Δήμητρα Σμυρνή
Με εφτά εισηγήσεις που κάλυψαν ενδιαφέρουσες πτυχές της Τοπικής Ιστορίας της Ημαθίας «Από τον Εμφύλιο στη Χούντα», η Ε.Μ.Ι.Π.Η ολοκλήρωσε την ημερίδα της σήμερα, 3 Οκτωβρίου 2015, στον δεύτερο όροφο του Χώρου Τεχνών Βέροιας.
Στην πρώτη Συνεδρία, με Πρόεδρο τον ομότιμο Καθηγητή του Ε.Κ.Π.Α., και γνωστό εκλογολόγο, Ηλία Νικολακόπουλο, η φιλόλογος Ευγενία Καβαλάρη μίλησε για τις εκλογές του 1958 στην Ημαθία, εστιάζοντας στα αίτια των αποτελεσμάτων και στο προεκλογικό κλίμα που επικράτησε.
Ο Αλέκος Χατζηκώστας, δημοσιογράφος και συγγραφέας, αναφέρθηκε στις διώξεις των αριστερών που προηγήθηκαν των εκλογών του 1958, οι οποίες δεν σταμάτησαν και μετά τις εκλογές, που έφεραν την ΕΔΑ στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Το φακέλωμα, η τρομοκρατία, οι τραμπουκισμοί και οι φυλακίσεις που κυριάρχησαν δόθηκαν ανάγλυφα.
Μετά τους δύο ομιλητές ακολούθησε συζήτηση, στην οποία ο Δήμαρχος Βέροιας Κώστας Βοργιαζίδης, ο οποίος ήταν παρών, με αφορμή τις εισηγήσεις που προηγήθηκαν, διατύπωσε το παρακάτω ερώτημα: «Από τον Εμφύλιο οδηγηθήκαμε στη Χούντα. Μπορεί εκείνες οι παλιές αντιπαραθέσεις να ξεπεράστηκαν. Και σήμερα όμως έχουμε πόλεμο, οικονομικό πόλεμο. Πού θα οδηγηθούμε;»
Στη συνέχεια, ο ερευνητής Δημήτρης Καρασάββας, φώτισε την περίοδο 1961 – 1965 και την κοινοβουλευτική περιπέτεια που έζησε ο τόπος, με πηγή τα απομνημονεύματα του Βουλευτή Ημαθίας του κεντρώου χώρου, Ιωάννη Παπαδάκη – Στάικου. Περίοδο κρίσιμη χαρακτήρισε ο ομιλητής τη συγκεκριμένη περίοδο, γεμάτη αστάθεια και λαϊκή απογοήτευση. Κριτικό και διεισδυτικό χαρακτήρισε ο Δημήτρης Καρασάββας τον βουλευτή Παπαδάκη, ο οποίος ως καταγραφέας και παρατηρητής των γεγονότων έδωσε το περίγραμμα των χρόνων εκείνων, κρατώντας πάντα τις δυνατές αποστάσεις.
«Εκλογές βίας και νοθείας στη Βέροια» χαρακτηρίστηκαν από τον τέταρτο ομιλητή, Μανώλη Ξυνάδα, διδάκτορα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, οι εκλογές του 1961, οι οποίες ήταν το θέμα της εισήγησής του, φωτισμένο από τον τοπικό Τύπο. Η βία και η νοθεία μπορεί να πέτυχε το σκοπό της, να νικήσει η ΕΡΕ, στην Ημαθία όμως το 38% της Ένωσης Κέντρου αναστάτωσε τα κέντρα εξουσίας.
Με συζήτηση έκλεισε η πρώτη Συνεδρία.
Η δεύτερη Συνεδρία, με Πρόεδρο τον Θανάση Σφήκα, αναπληρωτή Καθηγητή του Α.Π.Θ, ξεκίνησε με την διδάκτορα Αρχαιολογίας Μαρία Χειμωνοπούλου, η οποία μίλησε για την προστασία των μνημείων της Βέροιας, τις δεκαετίες ’50 και ’60. Έργο εξαιρετικά δύσκολο, για τα δεδομένα της εποχής, χαρακτήρισε η εισηγήτρια την αναστήλωση και συντήρηση μνημείων που έφτασαν, όπως είπε, στο στάδιο της ετοιμορροπίας. Με την επιστασία όμως αρχαιολόγων, όπως οι Ανδρόνικος, Πελεκανίδης και Μουτσόπουλος, τα μνημεία σώθηκαν, για να παραδοθούν στις επόμενες γενιές. Η εισήγηση της κ. Χειμωνοπούλου υποστηρίχθηκε και από κατατοπιστικές διαφάνειες.
Στη συνέχεια, η φιλόλογος κ. Ολυμπία Μπέτσα αναφέρθηκε στην εμπιστευτική αλληλογραφία του Νοσοκομείου Βέροιας, κατά την περίοδο 1957 – 1974. Με πηγές της έγγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους του Νομού και παράλληλη προβολή τους στην οθόνη, η εισηγήτρια τόνισε πως απαραίτητη προϋπόθεση για τη στελέχωση του Νοσοκομείου της Βέροιας αποτελούσε το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Οποιαδήποτε σχέση του υπαλλήλου ή συγγενών του με την αριστερή ιδεολογία μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε απόλυση, πράγμα που συνέβη με τη διευθύντρια του Νοσοκομείου της Έδεσσας. Η έλλειψη πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων απαγόρευε φυσικά και τη λήψη ειδικότητας από τους νοσοκομειακούς γιατρούς.
Τέλος, ο π. Αθανάσιος Βουδούρης, υπ. Διδάκτορας Ιστορίας, έδωσε με τόλμη και ελεύθερο πνεύμα ένα καυτό θέμα της Επταετίας, τη σχέση της τότε Εκκλησίας με τη Χούντα, που ένας συνδετικός της κρίκος ήταν ο διωγμός των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Η ιδεολογική ατμόσφαιρα μέσα στην οποία κινήθηκε αυτή η σχέση ήταν πως κάθε αντίθετη άποψη και φωνή έπρεπε να τεθεί στο περιθώριο. Παράδειγμα αντίστασης σ’ αυτήν τη νοοτροπία στάθηκε ο π. Πυρουνάκης που, αν και ήταν κατά των Μαρτύρων του Ιεχωβά, διώχθηκε, γιατί δεν ασπάστηκε την με κάθε τρόπο περιθωριοποίησή τους.
Η ανάμειξη της ΚΥΠ σε ένα τόσο λεπτό θέμα, καθώς και του Στυλιανού Παττακού προσωπικά, οδήγησε τον πατέρα Αθανάσιο Βουδούρη να μιλήσει για αλλοίωση του ρόλου της Εκκλησίας της εποχής εκείνης και μετάλλαξή της.
Εντυπωσιάζοντας το ακροατήριό του ο ομιλητής κατέληξε σε ένα ερώτημα: «Άραγε τι είναι περισσότερο βλαβερό, το να πιστεύει κανείς ελεύθερα αυτό που του υπαγορεύει η συνείδησή του ή αυτό που του επιβάλλουν οι άλλοι;»
Η Επιστημονική Ημερίδα έκλεισε με συζήτηση και με αναγγελία του Προέδρου της πως η επόμενη ημερίδα θα καλύπτει το χρονικό διάστημα από το 1981 μέχρι το 2000.