Περιγραφή: Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος, Άκης Αμοιρίδης
«Αφήσαμε την άχαρη καθημερινότητα πίσω μας και αποδράσαμε στη μαγεία του χιονισμένου βουνού.»
Μεγάλη Τρίτη, 03-04-2018. Η ιδέα ξαφνική ,των τελευταίων μόλις 2 ημερών. Μας φάνηκε καταπληκτική. Προορισμός: Όρος Γράμμος– χωριό Αετομηλίτσα – κορυφή ‘‘Επάνω Αρένα’’ (φωτ. 1).
Η απόφαση χωρίς δεύτερη σκέψη.Φύγαμε από την Βέροια με σκοτάδι. Τα ρολόγια έδειχναν 05.30΄ π.μ.Η πόλη ακόμη κοιμόταν, στους δρόμους δεν κυκλοφορούσε ψυχή. Στην Εγνατία Οδό η κίνηση ελάχιστη, τα αυτοκίνητα μετρημένα στα δάκτυλα του ενός χεριού.
Βγήκαμε στην έξοδο για Γρεβενά.Στα πρώτα σπίτια της πόλης στρίψαμε αριστερά.Πήραμε τον επαρχιακό δρόμο: Έλατος-Καληράχη-Δοτσικό-Επταχώρι.Ένας δρόμος, δύο Νομοί: Γρεβενών-Καστοριάς. Φτάνοντας στο Επταχώρι άρχισε να ξημερώνει.
Το κεφαλοχώρι, κτισμένο στα 830 μέτρα υψόμετρο, ήταν κάποτε, πριν γίνει η Εγνατία Οδός, ο κύριος οδικός σύνδεσμος των Νομών Κοζάνης – Καστοριάς – Ιωαννίνων (φωτ. 2, 3).
Περάσαμε από το χωριό, που δεν είχε καθόλου κίνηση, και συνεχίσαμε. Από τα δεξιά μας οι πλαγιές των ορεινών όγκων και από τα αριστερά μας ο Σαραντάπορος ποταμός που είχε πολύ νερό. Βρισκόμασταν στο Νομό Ιωαννίνων και στον τόπο των μαστόρων που… έχτισαν τον κόσμο, τα Μαστοροχώρια.
Προσπεράσαμε την διασταύρωση για το χωριό Κεφαλοχώρι και συνεχίζοντας συναντήσαμε, στα δεξιά μας, την πινακίδα: «Αετομηλίτσα 17 χλμ.».
Πήραμε τον ανηφορικό ασφαλτόδρομο με κατεύθυνση προς το ορεινό βλαχοχώρι. Ο δρόμος καλούτσικος, ήθελε όμως προσοχή. Σε πολλά τμήματά του είχε σημάδια φθοράς, λόγω κακής ποιότητας των πετρωμάτων και των κατολισθήσεων μετά από βροχοπτώσεις. Οι πολλές στροφές και η κατάσταση του ασφαλτόδρομου τα 17 χλμ. έκαναν να μας φανούν πολύ περισσότερα.
Από κάποιο σημείο της οδικής μας διαδρομής αντικρίσαμε την χιονισμένη κορυφογραμμή του ορεινού όγκου του Γράμμου, που κουβαλάει στις πλάτες του ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας, και χαμηλά την Αετομηλίτσα ( φωτ. 4).
Προσπεράσαμε τον χωματόδρομο, στα δεξιά μας, με την μεταλλική πινακίδα να γράφει: « Αρρένες (Λιμν. Μουτσιάλια), Χρυσή, Πευκόφυτο, Ερ. Λιανοτοπίου, Γράμμος, Νεστόριο». Βρισκόμασταν στη τοπωνυμία: «Σχισμένη Πέτρα».
Λίγα μέτρα μετά το δεύτερο χωματόδρομο στα δεξιά μας, με την πινακίδα να γράφει: «Γκούρα-Καζάνι-Τσιούμια-Στάνη Λάμπρου», αποφασίσαμε να σταθμεύσουμε το αυτοκίνητό μας δίπλα στην πέτρινη βρύση και τον ξύλινο πίνακα με τον χάρτη της περιοχής (φωτ. 5).
Βρισκόμασταν λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από το παραδοσιακό βλαχοχώρι Αετομηλίτσα, που παλιά λεγόταν Δέντσικο ή Ντένισκο και σήμαινε στα σλάβικα προσήλιο, λόγω του γεωγραφικού προσανατολισμού του. Το 1928 πήρε την σημερινή ονομασία του από το «Αετός και Μηλιά».
Το ορεινό χωριό, σκαρφαλωμένο στις νότιες πλαγιές του Γράμμου και σε υψόμετρο 1.450 μέτρων έδειχνε όμορφο τις πρωϊνές ώρες (φωτ. 6).
Χρειαστήκαμε λιγότερες από 3,5 ώρες χαλαρής οδικής πορείας, από την Βέροια, για να φτάσουμε στο σημείο αυτό. Ο καιρός καταπληκτικός, ο ουρανός καταγάλανος. Η θερμοκρασία, στο υψόμετρο των 1.500 περίπου μέτρων, στα ανεκτά όρια. Δεν έκανε κρύο.
Ολιγόλεπτο ξεμούδιασμα και στη συνέχεια αρχίσαμε να ετοιμαζόμαστε για την προγραμματισμένη μας πορεία. Στα σακίδιά μας τα πιο απαραίτητα. Τα κραμπόν και τα πιολέ πρόσθεταν λίγα κιλά ακόμη στα ήδη υπάρχοντα του σακιδίου. Στα πόδια μας τα βαριά άρβυλα χιονιού.
Ξεκινήσαμε.
Δεν ακολουθήσαμε τον χωματόδρομο που οδηγούσε προς «Γκούρα-Καζάνι-Τσιούμια-Στάνη Λάμπρου», αλλά αποφασίσαμε να «χαράξαμε» μία «δικιά μας» διαδρομή (φωτ. 7).
Μονοπάτι με σήμανση δεν υπήρχε. Μπήκαμε σε δάσος οξυάς με πορεία ανηφορική σε μια πλαγιά με μεγάλη κλίση.
Δεν κάναμε παραπάνω από 15 λεπτά πορείας και συναντήσαμε το πρώτο χιόνι (φωτ. 8).
Φορέσαμε τις γκέτες μας και συνεχίσαμε. Όσο ανηφορίζαμε το χιόνι γινόταν όλο και περισσότερο. Κάλυπτε όλη την γύρω περιοχή. Βρισκόμασταν ακόμη στο δάσος οξυάς ( φωτ. 9, 10, 11).
Κάπου-κάπου αισθανόμασταν την ανάγκη να σταθούμε για να αφουγκραστούμε τους ήχους, αλλά, και τη σιωπή του απέραντου δάσους.
Κάποια στιγμή βγήκαμε σε ξέφωτο. Εδώ η εικόνα διαφορετική από την προηγούμενη. Το σκηνικό κατάλευκο, έδειχνε φανταστικό ( φωτ. 12, 13).
Στη συνέχεια ξαναμπήκαμε στο δάσος οξυάς (φωτ. από 14 έως και 18).
Όσο ανηφορίζαμε, τόσο πλησιάζαμε στην Αλπική ζώνη. Το χιόνι παγωμένο, τα πόδια μας δεν βούλιαζαν μέσα.
Στα 2.010 μέτρα υψόμετρο κάναμε την πρώτη ολιγόλεπτη στάση μας μετά από μια ανηφορική πορεία μιας ώρας και 30 λεπτών (φωτ. 19, 20, 21).
Η θέα από ψηλά φανταστική. Όπου και να γυρίζαμε το βλέμμα μας αντικρίζαμε εικόνες απερίγραπτες. Βλέπαμε βουνά, ορεινούς όγκους, αμέτρητες κορυφές. Ο Άκης, ο καθηγητής και έμπειρος ορειβάτης, άρχισε να μας δείχνει το κάθε βουνό και να μας περιγράφει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ένα ξεχωριστά.
Άριστος ξεναγός, με πλούσια γνώση…εγκυκλοπαίδεια.
Ο Σμόλικας, η Τραπεζίτσα, η Τύμφη (Γκαμήλα), η κορυφή Αστράκα, ο Γράμμος και η κορυφή «Επάνω Αρένα» του προορισμού μας.
Όλα μπροστά και γύρω μας (φωτ. 22, 23, 24).
Τα μάτια μπορεί να ξεχνάνε, η αποτυπωμένη όμως εικόνα…ποτέ !!! Φωτογραφίες, βιντεολήψεις. Η στάση μας 10λεπτη. Ξαναφορτωθήκαμε τα σακίδιά μας και ξεκινήσαμε για το υπόλοιπο κομμάτι της διαδρομής. Το τοπίο Αλπικό, κατάλευκο, γυμνό. Απουσίαζε η ψηλή βλάστηση. Το χιόνι παγωμένο. Βλέποντάς το νιώθαμε να είμαστε ένα κομμάτι αυτού του τοπίου και όχι απλώς περαστικοί.
Προχωρούσαμε προς τη βάση της κορυφής του προορισμού μας. Κάθε μας βήμα και θαυμασμός (φωτ. από 25 έως και 29).
Κοντεύαμε στη βάση της κορυφής «Επάνω Αρένα». Ο ορεινός όγκος ορθώνονταν επιβλητικά μπροστά μας όσο τον πλησιάζαμε. Τα γεμάτα με χιόνι λούκια του, οι σκουρόχρωμες βραχώδεις και απότομες πλαγιές του, μας αγρίευαν. Εμείς, όμως, αποφασισμένοι να κάνουμε κάτι καινούργιο και δείχναμε έτοιμοι να το τολμήσουμε (φωτ. 30, 31).
Κοιτώντας τον θεόρατο πέτρινο όγκο μπροστά μας, σκεφτήκαμε να μπούμε σε ένα από τα 3 λούκια που βλέπαμε. Εδώ που βρισκόμασταν δεν ακολουθείς μονοπάτι…το χαράσσεις εσύ.
Αυτό κάναμε και εμείς. Επιλέξαμε το πρώτο λούκι από αριστερά και αποφασίσαμε να το ανεβούμε. Είχε μεγάλη κλίση, έδειχνε απότομο. Είχε κάποια στενά περάσματα και αμέτρητα σκουρόχρωμα βράχια να ξεπροβάλλουν από αριστερά και δεξιά. Το χιόνι παγωμένο.
Η χρησιμοποίηση των απαραίτητων για την περίσταση εξαρτημάτων, που κουβαλούσαμε μαζί μας και μας βάραιναν τα σακίδια, υποχρεωτική. Κάναμε την δεύτερη ολιγόλεπτη στάση για να μαζέψουμε τα μπατόν μας, να «απελευθερώσουμε» τα πιολέ και να «κουμπώσουμε» τα κραμπόν στα άρβυλά μας (φωτ. 32, 33, 34).
Όταν ετοιμαστήκαμε, φορτωθήκαμε τα κάπως ελαφρύτερα αυτή τη φορά σακίδια και ξεκινήσαμε για το δυσκολότερο κομμάτι της διαδρομής. Μπαίνοντας στο απότομο λούκι, αρχίσαμε να ζούμε την περιπέτειά μας στην μορφολογικά άγρια ομορφιά της Φύσης.
Το ανέβασμα…στα τέσσερα. Σε κάποια σημεία, σχεδόν σκαρφαλώναμε. Η αδρεναλίνη στο φούλ. Ανεβαίναμε στηριζόμενοι μόνο στις δύο μπροστινές μύτες του κραμπόν. Για να προχωρήσουμε τις «καρφώναμε» στο παγωμένο χιόνι (φωτ. από 35 έως και 45).
Το πέρασμά μας από το απότομο λούκι δεν κράτησε παραπάνω από 50 λεπτά της ώρας.
Φτάναμε στην κορυφή. Η «Επάνω Αρένα», στα 2.194 μέτρα υψόμετρο, βρισκόταν ελάχιστα μόλις μέτρα μπροστά μας (φωτ. 46).
Χρειαστήκαμε 3 ώρες και 10 λεπτά ανηφορικής πορείας, από το αυτοκίνητο, για μα βρεθούμε στην κορυφή ( φωτ. 47, 48, 49).
Η μέρα ηλιόλουστη. Η θέα από ψηλά φανταστική. Επιφωνήματα θαυμασμού. Η στιγμή αυτή ήταν και η καλύτερη για τον Άκη. Άρχισε πάλι να μας «ξεναγεί».
Βλέπαμε και από τις δύο πλευρές του βουνού. Από τη μια ο Νομός Ιωαννίνων με τις γνωστές εικόνες που βλέπαμε όσο ανεβαίναμε και από την άλλη ο Νομός Καστοριάς με περιοχές που αντικρίζαμε για πρώτη φορά από τα 2.194 μέτρα υψόμετρο.
Βουνά, ορεινοί όγκοι, δάση του Νομού Καστοριάς και χαμηλά, στα 1.730 μ. υψόμετρο, στη σκιά της κορυφής «Επάνω Αρένα», κρυμμένες μέσα σε δάσος οξυάς οι παγωμένες και καλυμμένες με χιόνι Λίμνες Αρένες ή Μουτσάλια.
Οι Λίμνες Μουτσάλια είναι ένα σύμπλεγμα δυο μικρών αλπικών λιμνών, που επικοινωνούν μεταξύ τους με ένα ρυάκι μήκους 60 μέτρων και αποτελούν ένα από τα ομορφότερα ορεινά υδάτινα οικοσυστήματα της χώρας μας (φωτ. 50, 51).
Στην κορυφή δεν μείναμε παραπάνω από 30 λεπτά. Ο κανόνας: «Όλα τα ωραία τελειώνουν γρήγορα.» ίσχυσε και εδώ. Φωτογραφίες, τελευταίες ματιές στην απέραντη φανταστική γύρω θέα και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής από άλλη, όμως, διαδρομή.
Ακολουθήσαμε, αρχικά, το κλασικό μονοπάτι της κορυφογραμμής (φωτ. από 52 έως και 58).
Το πέρασμά μας με προσοχή. Υπήρχαν πολλά κενά, υπολείμματα πολέμων, κάτω από το χιόνι (φωτ. 59).
Προσπεράσαμε, σε απόσταση ασφαλείας, τα επικίνδυνα «μπαλκόνια» (φωτ. 60).
Όσο κατηφορίζαμε, τόσο αφήναμε πίσω μας την Αλπική ζώνη (φωτ. 61).
Μπήκαμε στο δάσος οξυάς. Το τοπίο με πολύ χιόνι και πολλά ρυάκια. Εδώ, μέσα στο δάσος, μας συντρόφευε ο ήχος των τρεχούμενων νερών και στις μύτες μας έφτανε η μυρωδιά αποσύνθεσης των πεσμένων κλαδιών και φύλων.
Στη διαδρομή μας μάς δυσκόλευε το πολύ χιόνι, που έφτανε μέχρι και το ένα μέτρο, καθώς και τα δεκάδες περάσματα μέσα από ρυάκια (φωτ. από 62 έως και 65).
Σε κάποιο σημείο ακολουθήσαμε τα ίχνη αρκούδας (φωτ. 66).
Πλησιάζοντας στα 1.500 μέτρα υψόμετρο το χιόνι λιγόστευε και παραχωρούσε τη θέση του στην… Άνοιξη (φωτ. 67, 68).
Χρειαστήκαμε 2 ώρες και 30 λεπτά πορείας, από την κορυφή, για να φτάσουμε στο αυτοκίνητό μας.
Ήταν η στιγμή που νιώθαμε ευγνώμονες απέναντι στον εαυτό μας, για την απόφασή μας να τολμήσουμε κάτι καινούργιο. Να τολμήσουμε να ανεβούμε στην κορυφή «Επάνω Αρένα» από ένα δύσκολο σημείο με παγωμένο χιόνι. Και το καταφέραμε.
Αφού ετοιμαστήκαμε, πήραμε το δρόμο της επιστροφής για την Βέροια.
Έτσι, έφτασε στο τέλος της άλλη μια ορειβατική μας εξόρμηση στον ορεινό όγκο του Γράμμου με αμέτρητες εικόνες που «αποτυπωμένες» σε μια γωνιά του μυαλού μας θα μας συντροφεύουν, πλέον, από δω και πέρα.
Απολογισμός :
Διαδρομή : Λίγο έξω από το χωριό Αετομηλίτσα (υψ. 1.500 μ.) –
δικιά μας διαδρομή εκτός μονοπατιού – κορυφή «Επάνω
Αρένα» (υψ. 2.194 μ.) – επιστροφή από άλλη διαδρομή
εκτός μονοπατιού.
Υψομετρική διαφορά: 700 περίπου μέτρα (με τα ανεβοκατεβάσματα).
Χρόνος: 6 ώρες
