Επέστρεψε τη Δευτέρα το βράδυ (11/09/’17) από την Κωστάντσα και το Βουκουρέστι της Ρουμανίας η αποστολή του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας, η οποία συμμετείχε στις πολιτιστικές εκδηλώσεις με τίτλο: Ημέρες Βλάχικης Κουλτούρας (Dzalili a Culturaleji Armaneasca), που οργάνωσε ο Σύλλογος Βλάχων Ρουμανίας (Fara Armaneasca) και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βλάχων Βουκουρεστίου (Sutsata Culturala di Bucureshti). Οι εκδηλώσεις διήρκεσαν τρεις ημέρες και περιελάμβαναν:
Παρασκευή (8/9/’17, 5.30μ.μ.): Επίσημη έναρξη των εκδηλώσεων με Έκθεση Φωτογραφίας και Γλυπτικής, στο Μουσείο Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Κωστάντσας, όπου εξέθεσαν έργα τους πολλοί επώνυμοι Βλάχοι καλλιτέχνες που ζουν στη Ρουμανία. Την έκθεση επιμελήθηκε ο γνωστός γλύπτης Μιχάλης Τουζιάρου, βλάχικης καταγωγής. Την ίδια ημέρα , στο θέατρο Fantasio, προβλήθηκε το φιλμ Caimo του Alexandru Zicov και ακολούθησε βραδιά με βλάχικη μουσική.
Η αποστολή του Συλλόγου έφτασε , μέσω Σόφιας και Βουκουρεστίου , στην Κωστάντσα το απόγευμα της Παρασκευής και αντιπροσωπία του Συλλόγου συμμετείχε και στις τρεις εκδηλώσεις
Σάββατο (9/9/’17): Συμπόσιο, στο Μουσείο Ιστορίας & Αρχαιολογίας στην Κωστάντσα, από τις 10.30 το πρωί ως τις 12 το μεσημέρι, με θέμα: ‘‘20 anji di la Dimandarea 1333 ti cultura shi limba armaneasca = 20 χρόνια από την ευρωπαϊκή Οδηγία 1333 για την κουλτούρα και τη γλώσσα των Βλάχων’’. 
Όλες οι εισηγήσεις έγιναν στη βλάχικη γλώσσα και ήταν πολύ ενδιαφέρουσες. Σύντομες αλλά πολύ ουσιαστικές παρεμβάσεις έκαναν από την Ελλάδα ο Κώστας Παγανιάς, πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων Διστράτου (Breaza) Ιωαννίνων, o πρόεδρος Δημήτρης Πίσκος και ο Τάκης Γεωργίου από το Σύλλογο Βλάχων Βέροιας. Από τις 12 ως τη 1.30 Βλάχοι συγγραφείς παρουσίασαν έργα τους, πεζά και ποιητικά. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας (7.30 ως 9.30 μ.μ.) στο θέατρο Fantasio στην Κωστάντσα παρουσιάστηκε από τη θεατρική ομάδα του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας η παράσταση ‘‘Cuscra Pirvuliata = Συμπεθέρα από το Περιβόλι’’, σε σενάριο της Ζωής Παπαζήση/Παπαθεοδώρου, διευρυμένο από τον Τάκη Γεωργίου. Ακολούθησαν στην ίδια εκδήλωση βλάχικοι χοροί και τραγούδια από χορευτικά τμήματα του Συλλόγου μας. Η θεατρική παράσταση, τα τραγούδια και οι χοροί άφησαν άφωνους τους θεατές, προκάλεσαν βαθιά συγκίνηση και δάκρυα , καθώς οι Βλάχοι της Ρουμανίας έφεραν στο νου τους μνήμες από τις πατρογονικές εστίες τους στην Ελλάδα: Πορόγια, Λιβάδια Πάικου, Σέλι Ξηρολίβαδο, Κουμαριά, Γράμμοστα και άλλες . Τα παρατεταμένα χειροκροτήματα ήταν ενδεικτικά των συναισθημάτων τους.
Κυριακή (10/9/17): Η ίδια εκδήλωση επαναλήφθηκε το απόγευμα (5.30 ως 7.30 μ.μ.) της επόμενης ημέρας σε κεντρικό θέατρο του Βουκουρεστίου.
Είχε προηγηθεί , το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, δεξίωση και φιλοξενία της αποστολής στα γραφεία του Πολιτιστικού Συλλόγου Βλάχων Βουκουρεστίου.
Βέβαια, τις δύο πρώτες βραδιές, στο HOTEL CONDOR, στην παραλία της Μαμάια, όπου διέμενε η αποστολή του Συλλόγου, και την τελευταία σε ταβέρνα του Βουκουρεστίου έγιναν τρικούβερτα γλέντια με διάφορες κομπανίες και τη συμμετοχή όλων. Ο Σύλλογος μας κέρδισε τις εντυπώσεις με τα παραδοσιακά τραγούδια και την αυθεντική απόδοση των χορών.
Οι ημέρες αυτές θα μείνουν αξέχαστες σε αυτούς που μετείχαν σε αυτή την αποστολή. Χάρηκαν, μίλησαν στη βλάχικη γλώσσα, τραγούδησαν, γλέντησαν. Παράλληλα, δεν έλειψε και η επιμορφωτική διάσταση . Στον πηγεμό, η αποστολή πέρασε από τη Σόφια, και έτσι δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουν αυτήν την όμορφη πόλη των Βαλκανίων. Στο γυρισμό η αποστολή είχε ελεύθερο ένα ολόκληρο πρωινό στο Βουκουρέστι, στη διάρκεια του οποίου οι συμμετέχοντες στην αποστολή περπάτησαν σε κεντρικούς δρόμους και στο παλιό Βουκουρέστι και επισκέφθηκαν το «Σπίτι του λαού».
Και κάποιες απαραίτητες επισημάνσεις:
Οι Βλάχοι που ζουν σήμερα στη Ρουμανία, και είναι περίπου εκατό χιλιάδες, είναι βέβαια Ρουμάνοι πολίτες, αλλά δεν είναι ρουμάνικης καταγωγής. Είναι Βλάχοι που έφυγαν από τη Μακεδονία την ταραγμένη δεκαετία, οι πιο πολλοί, 1920-1930, περίοδο εθνικιστικών παροξυσμών.
Παρόλο που πέρασαν εβδομήντα περίπου χρόνια από την εγκατάστασή τους στη Δοβρουτσά, διατηρούν τη βλάχικη ταυτότητά τους, σαφώς διακριτή από τη ρουμανική , και δεν ξεχνούν τις πατρογονικές τους εστίες που είναι στην Ελλάδα και στη νότια Βαλκανική.
Η βλαχική γλώσσα, μια αυτόνομη νεολατινική γλώσσα που δεν πρέπει να συγχέεται με τη ρουμανική γιατί είναι άλλη γλώσσα, είναι εκεί ζωντανή. Τη μιλούν με άνεση από τους μικρότερους ως τους μεγαλύτερους και την καλλιεργούν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να αποδίδει τέλεια κλασικά θεατρικά έργα, όπως του Γκολντόνι (Ο ψεύτης) και του Αριστοφάνη (Νεφέλες), που είχαμε την ευκαιρία στο παρελθόν να απολαύσουμε από επαγγελματίες και κυρίως ερασιτέχνες ηθοποιούς, όλους βλαχικής καταγωγής και μέλη των συλλόγων τους.
Οι παραδοσιακές φορεσιές και ο χορός τους όμως έχουν επηρεαστεί από τις ντόπιες φορεσιές και από τους γρήγορους ρουμανικούς και σλαβικούς ρυθμούς. Γι’ αυτό και εκστασιάστηκαν από τις στολές και τα αυθεντικά βλάχικα τραγούδια καθώς και από την απόδοση των χορών από τους χορευτές του Συλλόγου μας. Χαρακτηριστικά ο δικηγόρος και ποιητής στη Ρουμανία Γιώργος Βράνας, με καταγωγή από το Ξηρολίβαδο, σε ανάλογη περίπτωση, είπε: ‘‘Οι Βλάχοι της Βέροιας με το χορό , τη φορεσιά και τα τραγούδια τους μας πήγαν στα βάθη της ιστορίας. Σαν να βλέπω εικόνες από φιλμ των Μανάκια. Αυτό δεν είναι φολκλόρ, είναι θέατρο, είναι τέχνη αρχοντική. Πρέπει εμείς εδώ στη Ρουμανία να τους μιμηθούμε. Γιατί αυτοί κρατούν τις ρίζες μας, που είναι στη Μακεδονία’’.
Βέροια 18/8/2017
Από το Γραφείο Τύπου του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας
