Με το που τελειώνει ο Αύγουστος, αρχίζουν τα αγκομαχητά…
Εδώ και χρόνια το ζούμε στο πετσί μας, κυβερνήσεις και κοινωνία, και το ίδιο ισχύει και φέτος, αν δούμε τα εμπόδια που θα κληθεί να υπερβεί η κυβέρνηση σε οικονομικό επίπεδο. Και τι δεν έχει το… μενού:
– Μαζικές περικοπές συντάξεων και επιδομάτων.
– Διπλά και τριπλά εκκαθαριστικά φόρου σε εκατομμύρια φορολογούμενους.
– Άλλη μία αξιολόγηση από τους θεσμούς με προαπαιτούμενα φωτιά, μεταξύ των οποίων και τα εργασιακά.
– Αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών και πωλήσεις κόκκινων δανείων.
– Αποκρατικοποιήσεις.
– Επανεξέταση των κοινωνικών επιδομάτων.
– Παρεμβάσεις στα ειδικά μισθολόγια.
Με το που θα μπει ο Σεπτέμβριος, οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν τον… λογαριασμό με μια σχετική καθυστέρηση, καθώς η κυβέρνηση προτίμησε να αφήσει τον λαό στην ησυχία του να απολαύσει τα αυγουστιάτικα μπάνια. Όμως, ο λογαριασμός είναι πάντα εδώ και περιμένει την εξόφληση. Ποια είναι τα βάρη που μετακυλίστηκαν στον Σεπτέμβριο;
– Ο ΕΝΦΙΑ μετατέθηκε κατά έναν μήνα.
– Το ψαλίδισμα των επικουρικών μεταφέρθηκε για τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου και πολλά από τα προαπαιτούμενα της «μίνι αξιολόγησης» έμειναν πίσω, για να μη διαταραχθεί η θερινή ραστώνη.
Το αποτέλεσμα; Ανέφελο καλοκαίρι αλλά «υπερφορτωμένο» φθινόπωρο, κάτι που θα φανεί με το… καλημέρα. 
Ψαλίδι στις συντάξεις
Με το που θα αλλάξει ο μήνας, στις 2 Σεπτεμβρίου, πάνω από διακόσιες χιλιάδες συνταξιούχοι θα έρθουν αντιμέτωποι με μεγάλες περικοπές στις συντάξεις τους.
Με το επιχείρημα ότι δεν ήταν τεχνικά εφικτό να γίνει ο εκ νέου υπολογισμός όλων των επικουρικών συντάξεων μέσα στον Αύγουστο, η διοίκηση του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης έκανε πρώτα τα «εύκολα» (τον υπολογισμό των επικουρικών συντάξεων του Δημοσίου, όπου οι περικοπές ήταν σαφώς μικρότερες) και άφησε τα δύσκολα για τον Σεπτέμβριο.
Οι τηλεοπτικοί σταθμοί θα γεμίσουν στις 2 Σεπτεμβρίου με συνεντεύξεις συνταξιούχων, οι οποίοι θα εμφανίζονται απογοητευμένοι για το γεγονός ότι έχει χαθεί εν μια νυκτί ακόμη και το 40% της επικουρικής τους σύνταξης.
Στο στόχαστρο θα βρεθούν οι επικουρικές συντάξεις που αθροιζόμενες με τις αντίστοιχες κύριες ξεπερνούν τα 1.300 ευρώ ανά μήνα. Ταυτόχρονα, από τις καταβολές του Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσουν οι τέσσερις ισόποσες μηνιαίες παρακρατήσεις για τις αναδρομικές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις που δεν εφαρμόστηκαν πρακτικά για το τρίμηνο Ιουνίου – Ιουλίου – Αυγούστου 2016.
Ως γνωστόν, οι περικοπές στις επικουρικές ισχύουν από τον Ιούνιο. Όμως, οι επικουρικές Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου καταβλήθηκαν ολόκληρες και τώρα οι διακόσιες χιλιάδες δικαιούχοι θα πρέπει να επιστρέψουν τα «αχρεωστήτως καταβληθέντα».
Έτσι, αν π.χ. μία επικουρική σύνταξη προβλέπεται να μειωθεί κατά 20%, η συνολική μείωση που θα φανεί στις 2 Σεπτεμβρίου θα είναι της τάξεως του 35% λόγω των αναδρομικών. Δηλαδή 20% για τον Σεπτέμβριο και 15% λόγω της πρώτης ισόποσης μηνιαίας παρακράτησης που φέρνει η αναδρομική ισχύ των περικοπών από την 1η Ιουνίου.
Το ίδιο ποσοστό θα ισχύσει μέχρι και τις αρχές Δεκεμβρίου, οπότε θα καταβληθεί η σύνταξη για τον τελευταίο μήνα του έτους μαζί με την τελευταία δόση των αναδρομικών.
Στις καταβολές του Σεπτεμβρίου θα επιβληθεί αναδρομικά (σ.σ.: ισχύει από 13.5.2016) και το πλαφόν των 2.000 ευρώ για την ατομική σύνταξη (άθροισμα μίας κύριας σύνταξης και μίας επικουρικής) και των 3.000 ευρώ (άθροισμα πολλών κύριων συντάξεων και πολλών επικουρικών).
Τα θύματα αυτής της περικοπής θα είναι σαφώς λιγότερα σε σχέση με αυτούς που θα υποστούν μείωση στην επικουρική τους, ωστόσο οι περικοπές θα είναι σημαντικές, καθώς μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και το 10% επί του συνολικού εισοδήματος.
Αλλαγές στην ασφάλιση
Στις 29 Αυγούστου η κυβέρνηση θα σχηματίσει σαφή εικόνα για το τι την περιμένει στο Eurogroup της 9ης Σεπτεμβρίου. Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί η ατζέντα της τακτικής συνόδου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι οι υπουργοί θα ζητήσουν να ενημερωθούν για το αν έχουν εκπληρωθεί ή όχι τα δεκαπέντε προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης που θα αποδεσμεύσει την υποδόση των 2,8 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να στείλει και πάλι επώδυνες διατάξεις στη Βουλή, κυρίως ασφαλιστικού περιεχομένου.
1 Όλοι οι μικροεπαγγελματίες θα ασφαλίζονRται με το μοντέλο του ΟΑΕΕ, δηλαδή θα πληρώνουν σε εισφορές το 26,95% του φορολογητέου εισοδήματός τους μόνο για κύρια ασφάλιση και υγεία.
Με το ισχύον σύστημα, μικροεπαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε δήμους κάτω των δύο χιλιάδων κατοίκων και δηλώνουν εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ έχουν το προνόμιο να ασφαλίζονται στον ΟΓΑ. Αυτό σημαίνει χαμηλότερες εισφορές για τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι οι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ έχουν εξασφαλίσει πιο μακρά περίοδο προσαρμογής.
Η άρση του καθεστώτος θα φέρει 45.000 μικροεπαγγελματίες στη δυσάρεστη θέση να πληρώνουν το 27% του εισοδήματός τους στο ταμείο από την πρώτη ημέρα.
2 Θα «διορθωθεί» –εις βάρος των ασφαλισμένων– η κλίμακα των εκπτώσεων που έχει νομοθετηθεί για τις ασφαλιστικές εισφορές γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών, οικονομολόγων, μηχανικών κ.λπ. Οι εκπτώσεις κυμαίνονται σήμερα από 5% έως 50%, ανάλογα με το εισόδημα, ενώ το κουαρτέτο απαιτεί μικρότερους συντελεστές.
3 Θα αναθεωρηθεί –προς τα κάτω– η έκπτωση για την καταβολή του κατ’ αποκοπή ποσού για την αναγνώριση των πλασματικών περιόδων ασφάλισης. Αυτό σημαίνει αύξηση του κόστους αναγνώρισης των πλασματικών ετών. Αν περάσει, ελάχιστοι θα είναι πλέον αυτοί που θα προχωρούν στην αναγνώριση των πλασματικών ετών, καθώς η συγκεκριμένη διαδικασία θα είναι πλέον εξαιρετικά ασύμφορη.
«Επιχείρηση ΔΕΘ»Στις 10-11 Σεπτεμβρίου, ουσιαστικά την επομένη του Eurogroup, ο Αλέξης Τσίπρας θα απευθυνθεί σε όλη την Ελλάδα από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, με κύριο μέλημά του να πείσει ότι τα δύσκολα έχουν περάσει. Η κεντρική ομιλία θα πρέπει να στηρίξει το διπλό κυβερνητικό επιχείρημα:
– Πρώτον, ότι η χώρα επιστρέφει στην ανάπτυξη (σ.σ.: σε αυτό ο πρωθυπουργός θα «βοηθηθεί» από τη μικρή ύφεση του πρώτου εξαμήνου, η οποία θεωρείται αναστρέψιμη μέσα στο δεύτερο εξάμηνο, εφόσον δεν υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις).
– Δεύτερον, ότι όλο το βάρος από εδώ και στο εξής θα πέσει στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους.
Προ εβδομάδων ο πρωθυπουργός είχε αναφερθεί στην αύξηση των κοινωνικών δαπανών που προβλέπει ο φετινός προϋπολογισμός κατά 840 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το ποσό αυτό δεν γίνεται αντιληπτό από τους πολίτες, καθώς αφορά κατά κύριο λόγο στην αύξηση των δαπανών για την αποπληρωμή οφειλών των νοσοκομείων.
Το δεύτερο επιχείρημα αφορά την ψήφιση μέτρων ύψους 50 εκατ. ευρώ για να μετριαστεί η επιβάρυνση των δικαιούχων που έχασαν μέρος ή το σύνολο του . Ούτε αυτό όμως θα είναι αρκετό για να στηριχτεί η ομιλία στη ΔΕΘ.
Έτσι, το οικονομικό επιτελείο αναζητεί εδώ και εβδομάδες ένα επιχείρημα για τον πρωθυπουργό. Μια πρόσθετη παροχή, η οποία όμως θα πρέπει να συμφωνηθεί προηγουμένως με τους θεσμούς, καθώς είναι εξαιρετικά στενά τα δημοσιονομικά όρια.
Στην ομιλία Τσίπρα κεντρικό ρόλο αναμένεται να καταλάβει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, η χορήγηση του οποίου –ύστερα από πολλές αναβολές– προγραμματίζεται πλέον για το 2017.
Και αυτή η εξαγγελία όμως μόνο εύκολη δεν είναι. «Σφήνα» αποτελεί η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία περιγράφει ποια επιδόματα που ήδη χορηγούνται θα πρέπει να καταργηθούν και ποιες φορολογικές απαλλαγές θα πρέπει να πάψουν να υπάρχουν προκειμένου να εξοικονομηθεί 0,5% του ΑΕΠ ή 900 εκατ. ευρώ από το 2017.
Στην πραγματικότητα το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα δεν θα είναι μια καινούργια παροχή, αλλά ένα επίδομα που θα χρηματοδοτηθεί από την κατάργηση άλλων επιδομάτων.
Δύσκολα τα εργασιακά
Στις 12-14 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα είναι προγραμματισμένη η τελευταία –ίσως– συνεδρίαση της οκταμελούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων, που συστάθηκε από τους θεσμούς και το υπουργείο Εργασίας προκειμένου να καταθέσει ένα πόρισμα για το πώς μπορεί το ελληνικό εργασιακό θεσμικό πλαίσιο να ευθυγραμμισθεί με τις «βέλτιστες πρακτικές» της Ε.Ε. στο πεδίο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της συνδικαλιστικής δράσης και των ομαδικών απολύσεων.
Το πόρισμα αυτό, αφού περάσει από την κρίση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, θα αποτελέσει το βασικό κείμενο πάνω στο οποίο θα στηριχθούν οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης και θεσμών ενόψει της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης.
Μέσα στον Σεπτέμβριο αναμένεται να έρθουν πάλι επισήμως στο προσκήνιο οι απαιτήσεις του ΔΝΤ για περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού, για αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων από το 5% στο 10% (για επιχειρήσεις άνω των εκατό ατόμων) αλλά και για διατήρηση της ισχύος των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών.
Καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της διαπραγμάτευσης μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών για τις ομαδικές απολύσεις αναμένεται να είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την υπόθεση της ΑΓΕΤ, η οποία δεν αποκλείεται να ληφθεί και εντός του Σεπτεμβρίου.
«Κόφτης» και ισοδύναμα
Το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου θα είναι το πιο δύσκολο για κυβέρνηση και πολίτες. Για πρώτη φορά μέσα στο 2016 θα συμπέσει χρονικά η καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (και νομικών προσώπων αντίστοιχα για τις επιχειρήσεις) με την πληρωμή του ΕΝΦΙΑ.
Μόνο η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ θα προσεγγίσει τα 550 εκατ. ευρώ συνολικά, ενώ περίπου 1,2 δισ. ευρώ θα πρέπει να εισπραχθούν από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αλλά και 500 εκατ. ευρώ από τον φόρο των νομικών προσώπων. Χρεωστικό εκκαθαριστικό ΕΝΦΙΑ θα παραλάβουν 6,4 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων και από αυτούς ο ένας στους τρεις θα πληρώσει περισσότερα σε σχέση με πέρυσι.
Περίπου 3,5 εκατομμύρια είναι και αυτοί που θα πληρώσουν τη δεύτερη δόση φόρου εισοδήματος. Άρα, αθροιστικά «λογαριασμό» με την εφορία θα έχουν πάνω από 6,5 έως 7 εκατομμύρια πολίτες – σχεδόν όλη η χώρα.
