“Εδώ το δίκτυο. Εκεί το δίκτυο. Πού ‘ναι το δίκτυο;” γράφει η Τζωρτζίνα Αθανασίου
Χρόνια προβλήματα. Αυτά ταλάνιζαν και ταλανίζουν την πόλη και ταλαιπωρούν μέχρι και σήμερα εμάς, τους πολίτες. Προβλήματα των οποίων η επίλυση απαιτούσε εντοπισμό τους, πρόβλεψη και σχεδιασμό. Προβλήματα των οποίων η επίλυση απαιτούσε κάτι παραπάνω από μια συζήτηση μεταξύ τύρου και αχλαδίου, ίσως να απαιτούσε κάποιος να διεκδικήσει για εμάς, ίσως και να γίνει δυσάρεστος σε εκείνους στους οποίους ήθελε να αρέσει. Από τότε που ανακαλύφθηκε η έκφραση “πολιτικό κόστος¨ χάθηκε η πολιτική ευθύνη. Τα χρόνια αυτά προβλήματα όμως δεν διαιωνίστηκαν ερήμην μας, διαιωνίστηκαν χάρη στην ανοχή μας, στη μνήμη χρυσόψαρου, και στο χαλί που χωρούσε πολλά από κάτω.
Θα δεχτώ ότι δεν ρέει σε όλων το αίμα η επιθυμία για καινοτόμες λύσεις. Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, και πάλι καλά! Να δεχτώ επίσης ότι από λάθος εκτίμηση το πρόβλημα της ύδρευσης και της ποιότητας νερού της πόλης δεν έγινε αντιληπτό στην πραγματική του διάσταση (αδυνατώ βέβαια να κατανοήσω πώς). Αλλά πώς να δεχτώ ότι επί μια ντουζίνα χρόνια δεν στάθηκε η ηγεσία (οι επικεφαλής τέλος πάντων…μην υπερβάλουμε κιόλας) ικανή να αξιολογήσει το εξαίρετο έργο που επιτελούσε η ΕΥΑΘ στην Θεσσαλονίκη, θέτοντας βάσεις για την διαχείριση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Να σημειωθεί ότι το δίκτυο ύδρευσης της ΕΥΑΘ παρέχει υπηρεσίες ύδρευσης με 250.000 m3 νερού σε ένα δίκτυο 2. 200 χλμ, ενώ η αποχέτευση μεταφέρει 185.000 m3 αποβλήτων μέσω ενός δικτύου 1700 χλμ. Από την εταιρεία εξυπηρετούνται 1,2 εκατομμύρια πολίτες.
Βρισκόμενη αντιμέτωπη με προβλήματα στη διαχείριση των δικτύων αυτών, η τότε ηγεσία της (2000) αντέδρασε ώριμα και δεν θέλησε να διαιωνίζονται. Τότε είναι που στην ΕΥΑΘ ΑΕ φύτρωσε ο σπόρος της ψηφιακής χαρτογράφησης του δικτύου της πόλης Η επίτευξη αυτού του στόχου οδήγησε την εταιρεία στην υιοθέτηση γεωπληροφοριακού συστήματος (GIS). Πριν την εγκατάσταση του συστήματος αυτού, η οποία έγινε σταδιακά, τα πράγματα κυλούσαν όπως έχουμε όλοι ζήσει: εντοπίζεται μια διαρροή, καλούνται τα συνεργεία, οι παλαιότεροι εργαζόμενοι επιστρατεύουν την μνήμη τους και πληροφορίες που αλιεύονται ώστε να εντοπιστεί ο προβληματικός αγωγός, για να μεταβούν στο σημείο, είτε μετακινούνται με όλα τα πιθανά εργαλεία και όλα βαίνουν καλώς, είτε αποδεικνύονται ακατάλληλα και πρέπει να επανέλθουν. Η πρότερη του GIS αντιμετώπιση των βλαβών προκαλούσε επομένως δυσαρέσκεια των καταναλωτών, καθυστέρηση στον εντοπισμό της βλάβης, αύξηση του κόστους αποκατάστασης, εξάρτηση από την εμπειρία των εργαζομένων και δυσκολία των ίδιων στο να απουσιάσουν αφού ήταν συνέχεια σε εγρήγορση λόγω έλλειψης οποιασδήποτε διαχείρισης της γνώσης.
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός ώστε να αντιληφθεί ότι το είδος του αγωγού, η διάμετρός του, το υλικό κατασκευής του, η ηλικία του, η πίεση που μπορεί να δεχτεί είναι απαραίτητα στοιχεία ώστε να προγραμματιστούν εργασίες, να προβλεφθεί η διάρκειά τους, να γίνει προμήθεια ανταλλακτικών και μηχανημάτων καθώς και η ομαλή αποκατάσταση της παροχής νερού. Διότι μην το ξεχνάμε, οι εργαζόμενοι στην ύδρευση καλούνται να παρέμβουν αποτελεσματικά σε σημεία που δεν βλέπουν καθώς είναι υπόγεια.
Σε όλα τα ερωτήματα που τίθενται μόλις εντοπισθεί βλάβη, η ΕΥΑΘ απαντά μέσω του γεωπληροφοριακού της συστήματος, με το οποίο είναι συνδεδεμένα τα “έξυπνα τηλέφωνα” των συνεργείων παρέχοντάς τους πλήρη εικόνα της βλάβης, του σημείου, των εργαλείων που πρέπει να φέρουν, την βάνα που πρέπει να κλείσει και ποια οικοδομικά τετράγωνα θα επηρεάσει. Με αυτόν τον τρόπο αυτοματοποιείται η λειτουργία των τεχνικών εργασιών, βελτιώνεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, μειώνεται η διάρκεια των επιδιορθώσεων, διασφαλίζεται πλήρης γνώση των δικτύων, μειώνεται ο χρόνος ανταπόκρισης στα αιτήματα των πολιτών, ελαττώνεται το λειτουργικό κόστος, αποτυπώνονται και τεκμηριώνονται οι διαδικασίες. Το σύστημα συγχρόνως προσφέρει δυνατότητα πρόβλεψης σε περίπτωση κρίσης, συνδράμει στον σχεδιασμό και αντιμετώπιση σοβαρών φυσικών καταστροφών, και συμβάλει την ολοκληρωμένη διαχείριση της γνώσης.
Δεν είναι καθόλου λίγα όλα αυτά που με όραμα και δουλειά κατάφερε να υλοποιήσει η Θεσσαλονίκη. Εμείς από την άλλη, τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, νέες ιδέες δεν μοιάζει να είχαμε. Εξωστρέφεια όχι μόνο δεν είχαμε, μα στερούμασταν ακόμα και της υγιούς περιέργειας να ενδιαφερθούμε να μάθουμε τι κάνουν οι γειτονικές μας πόλεις σε όμοια προβλήματα με της δικής μας. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος, ευκαιρίες και πόροι σε εποχές που διανύαμε την περίοδο των παχιών αγελάδων. Τότε, μας γοήτευε να κόβουμε πράσσειν-ες μεταξωτές κορδέλες κενών εγκαινίων. Τι φρούδα ασχολία .
(Η μελέτη της περίπτωσης του γεωπληροφοριακού συστήματος της ΕΥΑΘ ΑΕ, είναι προϊόν ομαδικής έρευνας και συνεργασίας με τις κυρίες Δέσποινα Αγγέλου, και Σοφία Αντωνιάδου. Η οποιαδήποτε έκφραση κριτικής σε ό,τι αφορά την όμορφη πόλη μας, είναι προσωπική)
