“Ο Χρόνος ως Κρόνος, που τρώει τα παιδιά του” γράφει η Τζωρτζίνα Αθανασίου

Χθες, σήμερα, αύριο. Το «χθες», το «σήμερα», το «αύριο». Για κάποιους είναι απλά λέξεις κενές, για άλλους έννοιες βαρύτιμες, για όλους πολύτιμες στιγμές. Στιγμές διότι σε χρόνο που διαρκεί μόνο μιαν ανάσα, το «τώρα» γίνεται «πριν», και το «μετά» γίνεται «τώρα».

Αρεσκόμαστε στο να αναπτύσσουμε θεωρίες για τις εναλλαγές, να εφευρίσκουμε παραδείγματα για τη γραμμικότητα του χρόνου, ή για την κυκλική πορεία του, να οργιάζει η ημιμαθής φαντασία μας για τα ταξίδια στον χρόνο, και πώς θα μπορούσαμε να αλλάξουμε το μέλλον αλλάζοντας το παρελθόν. Μα το μέλλον αλλάζει αν αλλάξεις το παρόν! Γεγονότα και ελπίδες μπλέκονται μέσα μας σε δημιουργικό κουβάρι.. Κατ’εμέ, το χθες, το σήμερα και το αύριο, έχουν ως αντίστοιχες ταυτόσημες έννοιες: Το δεδομένο, τη δύναμη,  την ελπίδα.

Οι άνθρωποι, αναζητούμε την ασφάλεια, και κάποιες φορές, όσο δυσάρεστο κι αν είναι το παρελθόν παρέχει τη βεβαιότητα που δίνει το γεγονός, το δεδομένο, δίνει όλες τις απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν έχουμε προλάβει να θέσουμε. Το χθες είναι το σίγουρο, μπορούμε να εκφέρουμε άποψη και είναι κάτι που λίγο-πολύ δεν αλλάζει.  Δεν αλλάζει σαν γεγονός, σαν συμβάν. Σαν επιπτώσεις όμως έχει ακόμα περιθώριο βελτίωσης.

Το φευγαλέο παρόν έχει τη μεγαλύτερη δύναμη απ’ όλα. Το τώρα είναι η ευκαιρία διόρθωσης των περασμένων λαθών και η διασφάλιση να μην επαναληφθούν στο μέλλον. Δυστυχώς το τώρα εύκολα επιμολύνεται από ό,τι έχει περάσει, διότι ένα από τα πλέον ανθρώπινα συναισθήματα είναι ο φόβος, που συνήθως συνοδεύεται από υπέρμετρο και όχι συνετό προβληματισμό, από τάσεις αναβολής και προσκόλληση στο χθες. Το «σήμερα» είναι που απαιτεί τη σοφία να ξεχωρίσεις την εμπειρία από την φοβία.

Το αύριο…αχ αυτό το αύριο. Πόσες γενιές δεν υπήρξαν το «αύριο» του τόπου. Πόσες ελπίδες δεν κρύβονται σε αυτή τη λέξη. Δεν ξέρεις τί θα γίνει, ξέρεις τί θα ήθελες να γίνει… και κατά βάθος, γνωρίζεις αν έχεις θέσει στο «τώρα» τα σωστά θεμέλια για να στηριχθεί το «αύριό» σου. Δύσκολο! Δύσκολο, επειδή εμείς οι ίδιοι βάζουμε εμπόδια σε κάθε προσπάθεια που αντιτίθεται σε ό,τι έχουμε συνηθίσει. Οι πρωτοβουλίες και οι πρωτοπόρες ιδέες του «σήμερα» ταλανίζονται από τη δειλία του «χθες», το οποίο έρχεται να τις χαρακτηρίσει όνειρα απατηλά και αυταπάτες, ή ακόμα και να υποστηρίξει ότι αυτά δεν γίνονται, δεν είναι για τον καθένα, παρά μόνο για τους θαρραλέους. Δειλούς ανθρώπους δεν γνωρίζω, ούτε όμως και μόνο θαρραλέους. Γνωρίζω ανθρώπους που φοβούνται διαφορετικά πράγματα, σε διαφορετικές στιγμές, με διαφορετική ένταση, αλλά που δε φοβούνται τη σκιά τους και κάνουν την προσπάθειά τους.

Και όταν η δική μου γενιά, εγώ,  γίνω  το χθες, ή  το προχθές ή το κάποτε, θα ήθελα να πατήσουν πάνω μου για να φτάσουν σε ένα λαμπρότερο αύριο και όχι να τους καταβροχθίσω με τη γκρίνια μου στο να επαναλάβουν τα δικά μου λάθη ή στο να επαναλάβουν τα δικά μου σωστά που ίσως με τις τότε συγκυρίες να μην αποδώσουν. Θα ήθελα να μιλούν τα παιδιά μου για το αύριο, για να τους γίνεται οικείο, για να ξέρουν τί είναι και να το κατακτήσουν χτίζοντας το παρόν τους, σεβόμενα το παρελθόν.

Στο πόνημα του κ. Μανώλη Βαλσαμίδη «Νάουσα 1906-1922» (Β’ μέρος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Νάουσα 2015), συμπεριλαμβάνεται ένας χαιρετισμός, ο οποίος αναφέρει ότι «Λέγεται πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ενδεχομένως αυτό να συμβαίνει διότι ο άνθρωπος αντιδρά κατά τον ίδιο, ανθρώπινο ίσως, τρόπο μπροστά στο άγνωστο. Ο προβληματισμός, η μελέτη της ιστορίας, η βαθιά γνώση των αφορμών, αιτιών και συνεπειών των ιστορικών αποφάσεων και έπειτα γεγονότων, θα μπορούσε να συνδράμει στην ορθή αποφυγή και αντιμετώπιση κρίσεων. Θρέφω την ελπίδα πως η μελέτη του πονήματος (…) μπορεί να συμβάλλει στην καλυτέρευση της ζωής μας, μέσω της ανάληψης των ευθυνών που αναλογούν στον καθένα μας.». Είναι ο χαιρετισμός του δημάρχου Νάουσας.

Αντιμετωπίζοντας τα όνειρα ως σχέδια, τιμούμε το παρελθόν, δίνουμε τη δύναμη στο παρόν να διορθώσει τα κακώς πεπραγμένα και προσφέρουμε τη δυνατότητα στο μέλλον να γίνει με τη σειρά του ένα εξαιρετικό παρόν. Δεν χρειάζεται το μέλλον να του δώσουμε ευκαιρία, αρκεί να δώσουμε ελευθερία στο παρόν, μόνο έτσι και μόνο τότε ο Χρόνος δεν θα φάει τα παιδιά του.