεία μέσω… ΑΣΕΠ
Τον δρόμο του δικαιώματος συμμετοχής στη διαδικασία του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία πτυχιούχων ελληνικών κολεγίων που συνεργάζονται με πανεπιστήμια της αλλοδαπής ανοίγει ρύθμιση του υπουργείου Παιδείας, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για την ίδρυση της «Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης», ρύθμιση η οποία έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, τόσο από τις ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών όσο και από την αντιπολίτευση.
Στην ουσία της, η ρύθμιση αυτή αποσυνδέει τη μέχρι σήμερα απαίτηση του ελληνικού κράτους τα πτυχία αλλοδαπής να έχουν λάβει ακαδημαϊκή αναγνώριση και ισοτίμηση από τον αρμόδιο φορέα (ΔΟΑΤΑΠ) και από το δικαίωμα συμμετοχής στις διαδικασίες επιλογής και διορισμού από το ΑΣΕΠ για τους εκπαιδευτικούς, καθώς πλέον αρκεί η αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων για να καταθέσει κάποιος τη σχετική αίτηση.
Οι ευρωπαϊκές Οδηγίες
Ο «διαχωρισμός» μεταξύ ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων έρχεται από… παλιά, για την ακρίβεια από το 1989, όταν η (τότε) ΕΟΚ εξέδωσε την Οδηγία 89/48, η οποία καθόριζε την επαγγελματική ισοτίμηση των τίτλων σπουδών που χορηγούσαν τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, στο πλαίσιο της αρχής της ελεύθερης διακίνησης των πολιτών εντός των ορίων της κοινότητας. Η Οδηγία αυτή αναθεωρήθηκε και προσαρμόστηκε στα της Ε.Ε. το 2005 (έγινε Οδηγία 2005/36/ΕΚ) και ενσωματώθηκε πλήρως στο ελληνικό δίκαιο το 2010, οπότε και καθορίστηκαν οι διαδικασίες, οι προϋποθέσεις και τα αρμόδια όργανα επαγγελματικής αναγνώρισης των πτυχιούχων.
Ταυτόχρονα, όμως, το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει επαγγελματικά δικαιώματα και σε κατόχους τίτλων σπουδών από πανεπιστήμια της αλλοδαπής, οι οποίοι είχαν πραγματοποιήσει τις σπουδές τους (εν μέρει ή εν συνόλω) σε ελληνικά κολέγια που συνεργάζονται με τα πανεπιστήμια αυτά. Κι αυτό διότι, με βάση τα όσα προβλέπει η Οδηγία, αν η χώρα προέλευσης του πανεπιστημίου που δίνει τον τίτλο σπουδών αναγνωρίζει επαγγελματικά δικαιώματα στον πτυχιούχο, τότε, άσχετα από το πώς ή πού πραγματοποιήθηκαν οι σπουδές, η Ελλάδα οφείλει κι αυτή να αναγνωρίσει τα δικαιώματα αυτά, έστω και θέτοντας κάποιες προϋποθέσεις (επιπλέον εξετάσεις σε μαθήματα κ.λπ.).
Οι αλλαγές για το ΑΣΕΠ
Τώρα, στο νέο νομοσχέδιο που έφερε η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως το ζήτημα της επαγγελματικής αναγνώρισης των πτυχιούχων εισέρχεται και στη διαδικασία του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία της χώρας. Συγκεκριμένα, ώς τώρα ο νόμος 4589/2019 προέβλεπε ότι «για τη διακρίβωση των υψηλών ακαδημαϊκών προσόντων του προσωπικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: α) Τα πτυχία που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά αποκλειστικά, εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας και αντιστοιχίας από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις».
Ωστόσο, στο νομοσχέδιο το συγκεκριμένο άρθρο γίνεται ως εξής: «για τη διακρίβωση των υψηλών ακαδημαϊκών προσόντων του προσωπικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: Τα πτυχία που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά αποκλειστικά, εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας και αντιστοιχίας από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3328/2005 ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων βάσει του Π.Δ. 38/2010 ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή τίτλο σπουδών για κλάδο εκπαιδευτικού».
Σφοδρές αντιδράσεις
Στην ουσία, το νομοσχέδιο «βάζει στο παιχνίδι» της διαδικασίας του ΑΣΕΠ και τους πτυχιούχους πανεπιστημίων της αλλοδαπής, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει τις σπουδές τους σε ελληνικά κολέγια που συνεργάζονται με τα πανεπιστήμια αυτά. Όπως είναι φυσικό, η σχετική ρύθμιση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, κατ’ αρχάς στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θεωρούν ότι η κίνηση αυτή αποτελεί πλήγμα για το ελληνικό πανεπιστήμιο, αλλά και για την ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης.
Συγκεκριμένα, εκπρόσωποι των ομοσπονδιών των εκπαιδευτικών με τους οποίους επικοινώνησε το «Π» επισήμαναν ότι την ίδια στιγμή που το υπουργείο Παιδείας φέρνει τη «βάση του δέκα», κάνοντας πιο απαιτητική τη διαδικασία πρόσβασης από τη δευτεροβάθμια στην ανώτατη εκπαίδευση, δίνει το δικαίωμα σε πτυχιούχους που δεν πέρασαν καν από τη διαδικασία των πανελλαδικών να διεκδικήσουν θέση στα δημόσια σχολεία, τονίζοντας, παράλληλα, ότι δεν υπάρχει κανένας έλεγχος για τις σπουδές τους και την ποιότητά τους.
Οι ίδιοι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι η ρύθμιση έρχεται σε σύγκρουση με το άρθρο 16 του Συντάγματος και ότι επί της ουσίας υποβαθμίζει τα ελληνικά πανεπιστήμια, επισημαίνοντας, δε, ότι ήδη η Νίκη Κεραμέως είχε προχωρήσει σε αλλαγές στο όργανο που ήταν αρμόδιο για την επαγγελματική αναγνώριση των πτυχιούχων (επί υπουργίας Γαβρόγλου το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων – ΣΑΕΠ – είχε μετατραπεί σε Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας – ΑΤΕΕΝ – επιχειρώντας να απλουστεύσει και επιταχύνει κατά πολύ την όλη διαδικασία, ωστόσο η υπουργός Παιδείας επέφερε τον περασμένο Οκτώβριο αλλαγές στο νομικό πλαίσιο λειτουργίας του οργάνου).
Φίλης: «Φυτευτή» διάταξη
Ιδιαίτερα σκληρή υποδοχή στην επίμαχη διάταξη επιφύλαξε και ο πρώην υπουργός Παιδείας και αρμόδιος τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης, ο οποίος, μιλώντας στον ρ/σ «Στο Κόκκινο» τόνισε ότι η Νίκη Κεραμέως «‘‘φυτεύει” στο νομοσχέδιο μία διάταξη με την οποία απόφοιτοι κολεγίων που δεν έχουν αναγνωριστεί από τον ΔΟΑΤΑΠ οι ακαδημαϊκοί τους τίτλοι, όπως συνέβαινε ώς τώρα, θα έχουν τη δυνατότητα ως πανεπιστημιακής μόρφωσης υποψήφιοι να παίρνουν μέρος στον διαγωνισμό για τους διορισμούς στο Δημόσιο. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει αμφισβήτηση του Συντάγματος, που προβλέπει ότι τα πανεπιστήμια στην Ελλάδα είναι δημόσια και όποια του εξωτερικού είναι ομοταγή πρέπει να περνούν από διαδικασία κρίσης».
Ο Ν. Φίλης εκτίμησε ότι «προσπαθούν να δημιουργήσουν νομικό τετελεσμένο, ώστε οποιοσδήποτε με αδιαβάθμητο τίτλο κολεγίου από το εξωτερικό, με βάση μία ασαφή επαγγελματική αναγνώριση, να μπορεί να παίρνει μέρος σε διαγωνισμούς για το Δημόσιο. Τώρα, είναι μικρή ρωγμή, σύντομα θα γίνει μεγάλη πόρτα που θα υποβαθμίσει και την εκπαίδευση και το δικαίωμα των νέων να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς του Δημοσίου», προσθέτοντας ότι βασική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι «η συρρίκνωση και υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης, […] να σταλούν πελάτες σε “κολέγια” που ουσιαστικά είναι ΙΙΕΚ, […] είναι προσπάθεια να γίνει η μόρφωση ακριβή, ακριβότερη από ό,τι είναι ήδη. Και να εκχωρηθεί ένα κομμάτι στην ιδιωτική εκπαίδευση».
Τι λένε τα κολέγια
Από την πλευρά των ιδιοκτητών των κολεγίων, πάντως, επισημαίνεται ότι η ρύθμιση που φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας δεν αποτελεί παρά προσπάθεια «ξεμπερδέματος» ενός προβλήματος το οποίο είχε απασχολήσει και την Κομισιόν. Εκπρόσωπος κολεγίου με τον οποίο συνομίλησε το «Π» υπογράμμισε ότι η επίμαχη διάταξη ουσιαστικά λειτουργεί «πυροσβεστικά», καθώς, όπως επισήμανε, η εξαίρεση των πτυχιούχων ξένων πανεπιστημίων που είχαν πραγματοποιήσει τις σπουδές τους σε συνεργαζόμενα με αυτά ελληνικά κολέγια από τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ θα μπορούσε να επιφέρει μαζικές προσφυγές στο ΣτΕ, οι οποίες θα «τίναζαν στον αέρα» την όλη διαδικασία. Υπενθυμίζεται ότι τα κολέγια είχαν διαμαρτυρηθεί έντονα και αρμοδίως στο υπουργείο Παιδείας και για τις καθυστερήσεις που είχαν καταγραφεί στη διαδικασία αναγνώρισης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων τους.
Κεραμέως: Αποτρέπουμε την παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο
Απαντώντας στις σφοδρές αντιδράσεις, η Νίκη Κεραμέως εξήγησε ότι το υπουργείο προχώρησε στη νομοθετική πρωτοβουλία «για να αποτραπεί το ενδεχόμενο παραπομπής της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο», καθώς, όπως υποστήριξε, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ «είχε προχωρήσει στην κατάργηση της δυνατότητας συμμετοχής υποψηφίων, κατόχων αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων και της επαγγελματικής ισοδυναμίας του τίτλου σπουδών, πλαισίου που ίσχυε έως και το 2019, για τον διορισμό ή πρόσληψη ως εκπαιδευτικών μέσω των διαδικασιών του ΑΣΕΠ. Τα ως άνω προκάλεσαν την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία και επικαλείται τη Συνθήκη Λειτουργίας της Ε.Ε. και είχαν ως αποτέλεσμα τη διατύπωση αιτιολογημένης γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Διευκρίνισε, δε, ότι «η είσοδος στον εκπαιδευτικό κλάδο, μετά και την προτεινόμενη τροποποίηση, θα προβλέπεται για:
1. Αποφοίτους ΑΕΙ της ημεδαπής.
2. Αποφοίτους εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της αλλοδαπής εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας και αντιστοιχίας από τον ΔΟΑΤΑΠ.
3. Κατόχους αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων βάσει της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ.
4. Κατόχους αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή τίτλο σπουδών για κλάδο εκπαιδευτικού».
