“Είδος πολυτελείας το… πετρέλαιο θέρμανσης” γράφει ο Θανάσης Ηλιοδρομίτης
Το 67,66% της λιανικής τιμής της αμόλυβδης βενζίνης είναι φόροι, 94 λεπτά σε τιμή αντλίας 1,407 ευρώ. Στην τιμή διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης, το μερίδιο των φόρων καλύπτει το 51%, δηλαδή πάνω από 46,5 λεπτά σε μία ενδεικτική τιμή 92 λεπτών το λίτρο. Τη μνημονιακή πενταετία 2011-2015 οι πωλήσεις πετρελαίου θέρμανσης και βενζινών μειώθηκαν κατά 51,85% και 26% αντίστοιχα.
Πετρέλαιο θέρμανσης. Περισσεύουν τούτες τις μέρες οι ‘’πύρινοι’’ τίτλοι στα δεκάδες ρεπορτάζ των εφημερίδων και των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. ‘’Φωτιά οι τιμές’’, ‘’βουτιά οι παραγγελίες’’, ‘’καίγονται οι τσέπες των καταναλωτών’’ και πολλοί ακόμη λιγότερο ή περισσότερο ευρηματικοί.
Τίτλοι που επαναλαμβάνονται σταθερά τέτοια εποχή κάθε χρόνο και δυστυχώς αποδίδουν τη σκληρή πραγματικότητα για την πλειονότητα των ελληνικών νοικοκυριών. Όχι μόνο γιατί οι τιμές είναι υψηλότερες τουλάχιστον κατά 10% σε σχέση με πέρσι, αλλά και για τη συνεχιζόμενη μείωση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών εισοδημάτων, μέσω της αύξησης των φορολογικών βαρών (έμμεσων και άμεσων φόρων) και της εξάπλωσης των ελαστικών μορφών απασχόλησης, που μεταφράζονται σε μισθούς- χαρτζιλίκι.
Στην Ελλάδα των 1.100.000 ανέργων, των 300.000 υποαπασχολούμενων με ‘’μισθούς’’ 100-250 ευρώ το μήνα και των 500.000 εργαζόμενων απλήρωτων για πολλούς μήνες, το κόστος της θέρμανσης είναι όχι μόνο δυσβάστακτο αλλά κυριολεκτικά ασήκωτο και απαγορευτικό για εκατομμύρια νοικοκυριά.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις έρευνες οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική κατανάλωση καυσόξυλων για τη θέρμανση της κύριας κατοικίας εκτοξεύτηκε από 1,7 εκατομμύρια τόνους το 2009 σε περίπου 4 εκατομμύρια τόνους το 2015, με ότι σημαίνει αυτό για τα λιγοστά δάση της χώρας και για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας.
Επιπλέον, η στροφή των νοικοκυριών σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης, εκτός από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, έχει κάποιες φορές και ακόμη πιο τραγικά αποτελέσματα. Πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των φοιτητών που πέθαναν από τις αναθυμιάσεις αυτοσχέδιου μαγκαλιού στη Λάρισα τον Φεβρουάριο του 2013, ενώ και άλλοι συνάνθρωποι μας βρήκαν το θάνατο από πυρκαγιές που προκλήθηκαν στα σπίτια τους από ξυλόσομπες και τζάκια.
Το μέγεθος της πτώσης της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης την τελευταία πενταετία (σ.σ. την πενταετία των μνημονίων) απεικονίζεται στα στοιχεία του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδας (ΣΕΕΠΕ) για τις πωλήσεις του κλάδου.
Το 2015 οι εταιρείες διέθεσαν 1.388.665 τόνους πετρελαίου θέρμανσης. Η αντίστοιχη ποσότητα το 2011 ήταν 2.882.583 τόνοι. Το ποσοστό μείωσης φτάνει το 51,83%, δηλαδή τα ελληνικά νοικοκυριά περιόρισαν την κατανάλωσή τους σε επίπεδα κάτω του μισού.
Η διετία 20013-2014 ήταν οι πιο δύσκολες για τους καταναλωτές, καθώς τότε ίσχυσε η εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης. Η κατανάλωση έπεσε κάτω από το ένα εκατομμύριο τόνους (929.541 τόνοι το 2014 και 969.337 τόνοι το 2014), με την πτώση να ξεπερνά το 67% και 66% αντίστοιχα. Το διάστημα αυτό η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης είχε φτάσει ακόμη και τα 1,30 ευρώ το λίτρο.
Πέρσι η μείωση της τιμής είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης, αλλά η εκ νέου αύξηση των τιμών τη φετινή περίοδο λόγω της αύξησης του Ειδικού Φόρου και του φΠΑ, αναμένεται να επαναφέρει την αγορά στη συνήθη πτωτική πορεία που ήταν ο κανόνας τα προηγούμενα χρόνια.
Συνεχή καθοδική πορεία ακολουθεί η κατανάλωση της βενζίνης την τελευταία πενταετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΕΠΕ, από 3.324.425 τόνους το 2011 περιορίστηκε σε 2.457.689 τόνους το 2015. Το ποσοστό της μείωσης έφτασε το 26%.
Οι βαρύτατοι φόροι στα καύσιμα είναι αυτοί που όχι μόνο διαμορφώνουν ουσιαστικά τις τιμές, αλλά καθιστούν αμελητέα τον όποιον περιορισμό του κόστους στα στάδια διακίνησής τους. Ειδικότερα:
-Σε μια τιμή 92 λεπτών το λίτρο στο πετρέλαιο θέρμανσης, πάνω από 46 λεπτά (περίπου το 51% της τιμής διάθεσης) πηγαίνουν κατευθείαν στον κρατικό μπεζαχτά (ειδικός φόρος κατανάλωσης, ΦΠΑ, άλλα τέλη). Το μερίδιο του διυλιστηρίου ανέρχεται σε 38,5 λεπτά. Απομένουν 7-8 λεπτά, που αποτελούν το μικτό περιθώριο κέρδους των εταιρειών και των πρατηριούχων, που είναι το μόνο ‘’ελαστικό’’ κομμάτι.. της τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής.
-Στην αμόλυβδη βενζίνη το μερίδιο των φόρων στην τελική τιμή του προϊόντος είναι ακόμη βαρύτερο. Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΕΠ, μια λιανική τιμή της τάξης των 1,407 ευρώ το λίτρο ‘’χτίζεται’’ ως εξής:
Τιμή διυλιστηρίου 36,1 λεπτά, το 25,66% της τιμής αντλίας.
Φόροι 95,2 λεπτά, το 67,66% δηλαδή πάνω από τα 2/3 της τιμής αντλίας!
Μικτό περιθώριο κέρδους εταιρειών, μεταφορέων, πρατηριούχων 9,4 λεπτά, το 6,68% του συνόλου.
Στελέχη της κυβέρνησης υπόσχονταν πέρσι ότι ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης θα μειωθεί από τα 23 σε 6 λεπτά το λίτρο. Αντ’ αυτού από τις 15 Οκτώβρη φέτος αυξήθηκε κατά 5 λεπτά και διαμορφώθηκε στα 28 λεπτά το λίτρο. Επιπρόσθετα, αυξήθηκε και ο ΦΠΑ από 23% σε 24%, αύξηση που επιβάρυνε ως και ένα λεπτό την τελική τιμή του καυσίμου.
