“Νέο Ασφαλιστικό. Μεγάλες ανατροπές – Εισφορές σοκ – Χαμηλότερες συντάξεις για όλους” του Γιώργου Γάτου
Υψηλότερες εισφορές και χαμηλότερες συντάξεις για όλους φέρνει το νέο Ασφαλιστικό, επιπλέον των περικοπών που θα γίνουν στις επικουρικές συντάξεις των «υψηλοσυνταξιούχων» (με άθροισμα κύριας + επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ μεικτά, αλλά, πάνω από 1.170 ευρώ «καθαρά» προ φόρου) και στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων. Αύξηση εισφορών προβλέπεται όχι μόνο για την επικουρική ασφάλιση αλλά και για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους επιστήμονες και τους αγρότες.
Και για τον λόγο αυτό, το νομοσχέδιο του Γ. Κατρούγκαλου -που κατατέθηκε στις Επιτροπές της Βουλής για να πάρει τον δρόμο για ψήφιση μετά το Πάσχα- δίνει εκπτώσεις και μεταβατική περίοδο «προσαρμογής» περιορίζοντας τα βάρη μόνο για τους… χαμηλόμισθους. Το νομοσχέδιο, εκτός από τις ενοποιήσεις Ταμείων, την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των νέων συντάξεων, προβλέπει, τέλος, την ταυτόχρονη καταβολή μέσω τραπέζης, από την 1η Ιουλίου του 2016, των μισθών, των εισφορών και του φόρου μισθωτών και 20ετή, πλέον, παραγραφή των οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές.
ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ
Τα χαμηλότερα του 20% ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών κλάδου σύνταξης ασφαλισμένου και εργοδότη (6,67% και 13,33%, αντίστοιχα) αναπροσαρμόζονται ετησίως ισόποσα και σταδιακά από 1/1/2017 και εφεξής, έτσι ώστε από 1/1/2020 να διαμορφωθούν στο συγκεκριμένο ποσοστό. Από 1/1/2017 το συνολικό ποσοστό εισφοράς σύνταξης στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ασφαλισμένου και εργοδότη ορίζεται σε 20% επί των συντάξιμων μηνιαίων αποδοχών με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεως τέκνων, θανάτου και βαριάς αναπηρίας και κατανέμεται κατά 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και κατά 13,33% σε βάρος του Δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών θα είναι 5.860 ευρώ (το δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών).
Παράλληλα ασφαλισμένοι, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, που παρέχουν εξαρτημένη εργασία και ταυτόχρονα αυταπασχολούνται, θα καταβάλλουν από την 1/1/2017 μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το εισόδημα που προέρχεται από τη διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών και πρόσθετη ασφαλιστική εισφορά για το εισόδημα, εφόσον υπάρχει, από άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος, για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης χωρίς να υποχρεούνται να πληρώνουν κάθε μήνα 82 ευρώ ευρώ (η ελάχιστη εισφορά με βάση ελάχιστο εισόδημα στο 70% του κατώτατου μισθού). Δεύτερη σύνταξη, μόνο όμως το αναλογικό – ανταποδοτικό τμήμα, θα μπορούν να λάβουν οι παλαιοί (έως 31/12/1992) ασφαλισμένοι, εφόσον εξακολουθούν να καταβάλουν προαιρετικά, κατόπιν υποβολής σχετικής αίτησης, διπλές εισφορές επί των αποδοχών τους. Η επιπλέον παροχή, για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς.
Για τους αυτοαπασχολούμενους από την 1.1.2017, το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, θα είναι 20% επί του φορολογητέου εισοδήματος. Για τους νέους στο επάγγελμα επιστήμονες – ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ, καθώς και για τους οικονομολόγους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ, και εγγεγραμμένους στο Οικονομικό Επιμελητήριο, το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης θα είναι 14% για τα πρώτα 2 έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, 17% για τα επόμενα 3 έτη και 20% για το διάστημα μετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση (για μηδενικό εισόδημα η εισφορά θα είναι 82 ευρώ) με υποχρέωση, όμως, να επιστρέψουν, έως ότου συνταξιοδοτηθούν, τις διαφορές (όσα «κέρδισαν» έναντι των χαμηλότερων εισφορών)… Εκπτώσεις, ανάλογα με το εισόδημα, προβλέπονται για 4 χρόνια για τους επιστήμονες (βλ. Πίνακα).
Για τους αγρότες προβλέπεται σταδιακή αύξηση των εισφορών: Αναδρομικά, από την 1/7/2015 έως 31/12/2016 στο 10% (από 7%) επί των ασφαλιστικών κλάσεων, από 1/1/2017 έως 31/12/2017 στο 14% του εισοδήματος, από 1/1/2018 έως 31/12/ 2018 στο 16%, από 1/1/2019 έως 31/12/2019 στο 18%, από 1/1/2020 έως 31/12/2020 στο 19%, από 1/1/2021 έως 31/12/2021 στο 19.5% και από 1/1/2022 στο 20%.
Οι ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ
Από την 1/1/2017, η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των μισθωτών ορίζεται σε ποσοστό 7,10% επί των πάσης φύσεως αποδοχών και κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος, εκ του οποίου 2,15% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 4,30% βαρύνει τον εργοδότη, και ποσοστό 0,65% για παροχές σε χρήμα, εκ του οποίου 0,40% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 0,25% βαρύνει τον εργοδότη. Η ασφαλιστική εισφορά για υγειονομική περίθαλψη των ελεύθερων επαγγελματιών, των ανεξάρτητα απασχολούμενων κ.ά. θα είναι 6,95% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος.
Ειδικά για τους νέους επιστήμονες και τους οικονομολόγους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ – εγγεγραμμένους στο Οικονομικό Επιμελητήριο, η μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς αντιστοιχεί στο 70% επί του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Η εισφορά ασθενείας για τα δύο πρώτα χρόνια από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση θα είναι 4,87% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος και κατανέμεται κατά ποσοστό 4,52% και για τα επόμενα τρία χρόνια στο 5,91% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος.
Η εισφορά για περίθαλψη των αγροτών αυξάνεται, ωστόσο, από 1.1.2016 έως 31.12.2018 ως εξής: Από 1.1.2016 έως 31.12.2016 σε ποσοστό 3,61% επί των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση του νόμου ασφαλιστικών κατηγοριών, από 1.1.2017 έως 31.12.2017 σε ποσοστό 4,73% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος, από 1.1.2018 έως 31.12.2018 σε ποσοστό 5,84%, από 1.1.2019 έως 31.12.2019 σε ποσοστό 6,95%.
ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΑ
Αυξάνονται οι εισφορές στο ΕΤΕΑ που μετονομάζεται σε «Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών» (ΕΤΕΑΕΠ) στο 7% (από 6%) από 1.6.2016 μέχρι την 31.5.2019 (3,5% για τον ασφαλισμένο και 3,5% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών) και στο 6,5% (3,25% για τον ασφαλισμένο και 3,25% για τον εργοδότη) από 1.6.2019 και μέχρι την 31.5.2022. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε κατά την 31.12.2015. Από 1.6.2016 και μέχρι την 31.5.2019, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς όλων των αυταπασχολούμενων, ελευθέρων επαγγελματιών, ασφαλισμένων πριν και μετά την 1.1.1993 στο ΕΤΕΑ και στα εντασσόμενα σε αυτό ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, υπολογίζεται σε ποσοστό 7% επί του εισοδήματος.
Οι συντάξεις
Χαμηλότερες σε σχέση με ό,τι ίσχυε έως σήμερα, θα είναι όλες οι νέες κύριες συντάξεις, ειδικά για όσους έχουν μισθό πάνω από 1.000 ευρώ και πάνω από 25 χρόνια ασφάλισης, λόγω των χαμηλότερων ποσοστών αναπλήρωσης που προβλέπονται αλλά και του υπολογισμού τους με βάση όχι την καλύτερη πενταετία, αλλά, το μέσο όρο των αποδοχών της τελευταίας 15ετίας για όσους «βγουν» το 2016, της 16ετίας το 2017 κ.ο.κ. Μέχρι να λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές ολόκληρου του εργασιακού βίου.
Χωρίς καθορισμένο ποσοστό αναπλήρωσης μένουν, για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και μετά, οι επικουρικές, ενώ το ποσοστό αναπλήρωσης για τα χρόνια ασφάλισης έως τις 31/12/2014 θα είναι 0,45% για κάθε έτος. Το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης θα διαμορφώνεται με βάση τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία στηρίζονται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες θνησιμότητας και το πλασματικό ποσοστό επιστροφής που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές και το οποίο θα προκύπτει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων.
Σε περίπτωση ελλειμμάτων θα λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης. Κατά τη χρονική περίοδο αυξημένων εισφορών, οι συντάξεις δεν αναπροσαρμόζονται κατά την περίπτωση κατά την οποία αν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα αποκλίνει θετικά ή αρνητικά κατά ποσοστό ίσο η μεγαλύτερο από το 0,5% των εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης χρήσης .Μετά την προαναφερόμενη περίοδο οι συντάξεις δεν θα αναπροσαρμόζονται σε περίπτωση που αν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα, το αποτέλεσμα θα προκύπτει αρνητικό. Περαιτέρω της προαναφερόμενης διαδικασίας και μόνο στην περίπτωση δημιουργίας ελλειμμάτων, θα γίνεται χρήση περιουσιακών στοιχείων του Κλάδου της Επικουρικής ασφάλισης.
Οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις αναπροσαρμόζονται με εφαρμογή των διατάξεων, εφόσον το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης του δικαιούχου υπερβαίνει το ποσό των χιλίων τριακοσίων (1.300) ευρώ. Για την εφαρμογή του ορίου αυτού, λαμβάνεται υπόψη το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης και της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων του άρθρου 38 του ν.3863/2010 (115 Α΄), όπως ισχύει, και των παραγράφων 11, 12 και 13 του άρθρου 44 του ν.3986/2011 (152 Α΄), όπως ισχύει. Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται, μετά την αναπροσαρμογή, το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης να μειωθεί πέραν το ανωτέρω ορίου των 1.300 ευρώ, του υπερβάλλοντος ποσού καταβαλλομένου ως προσωπική διαφορά.
Αναδρομικές μειώσεις, από 1/1/2016, θα γίνουν στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων και στα εφάπαξ (προβλέπεται νέος τρόπος υπολογισμού με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης).
Κανένας συνταξιούχος δεν θα λαμβάνει έως τις 31/12/2018 πάνω από 3.072 ευρώ καθαρά, αν έχει πολλαπλές συντάξεις και 2.304 ευρώ μεικτά ατομική σύνταξη συνυπολογιζομένων των εισφορών υγειονομικής περίθαλψης και αλληλεγγύης συνταξιούχων.
Ευνοϊκότερη μεταχείριση για δικηγόρους
Ειδικά για τους δικηγόρους, υπέρ του ΕΦΚΑ καταβάλλεται ποσοστό 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση, για την οποία προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Ο οικείος Δικηγορικός Σύλλογος αποστέλλει στον ΕΦΚΑ τη σχετική συγκεντρωτική κατάσταση ανά δικηγόρο. Για τους δικηγόρους που απασχολούνται με έμμισθη εντολή, τα ποσά που έχουν καταβληθεί μέσω ενσήμων ή της ανωτέρω διαδικασίας που τα αντικαθιστά, αφαιρούνται από την εισφορά του ασφαλισμένου.
Σε περίπτωση που τα ποσά που καταβάλλονται βάσει των ανωτέρω ρυθμίσεων υπολείπονται της εισφοράς, ο ασφαλισμένος καταβάλλει την προκύπτουσα διαφορά σε χρήμα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 2042/1992.
«Ξαφνικός θάνατος» για το αγγελιόσημο
Α πό τη ψήφιση του νέου Ασφαλιστικού καταργείται, σύμφωνα με το άρθρο 38 παράγραφος 9 του νομοσχεδίου, το αγγελιόσημο που αποτελούσε βασικό έσοδο για τα Ταμεία των δημοσιογράφων και υπαλλήλων στον Τύπο και ιδιαίτερα για τον ΕΔΟΕΑΠ, ο οποίος «καλύπτει» παροχές ασθενείας, επικούριση και εφάπαξ με βάση τον ιδρυτικό νόμο 248/1967.
