Καν’ το όπως ο Mamdani / γράφει ο Γιώργος Μακαρατζής

Από τον αναγνώστη μας Γιώργο Μακαρατζή* πήραμε το κείμενο που ακολουθεί σχετικά με την εκλογή του Zohran Mamdani ως δημάρχου της Νέας Υόρκης. Στο τέλος το σχόλιο της Φαρέτρας.

Η πρόσφατη εκλογή του Zohran Mamdani ως δημάρχου της Νέας Υόρκης δεν είναι απλώς ένα τοπικό γεγονός, αλλά αποτελεί εν δυνάμει σημείο τομής του παραδείγματος που αφορά στην πολιτική μιας πόλης, αλλά και ευρύτερα.

Γιώργος Μακαρατζής*

Οι βασικές προεκλογικές δεσμεύσεις του Zohran Mamdani, όπως ο έλεγχος των τιμών των ενοικίων, η ελεύθερη μετακίνηση με λεωφορεία, οι δωρεάν βρεφονηπιακοί σταθμοί και η φορολογία των πλουσίων αποτυπώνει μια αντίθεση με το οικονομικό μοντέλο που κυριαρχεί: υψηλές τιμές ενοικίων, μεγάλη ανισότητα, περιορισμένη κινητικότητα για πολλούς. Η δέσμευσή του είναι σαφώς ελκυστική για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού που αισθάνεται αποκλεισμένη.

Τι θα σήμαινε, όμως, ένα αντίστοιχο παράδειγμα εκλογής δημάρχου στην Ελλάδα;

Η εκλογή ενός δημάρχου σε ένα μεγάλο δήμο όπως ο Δήμος Αθηναίων ή ο Δήμος Θεσσαλονίκης ή και αλλού, με ανάλογες προεκλογικές δεσμεύσεις θα είχε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πολλαπλές προκλήσεις. Σε ευρύτερο πλαίσιο, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοντέλο και σε άλλους δήμους, ενθαρρύνοντας πιο τολμηρή τοπική πολιτική και ανοίγοντας τον δρόμο για παρόμοιες κοινωνικές παροχές με έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη, την προσβασιμότητα και το κόστος διαβίωσης – στοιχεία που στην Ελλάδα έχουν έντονη παρουσία.

Η εξαγγελία μέτρων όπως η μείωση των ενοικίων, η ελεύθερη πρόσβαση στη μετακίνηση και η υλοποίηση κοινωνικών προγραμμάτων θα μπορούσε να έχει μεγάλη απήχηση στο εκλογικό σώμα που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο αυξημένο κόστος ζωής, στην ακρίβεια και στα έξοδα μετακίνησης. Μια τέτοια ατζέντα ενδέχεται να οδηγήσει σε αναζωογόνηση του τοπικού πολιτικού σκηνικού, με την ανάδειξη ενός δημάρχου που προέρχεται εκτός του παραδοσιακού πολιτικού κατεστημένου και να δημιουργήσει νέες κοινωνικές συμμαχίες – ιδιαίτερα με νέους ψηφοφόρους, εργαζόμενους που μετακινούνται καθημερινά και μικροϊδιοκτήτες και να αναδιατάξει τους συσχετισμούς στην τοπική εξουσία. Μια τέτοια πολιτική εξέλιξη θα μπορούσε να ανατρέψει το καθιερωμένο εκλογικό μοτίβο στους δήμους, αμφισβητώντας τη «σειρά διαδοχής» στην τοπική εξουσία που για χρόνια εναλλάσσεται ανάμεσα στους ίδιους πολιτικούς χώρους, εισάγοντας νέα πρόσωπα και φωνές στην τοπική πολιτική σκηνή.

Ωστόσο, το ελληνικό περιβάλλον έχει διαφορετικά δεδομένα: μικρότερο δημοτικό προϋπολογισμό σε σύγκριση με πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, πιο περιορισμένη φοροδοτική βάση, υψηλότερα ποσοστά γραφειοκρατίας και αναμονές για κεντρική χρηματοδότηση ή κρατικές ενισχύσεις.

Για παράδειγμα, αν ένας δήμαρχος ελληνικής πόλης υποσχεθεί «πάγωμα» ενοικίων ή δωρεάν μετακινήσεις, θα πρέπει να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα όπως: να βρει πόρους, να διαχειριστεί το κόστος των υποδομών (λεωφορεία, άλλα μέσα), να συγκρουστεί με τους ιδιοκτήτες ακινήτων και να συνεργαστεί με περιφερειακά/κρατικά όργανα.

Επομένως, μια τέτοια τοπική εκλογή δεν μπορεί από μόνη της να μεταβάλει το εθνικό πλαίσιο, καθώς οι πόροι και τα όρια δράσης καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις περιφερειακές και κεντρικές δομές εξουσίας. Αν δεν υπάρξει σωστός σχεδιασμός και αποτελεσματική διαχείριση, ελλοχεύει ο κίνδυνος απογοήτευσης των πολιτών, αύξησης του κόστους υλοποίησης των εξαγγελιών, αλλά και έντονων αντιδράσεων από ιδιοκτήτες ή επιχειρηματικούς φορείς. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο δήμαρχος θα μπορούσε εύκολα να κατηγορηθεί για λαϊκισμό, ανευθυνότητα και έλλειψη βιωσιμότητας των εξαγγελιών του.

Τελικά, μια αντίστοιχη εκλογή δημάρχου στην Ελλάδα με παρόμοιες προεκλογικές δεσμεύσεις όσο ελκυστική κι αν φαίνεται θα κριθεί από το κατά πόσο αυτές οι δεσμεύσεις μπορούν να περάσουν από το επίπεδο της εξαγγελίας στην πράξη. Δεδομένου ότι η απόσταση ανάμεσα στη διακήρυξη και την υλοποίηση είναι συχνά μεγάλη, μια τέτοια αλλαγή παραδείγματος απαιτεί σοβαρό στρατηγικό σχεδιασμό, ευρεία πολιτική συναίνεση και συνεργασία, αποτελεσματική διαχείριση πόρων και ευέλικτη επικοινωνιακή στρατηγική.

*Γιώργος Μακαρατζής , Δρ Επιστημών της Αγωγής

………….

Σχόλιο Φαρέτρας: Υπήρξε και στη χώρα μας ευκαιρία. Είναι γεγονός ότι  ο λαός εξέλεξε για πρώτη φορά όχι δήμαρχο αλλά κυβέρνηση, που δήλωνε αριστερή με υποσχέσεις για αλλαγή πορείας. Όμως τέτοια δεν υπήρξε. Η απογοήτευση του κόσμου ήταν μεγάλη. Αποτέλεσμα η έντονη καταψήφισή της σε αλλεπάλληλες εκλογικές μάχες. Σήμερα αυτό το κόμμα που για πέντε χρόνια κυβέρνησε είναι στα όρια του εκλογικού μέτρου. 

Και χαρακτηριστικό παράδειγμα δημάρχου έχουμε και μάλιστα στον τρίτο δήμο της χώρας, στον Δήμο της Πάτρας. Ως γνωστόν στους πάντες ο Κώστας Πελετίδης ανήκει στο ΚΚΕ  κάνοντας πράξη τις υποσχέσεις του για βελτίωση των συνθηκών ζωής των συμπολιτών του, παλεύοντας μέσα σε αντίξοες συνθήκες που δημιουργεί η κυρίαρχη πολιτική. Όμως το έργο του ή δεν προβάλλεται, ως παράδειγμα, από την πλειοψηφία των ΜΜΕ ή διαστρεβλώνεται. Η επιβράβευσή του, όμως, έρχεται από τους Πατρινούς που τον εκλέγουν για τρίτη φορά δήμαρχο και μάλιστα με ποσοστό 70%(!) κόντρα σ’ όλους τους συστημικούς συνυποψηφίους, αποτελώντας ένα σημαντικό φωτεινό παράδειγμα. 

Ευχή μας είναι ο Zohran Mamdani να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του και τότε είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει μοντέλο και σε άλλους δήμους, όχι μόνο της χώρας του αλλά και γιατί όχι, παγκόσμια. 

……………

Φαρέτρα