Γράμματα & Τέχνες Μουσική Παρενθέσεις Πολιτισμός

Θάνος Μικρούτσικος. Πολυπρισματικός & ανεξάντλητος στη μουσική και στη ζωή / Η Βέροια τον τιμά

15/10/2025, 22:18

Η Βέροια τιμά τον Θάνο Μικρούτσικο την Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου, μέρα των Ελευθερίων της πόλης, δίνοντας το όνομά του στον Χώρο Τεχνών, χώρο στον οποίο οφείλεται η δημιουργία του κατά την περίοδο που υπήρξε Υπουργός Πολιτισμού

Όμως ο Θάνος δεν έμεινε στη μνήμη των ανθρώπων ως πολιτικό πρόσωπο, έμεινε ως ο συνθέτης που καθρέφτισε μέσα στα τραγούδια του την εποχή του, εποχή δύσκολη, εποχή που δεν είχε πεθάνει ακόμα το όνειρο και οι λαϊκοί αγώνες συνεχίζονταν. Άλλωστε ο ίδιος έλεγε: “Λυπήσου εκείνους που δεν ονειρεύονται”.

Έτσι, με κορυφαίο τον Θεοδωράκη, που κατέβασε τους μεγάλους ποιητές στον λαό, (τι Ελύτης, τι Ρίτσος, τι Σεφέρης!), αυτό συνέβη και με πολλούς άλλους συνθέτες, που ένιωσαν την ποίηση να τους προσφέρεται ερωτικά, για να τη σμίξουν με τη μουσική τους.

Ήταν η χρυσή τριακονταετία του 1970 με 2000, που, και με την εφταετία της Χούντας που μεσολάβησε, η ποίηση πυροδοτήθηκε μέσω της μουσική ή, καλύτερα,την πυροδότησε.

Ο Θάνος Μικρούτσικος δεν είναι ένας απ’ αυτούς τους συνθέτες, που η μουσική του έντυσε την ποίηση. Είναι ο συνθέτης που ζούσε τη μουσική του ακούγοντας μέσα του τη φωνή της ποίησης να ντύνεται τις νότες του.

Η συμπόρευση ποίησης και μουσικής γέννησε τραγούδια του Μικρούτσικου, που τραγουδιούνται ακόμα στις μέρες μας με το ίδιο πάθος.

Γιατί ποιος μπορεί να ισχυριστεί πως το “Μαχαίρι” του Νίκου Καββαδία, με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, δεν ηλεκτρίζει το νεανικό πλήθος σήμερα, όπως τότε, που ο “Σταυρός του Νότου” του ποιητή ξάφνιαζε το κοινό, μικρούς και μεγάλους και τραγουδιόταν σε παρέες ή σε συναυλίες με χιλιάδες κόσμο;

Άλλωστε, τι σημαίνει κλασικό; Αυτό που αντέχει στο χρόνο. Κι ο Θάνος Μικρούτσικος και η μουσική του περνούν σιγά-σιγά τα σύνορα του κλασικού. Και, βέβαια, δεν είναι μόνο ο Καββαδίας, που μιλούσε μέσα του.

Από τον Καρυωτάκη, τον Καβάφη και το Μάνο Ελευθερίου μέχρι τον Μαγιακόφσκι και τον Μπρεχτ ή τον Χικμέτ, η ποίηση, πολιτική ή ερωτική, μιλά μέσα του και, το κυριότερο, μιλά στο κοινό του.

Όταν γράφει την “Καντάτα για τη Μακρόνησο”, σε στίχους του Γιάννη Ρίτσου, έργο δύσκολο, κανείς δε φαντάζεται πως θα έχει αυτήν την απήχηση. Κι όμως. Κάνει αίσθηση, αν και ξαφνιάζει με το πρωτοποριακό της στυλ, (πειραματισμός πάνω στην ατονική μουσική), και γνωρίζει διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ.

Ανήσυχος, πρωτεϊκος στις μουσικές μεταμορφώσεις του, από την “Πιρόγα” του Άλκη Αλκαίου με τον Μανώλη Μητσιά και τη “Ρόζα” του, με τη βαθιά λαϊκή φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου, τη “Θάλασσα” με την Ιταλίδα ντίβα Μίλβα, που την τραγούδησε, μέχρι και το “Επέστρεφε” του Καβάφη, με τον υποβλητικό Κώστα Θωμαΐδη, ο Μικρούτσικος γράφει ιστορία, τη μουσική ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων.

Και ανήκε στους μεγάλους της ελληνικής μουσικής, που τόσο λείπουν απ’ αυτήν την άνυδρη πολιτιστικά εποχή.

Όμως, πέρα από την αρμονία στίχου και μουσικής, (που γι’ αυτόν ήταν ένα σώμα), η πολιτική του ματιά και στάση ζωής με τις επιλογές του να λέει και να κάνει αυτό που κάθε φορά πίστευε, ήταν μια ακόμη εικόνα ενός ανήσυχου ανθρώπου, χαρισματικού και πολυπρισματικού, που ο θάνατος τον επέλεξε πάνω στην ανθοφορία της μουσικής του δημιουργίας, όπως είπε και ο Μίκης Θεοδωράκης πριν έξι χρόνια γι’ αυτόν:

«Η απώλειά του δεν προκαλεί μονάχα πόνο στους φίλους, τους συνεργάτες και τους θαυμαστές του, αλλά κι ένα βαθύ τραύμα στο ελληνικό τραγούδι και γενικότερα στο πολιτιστικό «γίγνεσθαι». Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος εκτός του ότι υπήρξε ένας ολοκληρωμένος συνθέτης με ταλέντο, με έμπνευση και με πλούσιο, πρωτότυπο και σημαντικό έργο, έφυγε σε μια ηλικία μεγάλης ανθοφορίας, ωριμότητας και εκπληκτικής διάθεσης προσφοράς στον νεοελληνικό πολιτισμό που τόσο πολύ έχει ανάγκη σήμερα ο ελληνικός λαός. Τον αποχαιρετώ με οδύνη και πικρία για την μεγάλη αδικία να τον βρίσκει το τέλος σε μια τέτοια στιγμή.»

Ο Θάνος Μικρούτσικος δεν είναι πια κοντά μας, την Πέμπτη, όμως, θα είναι εκεί, στον Χώρο Τεχνών που θα πάρει το όνομά του. Η Μαρία Παπαγεωργίου, που θα τραγουδήσει 17 τραγούδια του που επέλεξε με τον τίτλο «Ταπεινά ρέκβιεμ για το μέλλον», πιστεύει πως τα τραγούδια του αφορούν τη δική της γενιά, αλλά και όλες όσες έπονται.

………………….