“Γιατί δεν γιορτάζεται η απελευθέρωση της Βέροιας από τους Γερμανούς, αλλά μόνο από τους Τούρκους;” γράφει ο Λάζαρος Κουμπουλίδης

http://www.veriahistory.gr/ η απελευθέρωση της Βέροιας από τις Γερμανικές Δυνάμεις Κατοχής 29-10-1944

Θα θυμόμαστε όλοι ως μαθητές τις ίδιες κλασσικές ερωτήσεις που επαναλαμβάνουμε στα παιδιά μας όσοι σήμερα έχουμε γίνει γονείς ή παππούδες:

«Πότε παιδάκι μου γιορτάζουμε την Επανάσταση του 1821 κατά των Τούρκων;» «Την 25η Μαρτίου!»

«Πότε γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Βέροιας από τους Τούρκους;»

«Στις 16 Οκτωβρίου!»

«Τι γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου;» «Το ΟΧΙ -του Μεταξά συνήθως- ενάντια στο Φασισμό!»

Τρεις ερωτήσεις και τελειώσαμε με το μάθημα της Εθνικής μας αυτογνωσίας.

«Πότε απελευθερώθηκε η Βέροια από τους Γερμανούς και ποιος την απελευθέρωσε;»

Αυτή η ερώτηση δεν μας απασχόλησε ποτέ και ποτέ δεν σκεφτήκαμε να την απευθύνουμε στα παιδιά μας.

Γιορτάζουμε το ΟΧΙ του Μεταξά απέναντι στο Φασισμό και το Ναζισμό, χωρίς αναφορές στο ότι ήταν δικτάτορας και επέβαλλε τον Εθνικισμό στην Ελλάδα, το ίδιο δηλαδή πολιτικό σύστημα που πρέσβευε και ο Χίτλερ στη Γερμανία και επεδίωκε να επιβάλλει σε όλη την Ευρώπη. Επί δεκαετίες η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα προέβαλλε το προφίλ του Μεταξά ως σύμβολο κατά του Φασισμού, αποκρύπτοντας ότι ήταν ο ίδιος ομοϊδεάτης με το Μουσολίνι και το Χίτλερ. Ήταν δηλαδή οπαδός του Εθνικοσοσιαλισμού. Όπως και το σημερινό Ελληνικό κόμμα της Χρυσής Αυγής δηλαδή και τα υπόλοιπα Εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης, που εσχάτως επανακάμπτουν και ισχυροποιούνται σημαντικά.

Ανήμερα λοιπόν της 28ης Οκτωβρίου, κάθε χρόνο οι ύμνοι προς τον δικτάτορα Μεταξά «δίνουν και παίρνουν»: σχολικές γιορτές, ποιηματάκια, παρελάσεις και διθύραμβοι για «΄ΟΛΟΝ τον Ελληνικό Λαό που αντιστάθηκε στο Φασισμό και το Ναζισμό»! Δοσίλογοι, ταγματασφαλίτες, κουκουλοφόροι, Χίτες, μαυραγορίτες, συνεργάτες των Γερμανών είναι απαγορευμένες λέξεις που απειλούν να χαλάσουν το εορταστικό κλίμα.

Κι έτσι όμορφα σε κλίμα ενθουσιασμού και εθνικής ανάτασης, ομόνοιας και ομοψυχίας, κλείνει η κάθε 28η Οκτωβρίου μας, χρόνια τώρα.

Και ξημερώνει η επόμενη μέρα, η 29η Οκτωβρίου.

Ε, και; θα σκεφτεί κάθε καλόπιστος πλην ανυποψίαστος αναγνώστης.

Και τι έγινε την 29η Οκτωβρίου άξιο λόγου που θα πρέπει να ταράξει τη ρουτίνα της καθημερινότητας μας;

Αν είχε συμβεί κάτι σημαντικό, δεν θα μας το ανέφεραν στις σχολικές γιορτές, δεν θα οργάνωνε κάποια τιμητική εκδήλωση ο Δήμος Βέροιας (το έπραξε μόλις το 2016 προς τιμήν της η νυν διοίκηση), δεν θα μας έδιναν κάποιο φυλλάδιο το πρωί της Κυριακής στην Εκκλησία;

Προφανώς λίγοι γνωρίζουν από τις δικές τους αναζητήσεις -στο Internet  κυρίως- ότι 29 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις αποχώρησαν από τη Βέροια και εισήλθε ως απελευθερωτής ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (Ε.Λ.Α.Σ.). Για όσους δεν το γνωρίζουν, ο Ε.Λ.Α.Σ. δεν ήταν ο τακτικός στρατός της Ελλάδας. Αυτός είχε διαλυθεί από τη Γερμανική Βέρμαχτ. Ήταν η μετεξέλιξη του οργανωμένου αντάρτικου μετώπου, με ατμομηχανή το ΚΚΕ. Ιδρυτής του Ε.Λ.Α.Σ. ήταν ο Άρης Βελουχιώτης, όχι ο …Μεταξάς! Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα και το …πολιτικό Αλτσχάιμερ!

Αντιγράφω από το site veriahistory.gr:

«Στις 27 Οκτωβρίου 1944 δυνάμεις του ΕΛΑΣ έφτασαν στη Βέροια και εγκαταστάθηκαν γύρω από την πόλη, ενώ η αποχώρηση των Γερμανών συνεχιζόταν. Στις 29 Οκτωβρίου εισήλθαν στην πόλη με οργανωμένα τμήματα το 16ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, ως απελευθερωτές και ακολούθησε η πρώτη συγκέντρωση της απελευθέρωσης.

Το κλίμα των ημερών, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν ιδιαιτέρως φορτισμένο. Τις αμέσως επόμενες ημέρες πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για την Απελευθέρωση στις οποίες περιλαμβάνονταν Δοξολογία στο ναό του Αγίου Αντωνίου, παρέλαση τμημάτων του ΕΛΑΣ, μνημόσυνο για τα θύματα, εκφώνηση ομιλιών από εκπροσώπους του ΕΛΑΣ, τον γραμματέα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις διάφορες συγκεντρώσεις συμμετείχε πλήθος κόσμου. Στις εκδηλώσεις παραβρέθηκαν ο Στρατηγός του ΕΛΑΣ Ευριπίδης Μπακιρτζής και ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ, γνωστός για τη συμμετοχή του στο ΕΑΜ.»

Το τι ήταν ο Ε.Λ.Α.Σ. και τι ήταν ο Μεταξάς, είναι πλέον εύκολο από τις πολλές αναφορές στο διαδίκτυο και τα πολλά -εξωσχολικά δυστυχώς- βιβλία να πληροφορηθούν, όσοι πραγματικά θέλουν να εντρυφήσουν στην ιστορική αλήθεια. Οι περισσότεροι βεβαίως θα αδιαφορήσουν ή θα κρατήσουν «αμόλυντη» την ήδη διαμορφωμένη άποψη τους για το ζήτημα.

Σκοπός του παρόντος άρθρου-αντί στεφάνου- είναι η απόδοση ελάχιστου φόρου τιμής στους χιλιάδες αγωνιστές της Ελευθερίας που και με τη δική τους συμβολή απελευθερώθηκε και η Βέροια από τους Γερμανούς κατακτητές, ώστε εμείς να απολαμβάνουμε τους καρπούς των δικών τους θυσιών. Προς τιμή όλων εκείνων, αξίζει μια σύντομη αναφορά στο φυσικό αρχηγό τους Στρατηγό του Ε.Λ.Α.Σ. Ευριπίδη Μπακιρτζή και τον πνευματικό τους ηγέτη Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ:

Ο Ευριπίδης Μπακιρτζής (1895–1947) γνωστός και ως «Κόκκινος Συνταγματάρχης», ήταν ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Αντίστασης, ο οποίος ανέλαβε πρόεδρος «Κυβέρνησης του Βουνού» κατά το 1944. Το 1911, ο Μπακιρτζής εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και συμμετείχε στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο του 1912 και από τότε σε όλους τους πολέμους που διεξήγαγε η Ελλάδα. Αγωνίστηκε για τη διατήρηση της Μακεδονίας στον ελληνικό εθνικό κορμό, με τους βενιζελικούς αξιωματικούς της Εθνικής Άμυνας, ενώ το 1919 μετέβη με υποτροφία για τρία χρόνια στη Γαλλία, όπου και σπούδασε στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου. Πολέμησε στη Μικρά Ασία και στη μάχη του Σαγγάριου παρασημοφορήθηκε. Αργότερα, με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη, ως Αρχηγός του Πυροβολικού ασχολήθηκε με την επανασύσταση και αναδιοργάνωση του Ελληνικού Στρατού. Το 1935, συνταγματάρχης πλέον, έλαβε μέρος στο Κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά η ποινή του μετατράπηκε τελικώς σε απόταξη από το στράτευμα με το βαθμό του απλού στρατιώτη και εξορία στον Άγιο Ευστράτιο.

Το 1937 μετάγεται στην Αθήνα και η κυβέρνηση Μεταξά του ζητά να συνεργαστεί με τη δικτατορία και του προσφέρει υψηλή θέση στο ΓΕΣ την οποία αρνήθηκε.  Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940, ο Μπακιρτζής παρουσιάστηκε στο Στρατολογικό Γραφείο Θεσσαλονίκης για να ενταχθεί στο στρατό με το βαθμό του απλού στρατιώτη, κάτι που όμως δεν έγινε δεκτό από την κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά. Έκτοτε, εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση. Στις 30 Οκτωβρίου 1944, τμήματα του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τους Μάρκο Βαφειάδη και Ευριπίδη Μπακιρτζή απελευθέρωσαν και τη Θεσσαλονίκη.

Το Σεπτέμβριο του 1946, ο Μπακιρτζής συνελήφθη ως αριστερός μαζί με άλλα ηγετικά στελέχη του ΕΛΑΣ και εξορίστηκε στην Ικαρία. Ενώ ήταν εξόριστος, ο νομάρχης Αττικής τον έκρινε επικίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και διατάχθηκε η μεταφορά του στους Φούρνους Ικαρίας, όπου και βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιό του στις 9 Μαΐου 1947 με μία σφαίρα στην καρδιά. Επισήμως, ο θάνατός του καταγράφηκε ως αυτοκτονία…

 Ο Μητροπολίτης Ιωακείμ (Απόστολος Αποστολίδης 1883-1962), ήταν ανιψιός του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ’. Σπούδασε στη θεολογική Σχολή της Χάλκης και ήξερε γαλλικά, τουρκικά, ελληνικά κι αρμένικα. Το 1914 πήγε στη Θράκη για να υπερασπιστεί τους διωκόμενους από το κύμα τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν οι Νεότουρκοι. Την ίδια χρονιά χρίστηκε μητροπολίτης στη Δυτική Θράκη. Για την πολύπλευρη πατριωτική του δράση διώχθηκε και κατάφερε να ξεφύγει βρίσκοντας άσυλο στην Ελλάδα το 1922. Τον Ιούνη του 1923 χρίστηκε μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης. Δραστήριος και ανήσυχο πνεύμα ο μητροπολίτης ανέπτυξε πλούσια δράση. Συμπαραστάτης στο δράμα των προσφύγων μετέτρεψε το κτήριο της μητρόπολης σε Προσφυγικό Νοσοκομείο. Τον Αύγουστο του 1936, εξορίστηκε στο Άγιο Όρος γιατί έστειλε οξύτατη επιστολή στο βασιλιά και το δικτάτορα Μεταξά, εξ ονόματος του λαού της Δυτ. Μακεδονίας για παραμέληση της περιοχής. Βγήκε αντάρτης στο βουνό τον Απρίλη του 1943 κι εκλέχτηκε επίτιμος αντιπρόεδρος της Παμμακεδονικής Συνόδου του ΕΑΜ και κατόπιν αντιπρόεδρος της ΠΕΕΑ. Μετά την απελευθέρωση, στις 17 Φλεβάρη του 1945 η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε την καθαίρεση του Ιωακείμ από το μητροπολιτικό θρόνο, με το αστείο επιχείρημα πως τον εγκατέλειψε στα χρόνια της κατοχής χωρίς την άδειά της…

Λάζαρος Κουμπουλίδης, δικηγόρος Βέροιας, kouboulidis@gmail.com