“Το να μιλάει κανείς είναι πιο εύκολο απ’ το να διαβάζει. Το να διαβάζει είναι πιο εύκολο απ’ το να γράφει.
Το να γράφει ακόμα πιο εύκολο απ’ το να σκέφτεται…” διαπιστώνει ο Κώστας Μπραβάκης στην ποιητική συλλογή του “Εναέριες ρίζες”.
Τη σκέψη ως κορύφωση των ανθρωπίνων δυνατοτήτων ο Μπραβάκης την υπηρετεί όχι μόνο με τις δυο προηγούμενες ποιητικές του συλλογές – όπου ο ποιητικός του λυρισμός ισορροπεί έξοχα με τη στέρεα σκέψη και τον προβληματισμό- αλλά κυρίως με το καινούργιο του βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο “Η σωστή γωνία”.
Τα διηγήματα της συλλογής -που είναι η δεύτερή του προσέγγιση της πεζογραφίας, μετά το μυθιστόρημα “Pianissimo”- εμπεριέχει στη σύλληψη αλλά και στην πραγμάτωση της και τον μουσικό Μπραβάκη, και τον ποιητή αλλά πάνω απ’ όλα τον σκεπτόμενο, τον προβληματισμένο, που αγωνιά για τις “μεταλλάξεις”, που υφίσταται ο σύγχρονος άνθρωπος στον ψυχισμό και κατ’ επέκταση στη συμπεριφορά του, απ’ την αφόρητη πίεση που ασκεί πάνω του η “ηλεκτρονική εποχή της απανθρωπιάς”.
Ο ίδιος λέει για το βιβλίο του: “Μια σειρά διηγημάτων που τα ενώνει η αγωνία απέναντι σ’ ένα σύστημα αξιών που καταρρέει. Άνθρωποι λίγο ως πολύ μοναχικοί…”
Το θέμα της μοναξιάς όμως και της αλλοτρίωσης δεν τίθεται απλά ως διαπίστωση -με την καταγραφή μόνο των τραγικών της διαστάσεων- τίθεται κυρίως ως αντικείμενο έρευνας. Ο συγγραφέας ψάχνει βαθιά μέσα στους ήρωές του. Κι αυτοί, με τη σειρά τους, ψάχνουν το δικό τους “βυθό”, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον αυτοεγκλωβισμό τους, αναθεωρώντας στάσεις και συμπεριφορές.
Λάθος η γωνία απ’ την οποία είδαν μέχρι τώρα τα πράγματα. Ποια όμως είναι “η σωστή γωνία”; Και πόσο εύκολο είναι να τη βρεις;
“Για να βρεις, όμως, τη σωστή γωνία, πρέπει να ψάξεις πολύ βαθιά μέσα σου, να ξεριζώσεις ό,τι για χρόνια είναι βαθιά ριζωμένο και να γυρίσεις πίσω, σε ένα χώμα καθαρό και αμόλυντο, όπως κάποτε ήταν η ψυχή σου. Εκεί θα βρεις όλες τις αιτίες που σε ανάγκασαν να θωρακιστείς πίσω απ’ τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της καθημερινότητας”, γράφει ο συγγραφέας.
Πόσο όμως οι πρωταγωνιστές -άνθρωποι της πόλης και γι αυτό περισσότερο μοναχικοί και αλλοτριωμένοι- θα μπορέσουν να ανατρέψουν μια “καλοκουρδισμένη” ζωή, να σπάσουν τα δεσμά, σφυρηλατημένα μέσα από υπόγειες διαδικασίες χρόνων ολόκληρων; Μπορεί το όνειρο να αποτελέσει όχημα φυγής;
“Ζω εδώ και καιρό πάνω σ’ ένα δέντρο. Θα δυσκολευτείτε να το πιστέψετε, όπως δυσκολεύτηκα κι εγώ. Ίσως να μη συνέβαινε αυτό, αν προτιμούσαμε να φτιάχνουμε ροφήματα με τα άνθη της φλαμουριάς που είχαμε στοιβαγμένα σε σακούλες στο ντουλάπι, παρά με κείνα τα μοντέρνα πράσινα τσάγια που αδυνατίζουν κιόλας…”
Αγγίζοντας συχνά “χορδές” της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, όπου η ονειρική ατμόσφαιρα υποβάλλει τον αναγνώστη, ο συγγραφέας, χωρίς να ξεφύγει από τον νοητικό άξονα του τρίπτυχου, μοναξιά – αλλοτρίωση –αδιέξοδο, δουλεύει τις εικόνες του με λεπτομέρεια, λεπτομέρεια όμως ουσιαστική και καθοριστική για το μύθο του.
Και, όπως στη μουσική το “κρεσέντο” είναι σχεδόν αναπόφευκτο, έτσι και στο βιβλίο τα τελευταία διηγήματα μετατρέπονται σε “κραυγή”, όπου η μεμονωμένη λέξη υποκαθιστά το λόγο, όπως καμιά φορά η νότα υποκαθιστά τη μουσική.
Ένα βιβλίο αναμφισβήτητα πρωτότυπο, με μια δική του οπτική γωνία. Και σαφώς, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς μ’ αυτήν την οπτική, σίγουρα η προσέγγισή του είναι ενδιαφέρουσα.
*Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις ars poetica. Το εξώφυλλο φιλοτεχνήθηκε από τη Νεφέλη Μπραβάκη.
