Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΑΤΙΡΑ «Η ΒΙΤΡΙΝΑ»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3
Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ ολοκληρώνουν το αφιέρωμά τους Αμερικανικό Πολιτικό Σινεμά και προβάλλουν τη Μεγάλη Δευτέρα 2 Απριλίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) την πολιτική σάτιρα του Μάρτιν Ριτ Η βιτρίνα (ΗΠΑ, 1976, έγχρωμη, 95’). Παίζουν: Γούντι Άλεν, Ζίρο Μόστελ, Χέρσελ Μπερνάρντι, Μάικλ Μέρφι, Αντρέα Μαρκοβίκι. Από τις 21:00 ως τις 22:00 θα προηγηθεί μουσικός πρόλογος με τίτλο Θρήνοι και ύμνοι. Κείμενα από τους Θρήνους του Ιερεμίου συνδυασμένα με εκκλησιαστικούς ύμνους των Παθών και σύγχρονα ποιήματα του Κώστα Βάρναλη σε πρωτότυπες μελοποιήσεις. Παίζουν: Αλέξανδρος Τριανταφύλλου – φυσαρμόνικα, Γιάννης Κολοβός – κοντραμπάσο, Μαρία Φωτίου – απόδοση λόγου. Ποιήματα του Βάρναλη διαβάζει η Κωνσταντίνα Χονδρογιάννη.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση από το Filoitoysinema.blogspot.gr. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Η μαύρη λίστα και ο αμερικανικός κινηματογράφος.
Ένας σεναριογράφος, θύμα του μακαρθισμού ζητά από έναν παιδικό του φίλο να του «δανείσει» το όνομά του έτσι ώστε να συνεχίσει να γράφει σενάρια.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, όπου επικρατεί στην Αμερική έντονος αντικομμουνισμός, ο γερουσιαστής Μακάρθι είναι πεπεισμένος ότι η «κόκκινη λαίλαπα» έχει εισχωρήσει στους καλλιτεχνικούς κύκλους και αποφασίζει να καθαρίσει το Χόλυγουντ έτσι ώστε να είναι σίγουρος ότι οι ταινίες θα είναι 100% αγνές, αμόλυντες, με το αμερικανικό ήθος να ξεχειλίζει σε κάθε σενάριο. Πολλοί σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, ηθοποιοί βρήκαν το μπελά τους. Το χειρότερο, μπαίνοντας στις περίφημες «μαύρες λίστες», δεν μπορούσαν πια να δουλέψουν πουθενά.
Κάπου εδώ αρχίζει η ιστορία της ταινίας, όταν ο Άλφρεντ Μίλερ (Μάικλ Μέρφι), θύμα του μακαρθισμού, ζητά από τον παιδικό του φίλο, Χάουαρντ Πρινς (Γούντι Άλεν), να του «δανείσει» το όνομά του, να γίνει δηλαδή η βιτρίνα του, έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίζει να γράφει σενάρια. Ο Χάουαρντ Πρινς είναι ένας απλός ταμίας σε diner, πολιτικά απαθής και τζογαδόρος, που μονίμως χρωστά λεφτά παντού. Το γεγονός ότι θα παίρνει ένα ποσοστό από τα κέρδη του φίλου του τον δελεάζει. Δέχεται. Και δελεάζεται τόσο πολύ που δέχεται να παίξει τη «βιτρίνα» και για άλλους δύο συγγραφείς.
Τα πράγματα κυλούν θαυμάσια για τον Χάουαρντ μέχρι που το μακρύ και απειλητικό χέρι του μακαρθισμού απλώνεται προς αυτόν. Επίμονες συνεντεύξεις, απαιτητικές επιτροπές που δεν τις ενδιαφέρει να ακούσουν την αλήθεια, απλά «δώσε ένα όνομα, ένα οποιοδήποτε όνομα». Οι «συνεντεύξεις», ή μάλλον ανακρίσεις, είναι εξαντλητικές, η επιμονή να δοθεί μια απάντηση, έστω και κατασκευασμένη, αρκεί να είναι αυτό που θέλουν να ακούσουν τα μέλη της επιτροπής, ασκεί απίστευτες πιέσεις στον ανακρινόμενο. Ο Χάουαρντ αισθάνεται ολοένα και περισσότερο την πίεση που του ασκείται, αρχίζει πια να ακούει και να βλέπει, δεν μπορεί πια να μείνει αμέτοχος, αντιδρά, σηκώνει κεφάλι, χλευάζει την επιτροπή, δεν ονοματίζει κανέναν. Με τις όποιες συνέπειες. Hero of the day.
Ο σεναριογράφος Γουόλτερ Μπερνστάιν υπήρξε ο ίδιος θύμα εκείνης της παρανοϊκής περιόδου και γνώριζε πολύ καλά πώς στήνονταν οι συνεντεύξεις. Όπως και ο σκηνοθέτης Μάρτιν Ριτ. Όπως και ο Ζίρο Μόστελ, ο οποίος δίνει μια αξέχαστη ερμηνεία. Όπως και ο ηθοποιός Χέρσελ Μπερνάρντι.
O Μάρτιν Ριτ σκηνοθετεί με μεγάλα σταθερά πλάνα και μονόπλανα, δινει σημασία στο διάλογο και επιχειρεί με την αφηγηματική του γραφή να μας «διδάξει», να μας κάνει να καταλάβουμε. Κατά κάποιο τρόπο, ακολουθεί μια δική του γραμμή «κοινωνιστικού ρεαλισμού», ενώ αποσυμπιέζει το γέλιο με μερικές αξιοσημείωτες σκηνές όπως της χαράς και της αποδοχής του τέλους ή της ελλειπτικά δοσμένης αυτοκτονίας.»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤH «ΒΙΤΡΙΝΑ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε τη Βιτρίνα είναι:
Για τους συντελεστές της ταινίας, οι οποίοι ήταν στην πλειοψηφία τους θύματα της μαύρης λίστας.
Γιατί όσο παράξενο και αν φαίνεται το περιστατικό που αφηγείται, έγινε πολλές φορές στην πραγματικότητα, όπως πχ με τον Ντάλτον Τράμπο.
Για την εξονυχιστική σκηνοθεσία του Μάρτιν Ριτ, που είναι αργή ώστε ο θεατής να εμπεδώνει τα γεγονότα.
Για τον τρόπο που ο Ριτ δείχνει ότι όταν οι καθημερινοί άνθρωποι πιστέψουν στις δυνάμεις τους, ξεπερνούν τελικά τον εαυτό τους.
Για τον επιτυχημένο συνδυασμό κωμικών, δραματικών και τραγικών στοιχείων.
Για τον ρόλο του Γούντι Άλεν, που ξεφεύγει από τις υπαρξιακές του αναζητήσεις και παίζει έναν άλλο ήρωα.
Για τον εξαιρετικό ρόλο του Ζίρο Μόστελ, που ουσιαστικά υποδύεται τον εαυτό του.
Για το αισιόδοξο φινάλε, που παρά τον δραματικό του χαρακτήρα, κρύβει έναν χαρακτήρα αντίστασης.
Για τις συγκρίσεις με μεταγενέστερες ταινίες του ίδιου θέματος, και ειδικά με τον Κινηματογράφο Ματζέστικ, όπου και πάλι ένας κωμικός ηθοποιός (Τζιμ Κάρεϊ) υποδύεται έναν διαφορετικό ρόλο.
Για τη διαπίστωση ότι η λίστα κατέστρεψε τελικά όχι μόνο τις καριέρες ορισμένων καλλιτεχνών, αλλά γενικά το αμερικανικό σινεμά ως είδος.
Υ.Γ. Την Τρίτη του Πάσχα 10 Απριλίου στις 21:00 η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ εκκινούν το νέο τους αφιέρωμα Γυναίκες και προβάλλουν το αισθηματικό δράμα του Φρανσουά Τρυφό Ο άντρας που αγαπούσε τις γυναίκες (1977).
