“Οι Ευρωπαίοι ζυγίζουν τα δεδομένα, ο Ερντογάν τραβά το σκοινί” γράφει η Μαρία Μητσοπούλου
Ικανοποιημένη εμφανίζεται η Αθήνα για την ευρωπαϊκή καταδίκη της Τουρκίας και ιδιαίτερα για το γεγονός ότι για πρώτη φορά γίνεται λόγος για λήψη μέτρων εν είδει κυρώσεων εξαιτίας της παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου και συγκεκριμένα για τις ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η Αθήνα σε συντονισμό με τη Λευκωσία αξιώνουν από την ΕΕ την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία ώστε να δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα ότι η παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων επιφέρουν συνέπειες. Ωστόσο μένει να φανεί τα επόμενα 24ωρα αν στο δια ταύτα τα κράτη μέλη θα τηρήσουν μια συντονισμένη στάση δείχνοντας την έμπρακτη αλληλεγγύη τους στην Κύπρο με την απόφαση για λήψη συγκεκριμένων μέτρων. Ή αν ο πήχης έχει μπει ψηλά κι εκεί που καλλιεργήθηκαν προσδοκίες για μια ευρωπαϊκή παρέμβαση αποφασιστικής σημασίας, οι ευρωπαίοι τελικώς θα «κλωτσήσουν το τενεκεδάκι» των αποφάσεων παρακάτω μένοντας στις έντονες φραστικές καταδίκες προκειμένου να κερδίσουν χρόνο μέχρι νεωτέρας.
Σε κάθε περίπτωση το ανακοινωθέν του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων λειτουργεί καταρχάς ως μια εμφατική προειδοποίηση, στο οποίο πάντως η Τουρκία αντέδρασε με επίδειξη ισχύος.
Τα βλέμματα εκ των πραγμάτων στρέφονται στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες την Πέμπτη και την Παρασκευή. Ο Αλέξης Τσίπρας χθες σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ζήτησε το Συμβούλιο «να καταδικάσει απερίφραστα τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ» και τόνισε ότι «πρέπει να εξετάσει συγκεκριμένα μέτρα κατά των εμπλεκόμενων στις παράνομες δραστηριότητες, εφόσον η Τουρκία επιμείνει στην παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου».
Προειδοποίηση και συζήτηση για μέτρα
Χθες το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων κατέληξε σε κείμενο συμπερασμάτων όπου μεταξύ άλλων:
-
«υπογραμμίζει τη σοβαρή αρνητική επίδραση που έχουν άμεσα αυτές οι παράνομες ενέργειες σε όλο το εύρος των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας» και
-
«καλεί την Τουρκία να δείξει αυτοσυγκράτηση, σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και να απέχει από αυτές τις ενέργειες».
-
σημειώνεται ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να αντιδράσει καταλλήλως και σε απολυτή αλληλεγγύη με την Κύπρο.
-
καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης) να καταθέσει επιλογές για κατάλληλα μετρά χωρίς καθυστέρηση.
Επιπλέον στο ίδιο όργανο οι 28 ΥΠΕΞ των κρατών – μελών εξέτασαν τρεις κατηγορίες κυρώσεων που είναι δυνατόν να επιβληθούν στην Τουρκία:
–Ως προς τη θεώρηση διαβατηρίων
–Πάγωμα των διαπραγματεύσεων για την τελωνειακή ένωση
–Πάγωμα κονδυλίων για συγκεκριμένα προγράμματα
Οικονομικά συμφέροντα και προσφυγικό στη ζυγαριά
Το ερώτημα παραμένει αν τα προσεχή εικοσιτετράωρα στο επίπεδο της ΕΕ θα υπάρξει κλιμάκωση από τις φραστικές καταδίκες σε άμεση λήψη μέτρων.
Έμπειροι διπλωμάτες εκφράζουν επιφυλάξεις λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη ανομοιογενών οικονομικών συμφερόντων μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ που δυσχεραίνουν τη λήψη αποφάσεων.
-
Κράτη όπως η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία – η τελευταία δίνει άλλωστε τον τόνο στις ευρωπαϊκές αποφάσεις – διατηρούν ισχυρές εμπορικές σχέσεις με την Τουρκία
-
Στις ίδιες χώρες υπάρχουν υπολογίσιμες τουρκικές κοινότητες, επομένως οι ηγεσίες των κρατών αυτών δε θα ήθελαν να διακινδυνέψουν τυχόν αντιδράσεις στο εσωτερικό τους.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί η δήλωση του γερμανού ΥΠΕΞ προς το ΑΠΕ- ΜΠΕ, σαφώς σε πιο χαμηλούς τόνους από το κείμενο του Συμβουλίου Γνεικών Υποθέσεων καθώς αποφεύγει να αναφερθεί σε μέτρα:
«Για διμερείς διαφορές που αφορούν το Δίκαιο της Θάλασσας μεταξύ τρίτων χωρών, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επί της αρχής δεν λαμβάνει νομική θέση. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία καλεί την Τουρκία να αποστεί από ενέργειες οι οποίες εντείνουν την διένεξη, να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να καταβάλει προσπάθειες για μια συμφωνία στην βάση του διεθνούς δικαίου για την αμοιβαία οριοθέτηση των θαλασσίων περιοχών δυτικά της Κύπρου».
-
Σαφώς στο κάδρο υπάρχει και η ευρωτουρκική συμφωνία για τη συγκράτηση των προσφυγικών ροών στο τουρκικό έδαφος – κανείς δε θα ήθελε η Τουρκία να αθετήσει τα συμφωνηθέντα.
Ένα ακόμη ερώτημα είναι αν ακόμη το εξής: εφόσον υπάρξουν συγκεκριμένες κυρώσεις είναι δυνατό να «συνετίσουν» τον Ερντογάν;
Ο τελευταίος πάντως χθες θέλησε να στείλει το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να συμμορφωθει. Το τουρκικό ΥΠΕΞ απάντησε στην απόφαση του Συμβουλίου σε υψηλούς τόνους όπου μεταξύ άλλων αναφέρει: «λαμβάνοντας η ΕΕ αυτές τις αποφάσεις κινήθηκε όχι ως μια κοινότητα αρχών και αξιών αλλά σαν μια ομάδα διαπραγμάτευσης συμφερόντων». Επιπλέον εκδόθηκε navtex για στρατιωτική άσκηση μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου αύριο πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Συμπληρωματικά, η Τουρκοκυπριακή πλευρά ανακοίνωσε το άνοιγμα της Αμμοχώστου – η οποία παραμένει κλειστή από το 1974 – με στόχο τον εποικισμό.
