Χρήστος Γιανναράς: “Αυτουργοί κακουργημάτων μάς κυβερνούν 35 χρόνια”

* Για το αν έχουμε αριστερή κυβέρνηση: «Έχουμε στην κυβέρνηση όχι ένα αριστερό κόμμα, αλλά μιαν απαράμιλλη συνέχεια της πρασινογάλαζης λοιμικής που βάδισε την ελληνική κοινωνία στον ολοκληρωτικό απελπισμό».

* Για την «υποδοχή» των προσφύγων: «Η ελληνική κοινωνία έδειξε ότι σώζει ακόμη ποιότητα, θησαυρίσματα, αληθινής αρχοντιάς».

Συνέντευξη Νατάσα Πολυγένη

Ο Χρήστος Γιανναράς δίνει την εντύπωση ανθρώπου που σκέφτεται πολύ… σίγουρα περισσότερο απ’ όσο μιλάει. Είναι διακεκριμένος καθηγητής Φιλοσοφίας που το κύριο μέρος της συγγραφικής του δουλειάς αντιπροσωπεύει μακρά πορεία σπουδής και έρευνας των διαφορών ανάμεσα στην ελληνική και τη δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και παράδοση.

Με τακτική επιφυλλιδογραφία αλλά και διαλέξεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παρεμβαίνει στην κοινωνική και πολιτική επικαιρότητα. Ένας στοχαστής, με συγκλονιστικό λόγο που έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην εξέλιξη της σύγχρονης φιλοσοφικής και θεολογικής σκέψης. Με αφορμή πρόσφατη διάλεξή του με το επίκαιρο θέμα «Επιτέλους, ανήκουμε στη Δύση ή όχι» στη Λάρισα, ο Χρήστος Γιανναράς μίλησε στην «Ε» για το προσφυγικό, τη θέση του πνευματικού κόσμου στην κρίση οικονομικών και κοινωνικών αξιών των τελευταίων ετών ενώ καταθέτει τη δική του εκδοχή για το τι σημαίνει αριστερή πολιτική.

* Μετά το άρθρο του Σ. Χάντιγκτον, εδώ και 20 χρόνια επαναλαμβάνεται η άποψη ότι μια σειρά τοπικών πολέμων έχουν χαρακτήρα «σύγκρουσης πολιτισμών», ιδίως όταν αυτοί εκδηλώνονται σε περιοχές και χώρες όπου διαβιούν διαφορετικοί πολιτισμοί αλλά και θρησκείες. Περί αυτού λοιπόν πρόκειται; Ζούμε μια νέα εποχή «σταυροφοριών» της Δύσης, ως απάντηση στην τρομοκρατία του ισλαμικού φονταμενταλισμού ή είναι απλά μια νέα εκδοχή στον αέναο πόλεμο συμφερόντων;

– Το ερώτημά σας προϋποθέτει ξεκαθάρισμα όρων και νοημάτων που έχουν περάσει σε πολυσήμαντη χρήση, για αυτό και η σύγχυση που δημιουργούν είναι πελώρια. Θα πρότεινα το ελάχιστο, αλλά αναγκαίο: Να ερευνήσουμε σοβαρά τις συγγένειες που σχεδόν εξομοιώνουν τον θρησκευτικό ατομοκεντρισμό του Ισλάμ, με τον καταναλωτικό, καταγωγικά μηδενιστικό κάθε “νοήματος” της ύπαρξης, ατομοκεντρισμό της Δύσης. Η σύγκρουση είναι τυφλή, γιατί διακυβεύονται εγωτικές θωρακίσεις. Αιώνες πολλούς η κοινωνιοκεντρική αντιπρόταση των Ελλήνων (η “εκκλησία του Δήμου” και μετά η “εκκλησία των πιστών”) ήταν μια ρεαλιστική δυνατότητα αποδέσμευσης από το αδιέξοδο της ατομοκεντρικής αλογίας. Σήμερα ελληνική αντιπρόταση δεν υπάρχει.

* Έξι χρόνια μετά την κατάρρευση του οικονομικού (και όχι μόνο…) μοντέλου διαχείρισης, υπάρχει η αίσθηση ότι δεν έχουμε κάνει ούτε ένα βήμα μπροστά, δεν έχουμε πάρει το παραμικρό μάθημα από την κρίση που ταλανίζει τη χώρα. Ότι πορευόμαστε χωρίς σχέδιο και ο «σώζων εαυτόν σωθήτω». Την ίδια ώρα κατηγορείται ο πνευματικός κόσμος της χώρας ότι σιωπά. Τι λέει λοιπόν ο Χρ. Γιανναράς;

– Μην φτιάχνουμε φαντάσματα: “πνευματικός κόσμος” σημαίνει μόνο ψυχολογική προβολή επιθυμιών στη σημερινή Ελλάδα. Η αυτοκαταστροφική μας διάλυση δεν αναχαιτίζεται με θαυματοποιούς και συνταγές. Να μιλήσει ποιος “πνευματικός” ηγέτης, να τον ακούσουν ποιοι και ποια “μέσα” δημόσιας έκφρασης; Μόνο η ψήφος μας μπορεί να καταδικάσει, στο σύνολό του, το ανίκανο και σάπιο ως το μεδούλι κομματικό μας σύστημα. Αν συνειδητοποιούσαμε ποιοι αυτουργοί κακουργημάτων του κοινού Ποινικού Δικαίου μας κυβερνούν τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια, η συνειδητοποίηση αυτή από μόνη της θα γεννούσε λύση.

* Πριν ακόμη αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο ΣΥΡΙΖΑ, είχατε δηλώσει σε συνέντευξή σας ότι “το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας είναι η απουσία αριστερού πολιτικού κόμματος”. Σήμερα έχουμε στην κυβέρνηση ένα αριστερό κόμμα, αλλά όχι αριστερή πολιτική. Υπάρχει τέτοια, μπορεί να εφαρμοστεί, τι θα ονομάζατε σήμερα εσείς αριστερό;

– “Αριστερή” πολιτική σημαίνει: κοινωνιοκεντρικές προτεραιότητες, ανιδιοτελή διακονία του δημοσίου συμφέροντος, κρατικούς θεσμούς και λειτουργίες στην υπηρεσία των πολιτών. Σημαίνει αξιοκρατία, αμείλικτη πάταξη των αντικοινωνικών συμπεριφορών. Σήμερα έχουμε στην κυβέρνηση όχι ένα αριστερό κόμμα, αλλά μιαν απαράμιλλη συνέχεια της πρασινογάλαζης λοιμικής που βάδισε την ελληνική κοινωνία στον ολοκληρωτικό απελπισμό.

* Το προσφυγικό ήρθε να προστεθεί στη μακρά λίστα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα. Πέρα από τους χειρισμούς των πολιτικών μας, θα θέλαμε να σχολιάσετε τη συμπεριφορά, αφενός μεν των Ευρωπαίων εταίρων μας και αφετέρου του ανώνυμου Έλληνα, εκείνου που παρά τη φτώχεια του ανοίγει τη φιλόξενη αγκαλιά του στον ξένο που έχει ανάγκη.

– Δεν έχω άλλο σχόλιο, πέρα από ένα ερώτημα που αξίζει να μας απασχολήσει σοβαρά: Ποια ευρωπαϊκή κοινωνία, από αυτές που θαυμάζουμε για τον “πολιτισμό” της ατομοκεντρικής θωράκισης και της καταναλωτικής αδηφαγίας, εμφάνισε, με αφορμή την τραγωδία των προσφύγων, τα αντανακλαστικά ανθρωπιάς και αυταπάρνησης της ελληνικής φτωχολογιάς; Αυτομαστιγωνόμαστε με οδυνηρή αυτοκριτική για το θλιβερό κατάντημα, την καταισχύνη και τον διεθνή διασυρμό, όπου μας οδήγησαν οι μαφίες του κομματικού υποκόσμου, υποκείμενα ριζικά αλλοτριωμένα, ολοκληρωτικά αφελληνισμένα. Όμως να που η ελληνική κοινωνία έδειξε ότι σώζει ακόμη ποιότητα, θησαυρίσματα, αληθινής αρχοντιάς.