Η ίδρυση της ΕΠΟΝ στις 23 Φλεβάρη 1943 – Η ιδρυτική διακήρυξη

23 Φλεβάρη του 1943: Στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους, στο εικονιζόμενο σπίτι του δάσκαλου Δημητράτου, ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η χιλιοτραγουδισμένη ΕΠΟΝ.

Είχε προηγηθεί απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου Νέων (ΕΑΜΝ). Πρόκειται για το τμήμα νεολαίας του ΕΑΜ που είχε ιδρυθεί στις 5 Φλεβάρη 1942 στην Αθήνα με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ.

Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ οι δέκα οργανώσεις που την συνίδρυσαν αυτοδιαλύθηκαν και συγχωνεύτηκαν στις γραμμές της.
Πέρα από το γεγονός ότι αναδείχθηκε στη σημαντικότερη και μεγαλύτερη οργάνωση νεολαίας που έδρασε στη διάρκεια της κατοχής, η ΕΠΟΝ αποτελεί ιστορικά και τη μαζικότερη οργάνωση νεολαίας στην Ελλάδα, με το μεγαλύτερο δίκτυο οργανώσεων στις μεγάλες πόλεις και την ύπαιθρο και με σημαντική συμμετοχή στην ένοπλη αντίσταση του λαού μας μέσα από τις γραμμές του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, του ΕΛΑΣ.

Στο σπίτι της οδού Δουκίσης Πλακεντίας υπογράφηκε η παρακάτω Διακήρυξη:

……………………………………………………………………………………………………………………………………..
Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΠΟΝ

1. Σήμερα 23 Φλεβάρη 1943 συνήλθε στην Αθήνα Πανελλαδική Σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος:

α) Οι αντιπροσωπείες εθνικών οργανώσεων Νέων: “Αγροτικής Νεολαίας Ελλάδος”, “Ενιαίας Εθνικοαπελευθερωτικής Εργατοϋπαλληλικής Νεολαίας”, “Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας”, “Ένωσης Νέων Αγωνιστών Ρούμελης”, “Θεσσαλικού Ιερού Λόχου”, “Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας”, “Λεύτερης Νέας”, “Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος”, “Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδος”, “Φιλικής Εταιρείας Νέων”.

β) Αντιπροσωπεία του ΕΑΜΝ Μακεδονίας, Πελοποννήσου και τα μέλη της ΚΕ του ΕΑΜΝ.

γ) Αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου των Φίλων της Νέας Γενιάς.

2. Η σύσκεψη συνήλθε με την πρωτοβουλία της ΚΕ του ΕΑΜΝ και με σκοπό ίδρυσης Ενιαίας Πανελλαδικής οργάνωσης της νέας γενιάς. Η σύσκεψη ομόφωνα απεφάσισε την ίδρυση της ενιαίας οργάνωσης με τον τίτλο Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) και με έδρα την Αθήνα.

3. Η ίδρυση της ΕΠΟΝ πραγματοποιείται με την διάλυση και συγχώνευση όλων των οργανώσεων που υπογράφουν αυτό το ιδρυτικό. Με την υπογραφή αυτού του ιδρυτικού, όλες οι παραπάνω οργανώσεις παύουν να υφίστανται και αυτόματα οι δυνάμεις, τα τεχνικά, οικονομικά κλπ. μέσα περνούν στην ΕΠΟΝ. Αυτός ο όρος αφορά και την ΚΕ του ΕΑΜΝ και τις ιδιαίτερες δυνάμεις του που είναι συγκροτημένες σε ομάδες του.

4. Η Πανελλαδική σύσκεψη απεφάσισε ομόφωνα την εκλογή προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου και του έδωσε την εντολή να διευθύνει την ΕΠΟΝ ώσπου να συνέλθει Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ που θα εκλέξει το νόμιμο συμβούλιο. Ως την σύγκληση συνδιάσκεψης ή συνεδρίου το προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο θα διευθύνει την ΕΠΟΝ.

5. Η Πανελλαδική σύσκεψη εκλέγει τριμελή επιτροπή επεξεργασίας καταστατικού της ΕΠΟΝ. Το καταστατικό αμέσως μετά την έγκρισή του απ’ το Προεδρείο του Προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου μπαίνει σε εφαρμογή. Η τελική έγκριση του καταστατικού θα γίνει από την πρώτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ.

6. Οι βασικοί σκοποί που πρέπει να περιέχονται στο καταστατικό της ΕΠΟΝ είναι:epon-1osynedrio

α) Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.

β) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον, και με οποιανδήποτε μορφή και αν παρουσιαστεί. αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού και της νέας γενιάς.

γ) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και της αδερφικής συνεργασίας όλων των λαών και των νεολαιών και ειδικά της Βαλκανικής.

δ) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών, εκπολιτιστικών και μορφωτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς. Γενικά πρέπει να καθορίζεται στο καταστατικό ότι η ΕΠΟΝ είναι οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική-προοδευτική, αντιπολεμική-φιλειρηνική.

ε) Αποφασίζεται η έκδοση δημοσιογραφικού κεντρικού οργάνου με τίτλο “Νέα Γενιά”.
στ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει και αναθέτει στο Προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ να κάνει διαπραγματεύσεις με κάθε εθνική οργάνωση νέων που δεν θάχει προσχωρήσει στην ΕΠΟΝ με σκοπό να προσχωρήσει. Βάση για διαπραγματεύσεις και για προσχώρηση στην ΕΠΟΝ, είναι οι αρχές που περιέχει το καταστατικό της.

ζ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στο ΕΑΜ σαν εκπρόσωπο της νέας γενιάς, με συμμετοχή αντιπροσώπου της στην ΚΕ του ΕΑΜ.

Αθήναι 23 Φλεβάρη 1943

Ο Δωδεκάλογος της ΕΠΟΝ
-1- Θέλουμε τα νιάτα ευτυχισμένα, μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης.

-2- Πιστοί στρατιώτες στα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης, θ’ αγωνιστούμε να περάσωμε από το βάρβαρο καταναγκασμό στη δημιουργική ελευτερία.

-3- Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια να γκρεμίσουμε όλους τους πολιτικούς και οικονομικούς φραγμούς και όλα τα εμπόδια, που έστησε ο καπιταλισμός και ο φασισμός, για να καταχτήσουμε κι εμείς τα δικαιώματα της ηλικίας μας, και να επιβάλουμε το σεβασμό τους.

-4- Κανένας φραγμός και κανένα εμπόδιο στην αρμονική σωματική μας ανάπτυξη και ψυχική μας εξέλιξη. Ζητάμε όλα τα μέσα για ν’ αναπτύξουμε τον πλούσιο δυναμισμό της ηλικίας μας και να φτιάξουμε γερό το σώμα και χαρούμενη και ακμαία την ψυχή.

-5- Ζητάμε με ίσια δικαιώματα για όλα τα παιδιά, πολύπλευρη παιδεία και ποιοτική μόρφωση διαποτισμένη με το πνεύμα της λαοκρατικής Δημοκρατίας, σφραγίζοντας ο καθένας μας την προσωπική του αξία και εξίψωση με το δημιουργικό του έργο.

-6- Θέλουμε να γίνουμε, σύμφωνα με τις ατομικές του ο καθένας ικανότητες, φωτισμένοι και ειδικευμένοι εργάτες της ζωής και της επιστήμης, ικανοί ν’ ανταποκριθούμε σ’ όλες τις υλικές και πνευματικές ανάγκες της χώρας μας, και δημιουργικοί συντελεστές στο ξαναχτίσιμο του πολιτισμού στον τόπο μας, υποτάσσοντας τους ατομικούς μας σκοπούς στην ευτυχία και εξύψωση του λαού.

-7- Θα αγωνιστούμε να πετύχουμε σ’ όλα τα επίπεδα της δράσης μας πραγματική, και με εσωτερική πειθαρχία, αυτοδιοίκηση.

-8- Θέλουμε, εμείς οι νέες, λυτρωμένες από τον απατηλό και παραστρατημένο φεμινισμό, να σπάσουμε τις αλυσίδες της πολύμορφης σκλαβιάς μας και ν’ αγωνιστούμε ολόψυχα, πλάι και μαζί με τους νέους, για να καταχτήσουμε την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτική μας ισότητα. Μόνον έτσι θα λάμψει ο αληθινός εαυτός μας και θα υψωθούμε στον γνήσιο γυναικείο ανθρωπισμό.

-9- Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια, όλοι μαζί Νέοι και Νέες, και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εξωτερικό εχτρό, για ν’ αναχτήσουμε και να θρονιάσουμε τη λευτεριά στον τόπο μας, προασπίζοντας με κάθε θυσία την ακεραιότητα της Ελλάδας μας και ολοκληρώνοντας την εθνική μας ενότητα, μ’ απόλυτο όμως σεβασμό στην «αυτοδιάθεση των λαών».

-10- Θέλουμε κι εμείς, πρωτοπόροι συναγωνιστές μαζί μ’ όλους τους νέους του κόσμου, να υπερνικήσουμε τον γεμάτο προκαταλήψεις στενόκαρδο εθνικισμό, να υψωθούμε πέρα κι επάνω από κάθε ιμπεριαλισμό και να χτίσουμε όλοι μαζί, μ’ αδελφική συνεργασία, το μεγαλόπρεπο ναό της ειρήνικής διαβίωσης των λαών, όπου μέσα θα στήσουμε το βωμό στις αληθινές ανθρώπινες αξίες.

-11- θα αγωνιστούμε κι εμείς ολόψυχα και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εσωτερικό κι εξωτερικό εχτρό, για να καταχτήσουμε και να κατοχυρώσουμε τις ελευθερίες του λαού.Θα βοηθήσουμε μ’ όλη μας τη δύναμη, άξιοι συνεργάτες και άγρυπνοι φρουροί, να θεμελιωθεί, να προκόψει, και να ολοκληρωθεί η ελληνική λαοκρατική Δημοκρατία.

-12-Δίνουμε την υπόσχεση, πως θα προετοιμάσουμε το έδαφος, για το ριζοβόλημα και το πλούσιο άνθισμα ενός πρωτοπόρου νεοελληνικού σοσιαλιστικού πολιτισμού. Μόνον έτσι θα καταχτήσουμε κι εμείς την εσωτερική μας ευτυχία.