“Φουλ επίθεση ΣΥΡΙΖΑ στους χειρισμούς Μητσοτάκη στην εξωτερική πολιτική” γράφει η Μαρία Μητσοπούλου
Εφ’ όλης της ύλης επίθεση στην κυβέρνηση για τους χειρισμούς της στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και τα εθνικά θέματα έχει εξαπολύσει ο ΣΥΡΙΖΑ, με αιχμή ειδικά το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και το ζήτημα της διεθνούς διάσκεψης στο Βερολίνο για τη Λιβύη όπου η Ελλάδα δεν εξασφάλισε τη συμμετοχή της, αν και συγκαταλέγεται στις άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες μετά τη συμφωνία με την Τουρκία.
Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, τη διάσκεψη για τη Λιβύη ο ΣΥΡΙΖΑ σχολίασε ότι «δεν είναι η Τουρκία απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα, αλλά η Ελλάδα απούσα από μια κρίσιμη διαδικασία που πλέον αφορά τα ίδια τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Και αυτό αποτελεί βαριά ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη».
Αν και το Βερολίνο απάντησε ότι αντικείμενο της διάσκεψης είναι η ειρηνευτική διαδικασία στη βορειοαφρικανική χώρα, και δεν τίθενται στο επίκεντρο άλλα θέματα, π.χ. θαλάσσιων ζωνών, ο στόχος της Κουμουνδούρου ήταν να καταρρίψει το κυβερνητικό αφήγημα στον απόηχο του ταξιδιού στην Ουάσιγκτον περί της διεθνούς απομόνωσης της Τουρκίας, εκμεταλλευόμενος και την κυβερνητική αμηχανία.
Κυρίως, αυτό που επιθυμούν από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να υπογραμμιστεί ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, σε αντίθεση με την αντίληψη που έχει καλλιεργηθεί ότι η Ν.Δ. έχει ως προνομιακό πεδίο τα εθνικά θέματα, εντούτοις επιδεικνύει ανικανότητα, ανευθυνότητα και αναποτελεσματικότητα. Είναι δε κάποιου είδους ρελάνς απέναντι στην προεκλογική γαλάζια σπέκουλα σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ επί αυτών των θεμάτων και ειδικώς αναφορικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών, για την οποία μετεκλογικά υπήρξε πλήρης στροφή. Περαιτέρω, και σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο, από τον ΣΥΡΙΖΑ θέλουν να αντικρούσουν ένα παράλληλο κυβερνητικό αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ως απόφοιτος του Χάρβαρντ, έχει διεθνείς επαφές και μεγαλύτερη βαρύτητα στο εξωτερικό σε σύγκρισή με τον προκάτοχό του.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ το αντίθετο αποδείχτηκε στη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, εξ ου και μίλησε για «πρωτοφανές φιάσκο» και σήκωσε στα ύψη τους τόνους τόσο για την ευθυγράμμιση του πρωθυπουργού με τις ΗΠΑ στο θέμα του Ιράν και της δολοφονίας του Ιρανού στρατηγού στο Ιράκ, όσο και στην αδυναμία να αποσπάσει μια ουσιαστική δέσμευση για στήριξη στις ελληνικές θέσεις έναντι της Τουρκίας.
Ως προς το πρώτο αξίζει να σημειωθεί ότι μια μέρα πριν τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο Αλέξης Τσίπρας είχε συνάντηση με τον Ιρανό πρέσβη στην Αθήνα, από την οποία έγινε ακολούθως γνωστή η ύπαρξη διαβήματος διαμαρτυρίας του Ιράν προς το ΥΠΕΞ για τη στάση που τήρησε ο Μητσοτάκης στις ΗΠΑ και ουσιαστικά την τοποθέτηση στο «Atlantic Council» όπου εξέφρασε στήριξη στη δολοφονία Σουλεϊμανί.
Ως προς το δεύτερο ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε ότι επιβεβαιώνονται τα περί «φιάσκου» όταν διαρροές σε φιλοκυβερνητικά έντυπα – και σε μια προσπάθεια να αναχαιτιστεί η κριτική προς τον πρωθυπουργό, υπό το σκεπτικό ότι τα αποτελέσματα του ταξιδιού θα φανούν σιγά-σιγά – περί πρωτοβουλίας Πομπέο για την εκτόνωση της έντασης με την Τουρκία φάνηκε να διαψεύδονται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Αμυντική Συμφωνία
Στο μεταξύ, ως ένδειξη ανευθυνότητας και ανικανότητας ανάδειξης και υπεράσπισης των ελληνικών θέσεων στηλιτεύουν από τον ΣΥΡΙΖΑ και την πλήρη ευθυγράμμιση Μητσοτάκη με τα αμερικανικά συμφέροντα, χωρίς ελιγμούς και διαπραγματευτική διάθεση, σε μια στιγμή που η Τουρκία, χάρη στις δικές της πρωτοβουλίες, αναγορεύεται σε κρίσιμο παίκτη στην περιοχή και προσελκύει την προσοχή των ΗΠΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε λίγα εικοσιτετράωρα πριν το ταξίδι προτείνει ως διαπραγματευτικό όπλο την αναστολή της ψήφισης της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για τις βάσεις, υπό το σκεπτικό ότι δεν μπορεί η χώρα να τα δίνει όλα προκαταβολικά χωρίς εγγυήσεις και ανταλλάγματα. Εν προκειμένω, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αξίωσε να υπάρξει μια καθαρή δήλωση στήριξης προς τις ελληνικές θέσεις για τα κυριαρχικά δικαιώματα έναντι της Τουρκίας από τον Πρόεδρο Τραμπ.
Χαρακτηριστικά, στη συνέντευξή του στο «Βήμα» πριν το ταξίδι, είχε αναφέρει:
«Θεωρώ λάθος το ότι η κυβέρνηση κατέθεσε το νομοσχέδιο για αναβάθμιση της αμυντικής μας συνεργασίας με τις ΗΠΑ σε τέσσερις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, χωρίς να είναι σαφές ποια στάση θα τηρήσει ο Πρόεδρος Τραμπ έναντι των τουρκικών απειλών. Και στην επικείμενη συνάντηση, και κυρίως στη συνέντευξη Τύπου με τον Έλληνα πρωθυπουργό, οφείλει αυτό να το ξεκαθαρίσει. Και η ελληνική πλευρά οφείλει να πιέσει για να το ξεκαθαρίσει. Και πίεση δεν υπάρχει αν η ελληνική στάση θεωρείται δεδομένη. Υπενθυμίζω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε ενστάσεις στο αμερικανικό νομοσχέδιο, το οποίο αναφερόταν στις τουρκικές παραβιάσεις και στη στήριξη του σχήματος 3+1. Εάν οι δηλώσεις κατά της τουρκικής προκλητικότητας και υπέρ του σχήματος 3+1 και του αγωγού EastMed δεν είναι σαφείς – πόσο δε μάλλον αν δεν υπάρξουν καν – νομίζω ότι πρέπει να επανεξετάσουμε πτυχές αυτής της συνεργασίας».
Πλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμώντας ότι τέτοια καθαρή στήριξη έναντι της Τουρκίας η Ελλάδα δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής, προσανατολίζεται στη μη υπερψήφιση της συμφωνίας για την αναβάθμιση της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας (αμερικανικές βάσεις) η οποία – καθώς το αίτημα Τσίπρα για πάγωμα του νομοσχεδίου δεν εισακούστηκε – συζητείται στην αρμόδια επιτροπή την Τρίτη και ακολούθως παίρνει τον δρόμο για την ψήφιση.
Αυτό αποφασίστηκε σε σύσκεψη στην Κουμουνδούρου, μια μέρα πριν τις συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών. Σε πρώτο πλάνο, στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έθεσε το πάγωμα της ψήφισης της συμφωνίας μέχρι να υπάρξει μια ξεκάθαρη διαβεβαίωση στήριξης. Εφόσον η ψήφιση δρομολογείται χωρίς να υπάρχει τέτοια διαβεβαίωση που να καλύπτει τις ανησυχίες του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα προσανατολίζεται, όπως είπαμε, σε μη υπερψήφιση, και στα όργανα θα οριστικοποιηθεί η ακριβής στάση («παρών» ή «όχι») αν κάτι δεν αλλάξει στο μεταξύ.
Σαφώς έχει προκαλέσει αίσθηση η στάση του ΣΥΡΙΖΑ, δεδομένου ότι ήταν αυτός που επί της κυβερνητικής του θητείας ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση για τη συμφωνία – στο πλαίσιο της έναρξης του στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ από το ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2017 και μετά.
Το επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα μπορούσε η αναστολή της ψήφισης να αποτελέσει διαπραγματευτικό όπλο δείχνει σωστό και λογικοφανές, ωστόσο πρέπει να επισημανθεί ότι η συμφωνία, τρόπον τινά, είχε έναν εμπροσθοβαρή χαρακτήρα, καθώς παράλληλα με τη διαπραγμάτευση του πλαισίου συνεργασίας – που ολοκληρώθηκε και επεκτάθηκε επί Μητσοτάκη και Δένδια – είχε ξεκινήσει η υλοποίηση, δηλαδή η λειτουργία των βάσεων.
Η ψήφιση της συμφωνίας στη Βουλή, δηλαδή η εσωτερική νομιμοποίηση, αποτελεί την τελευταία πινελιά μιας συμφωνίας η οποία έχει ήδη λάβει σάρκα και οστά.
Επιπλέον, αν και η στάση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί προς ένα μέσο ακροατήριο να μοιάζει με αντιαμερικανική στροφή, κάτι τέτοιο ούτε ισχύει ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να το εκπέμψει – σίγουρα δεν επιθυμεί να εκπέμψει μηνύματα στη λογική που κινήθηκε ο «αριστερός αντιαμερικανισμός», μεταπολιτευτικά.
Το μήνυμα που θέλει να περάσει ο Αλέξης Τσίπρας, από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι ότι η υπεύθυνη εξωτερική πολιτική ασκείται σε μια βάση διαπραγματευτικής λογικής «δούναι και λαβείν», όπου η Ελλάδα δεν μπορεί εκ των προτέρων να θεωρείται δεδομένη.
Αλλαγή πλεύσης
Τη γραμμή αυτή άρχισε να την προωθεί η Κουμουνδούρου αμέσως μετά τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης. Αυτό φάνηκε να είναι το σημείο καμπής για αλλαγή πλεύσης όσον αφορά τη στάση απέναντι στην Τουρκία, καθώς εκεί φάνηκε η μεγάλη εμβέλεια των κινήσεων της γείτονος και μια σοβαρή κλιμάκωση μετά την εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ, κάνοντας ακόμη και τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να μιλήσει για στρατηγική τετελεσμένων όταν, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το αφήγημα ήταν ότι ο Ερντογάν εξάγει ένταση στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο λόγω των εσωτερικών του προβλημάτων.
Όσον αφορά το θέμα του «αντιαμερικανισμού», ενδεχομένως κανείς να βρει σε αυτή τη στάση ψήγματα όψιμου αντιΤραμπισμού, που «νομιμοποιείται» στη βάση της εμφανούς πια «φιλοΕρντογανικής» στροφής του, ενώ είναι δεδομένη και η πολιτικοϊδεολογική αντιπάθεια του όλου ΣΥΡΙΖΑ προς το πρόσωπο του νυν Αμερικανού Προέδρου.
Από εκεί και πέρα, ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει στην αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, υπογραμμίζοντας ωστόσο – εν είδει αντιπολιτευτικής πινελιάς θα μπορούσε να πει κανείς – ότι αυτό προϋποθέτει τη σύγκλιση των συμφερόντων των δύο μερών και αυτό διεμήνυσε η αντιπροσωπεία που βρέθηκε προχθές στην πρεσβευτική κατοικία του Τζέφρι Πάιατ προκειμένου να λάβει ενημέρωση για τα αποτελέσματα της επίσκεψης Μητσοτάκη στις ΗΠΑ. Οι Κατρούγκαλος, Παππάς και Καλπαδάκης εξέθεσαν στον Αμερικανό πρέσβη τους λόγους για τους οποίους δεν μπορεί το κόμμα, σε αυτή τη φάση, να ψηφίσει τη συμφωνία για τις βάσεις αν δεν δοθεί κάποια ξεκάθαρη στήριξη έναντι της Τουρκίας. Πάντως, στενή παραμένει η επαφή του Αλέξη Τσίπρα με τον Αμερικανό πρέσβη, ο οποίος επισκέφθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου την Κουμουνδούρου και στη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαιώθηκε η κοινή στήριξη στον αγωγό EastMed.
