Βέροια – Βιβλιοπαρουσίαση: Πολυξένη Βελένη “Το ζαρκάδι του Ολύμπου” / Η αναμέτρηση των απλών ανθρώπων με την Ιστορία

Όταν μια επιστήμων που ταυτόχρονα δίνεται στο θέατρο, τη ζωγραφική και τη γραφή, όπως η Πολυξένη Βελένη, φέρνει στο φως το πρώτο της μυθιστόρημα, οι προσδοκίες είναι πολλές και οι απαιτήσεις ακόμη περισσότερες.

Η Βελένη αναμετρήθηκε η ίδια με το βάρος της Ιστορίας και ενέταξε τους ήρωές της στη δίνη των γεγονότων του 20ου αιώνα σ’ ένα γοητευτικό ταξίδι τόπων και χρόνων. “Το ζαρκάδι του Ολύμπου”, εκδόσεις Καστανιώτη, ένα μυθιστόρημα 419 σελίδων. Μυθιστόρημα ποταμός, που στα νερά του κυλούν πρόσωπα και γεγονότα σε συναρπαστική ροή.

Έτσι δήλωσαν  όσοι με σεβασμό και θαυμασμό το προσέγγισαν και το παρουσίασαν σήμερα στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας,  και ήταν οι:

• Χαρά Ζέρβα, κειμενογράφος, επιμελήτρια κειμένων
• Αλέξανδρος Κόγκας, φιλόλογος
• Χαρούλα Ουσουλτζόγλου – Γεωργιάδη, δημοσιογράφος, π. Δήμαρχος Βέροιας

Η Χαρά Ζέρβα με λόγο διαυγή και δροσερά νεανικό έδωσε αρχικά το βιογραφικό της συγγραφέως, εντυπωσιάζοντας με την πολυπρισματική προσωπικότητά της και τα ατέλειωτα ενδιαφέροντα που συναπαρτίζουν μια τέτοια προσωπικότητα.

Πώς η εποχή επηρεάζει το άτομο και πώς εκείνο την εποχή; Πώς οι ηγέτες καθορίζουν τη μοίρα των λαών τους; Το μακρύ ταξίδι του βιβλίου μεταφέρει τους ήρωές του από τη Ραιδεστό μέχρι τις μέρες μας, μέχρι την εποχή του covid, διανύοντας έναν 20ο αιώνα ταραγμένο και τραγικό γι’ αυτούς και τη μοίρα τους.

Ξερίζωμα  με την ανταλλαγή  από την Ανατολική Θράκη, εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη που, μόλις προσαρτημένη στο ελληνικό κράτος, εμπλέκεται στον Μεγάλο Πόλεμο. Το οικονομικό κραχ του μεσοπολέμου ταλανίζει τη χώρα και η πόλη ξαναγίνεται έρμαιο των συγκυριών.

Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, αλβανικό μέτωπο, γερμανική κατοχή, Εθνική Αντίσταση, Εμφύλιος.Η δικτατορία, η μεταπολίτευση, το νέο πρόσωπο του τόπου με τη δημοκρατική αλλαγή.

Χρειαζόταν τόσο μεγάλο ταξίδι μέχρι την Ιθάκη, ένας τέτοιος δρόμος οδύνης; αναρωτιέται η συγγραφέας.

Η Χαρά Ζέρβα μέσα από την πορεία της αφήγησης διαπίστωσε έναν λόγο απλό, που τον χαρακτηρίζει η αμεσότητα και η ειλικρίνεια, μια δομή έξυπνα υφασμένη, που μετατρέπει το μύθο σε μωσαϊκό περίτεχνο, φορέα μηνυμάτων ολοφάνερα επίκαιρων, αφού η ιστορία επαναλαμβάνεται δυστυχώς και στις μέρες μας.

“Έχουμε να κάνουμε, δηλαδή, με ένα προσεγμένο δομικά έργο. Φαινομενικά, είναι μια απλή εξιστόρηση τω γεγονότων που σημάδεψαν τη χώρα μας, φυσικά με τα απαραίτητα μυθιστορηματικά στοιχεία -τις σκέψεις των ηρώων, τις μεταξύ τους σχέσεις, τους έρωτες, τις ανατροπές. Εντούτοις, η συγγραφέας πολύ έξυπνα υφαίνει τη δομή του εγχειρήματός της, γιατί ναι μεν δεν παύει να είναι ένα μυθιστόρημα με έντονο το ιστορικό στοιχείο, φροντίζει όμως να το κεντάει σε διάσπαρτα σημεία με ρητορικά ερωτήματα είτε ανθρώπινης είτε πιο φιλοσοφικής φύσεως, προκειμένου να βοηθήσει τον αναγνώστη να σκεφτεί κι ενδεχομένως να συνειδητοποιήσει συγκεκριμένες αλήθειες ζωής. Τι είναι η μνήμη, τι είναι τα όνειρα, τι είναι ο χρόνος, τι είναι η δικαιοσύνη, αναρωτιέται η συγγραφέας, όπως άλλωστε αναρωτιόμαστε κι εμείς οι ίδιοι πολλάκις.” πρόσθεσε.

Ο Αλέξανδρος Κόγκας χαρακτήρισε το βιβλίο χωρίς κανένα δισταγμό σπουδαίο, βιβλίο μιας γυναίκας με πολυσχιδή προσωπικότητα και ανήσυχο πνεύμα. Μιας γυναίκας, που, όπως είπε, ενώ στην εποχή του covid ο πλανήτης ασχολείτο με το ΤΙΚ ΤΟΚ, εκείνη έγραφε τις μέρες του εγκλεισμού ένα ιστορικό μυθιστόρημα.

Σ’ ένα βιβλίο που συνδυάζεται η φαντασία με την ιστορική καταγραφή, τρεις γενιές αναμετριούνται με την Ιστορία. Η θέση της Βελένη αποδεικνύεται βαθιά δημοκρατική, καταθέτοντας τη θέση της και για τα τελευταία ιστορικά γεγονότα.

Παράλληλα δεν αποποιείται την αρχαιολογική της ιδιότητα, που καταγράφεται έμμεσα στο μύθο της, με έντονη και την παρουσία της διακειμενικότητας στο βιβλίο. Από τον Βενέζη μέχρι τον Γιώργο Ιωάννου με πολλούς άλλους σταθμούς στην πορεία, η συγγραφέας  με λόγο ελεύθερο και φωτεινή ευθύτητα χτίζει το μυθιστόρημά της στέρεα.

Η Χαρούλα Ουσουλτζόγλου ξεκινώντας με τη φράση “αν δε νιώσουμε συναισθήματα για το παρελθόν, έχουμε χάσει το μέλλον”, πέρασε στους συναισθηματικούς κραδασμούς που της προκάλεσε το βιβλίο, που καταγράφει μια πορεία προσφυγιάς παράλληλη με της δικής της οικογένειας, ζωντανεύοντας μνήμες της παιδικής της ηλικίας.

Σκληρό και τρυφερό συνάμα χαρακτήρισε το βιβλίο.

“Ρέει ο λόγος,  φωτίζει μυχιες σκέψεις και ψυχές, τολμηρά, διεισδυτικά, τρυφερά και σκληρά, σαν τη ζωή μας ακριβώς.

Είναι πολιτικό; Είναι ιστορικό; Είναι λογοτεχνικό; Είναι βιογραφικό; Είναι ηθογραφικό; Είναι όλα αυτά…με έναν αριστοτεχνικό τρόπο, που διευκολύνει και κάνει συναρπαστική την ανάγνωση. Οι πολιτικές εξελίξεις, περνάνε μ’ έναν βιωματικό τρόπο, απ’ το σαλόνι, την κουζίνα, τη δουλειά, το μαχαλά, τη ζωή, την ψυχή των ηρώων….”

Επισημαίνοντας τη σκληρή σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα που προκαλεί συνεχώς την απελπισία της προσφυγιάς μέχρι και γενοκτονίες,  με τις πόλεις στην Ελλάδα να έχουν θαφτεί κάτω από το τσιμέντο, καταστρέφοντας το παρελθόν τους, η Χαρούλα Ουσουλτζόγλου είπε χαρακτηριστικά για το βιβλίο:

“Απονέμω τα εύσημα στη Βελένη. Με τις 419 σελίδες της έστησε έναν ολόκληρο κόσμο συναισθημάτων, με μια ολοφάνερη κινηματογραφική ματιά.”

Η Πολυξένη Βελένη ευχαρίστησε τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη για τη φιλοξενία που πρόσφερε στην παρουσίαση του βιβλίου της, ευχαριστώντας παράλληλα και εκείνους που το παρουσίασαν συγκεράζοντας την άποψη της παλιάς με της νέας γενιάς.

Εξηγώντας στο κοινό πώς μέσα στις δύσκολες μέρες του εγκλεισμού αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος,  μίλησε για την αφορμή που της δόθηκε αλλά και για τον τελικό της στόχο, να περάσει από τη μικροϊστορία στην ίδια την Ιστορία, εντάσσοντας τη ζωή των απλών καθημερινών ανθρώπων μέσα σ’ ένα ευρύ ιστορικό πλαίσιο.

Χωρίς να διστάσει να πάρει πολιτική θέση θέλησε, όπως είπε, να δώσει ένα βιβλίο όχι με ήρωες αλλά με αντιήρωες, βασανισμένους ανθρώπους που ψάχνουν την ευτυχία.

“Το βιβλίο γράφεται από τη μεριά των ηττημένων και θέλησα να το γράψω για τα παιδιά μου και τη νέα γενιά, γιατί οι αφηγήσεις των δικών μου μόνο έτσι θα μπορούσαν να καταγραφούν και να περάσουν στην επόμενη γενιά” πρόσθεσε ολοκληρώνοντας.

Φωτογραφίες: faretra.info

…………

Βιογραφικό της Πολυξένης Βελένη

Η Πολυξένη Βελένη γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε Αρχαιολογία και Θέατρο στη Θεσσαλονίκη, υποκριτική στο Κέντρο Θεατρικής Έρευνας, πρακτική και θεωρία του Θεάτρου στο Παρίσι. Ήταν για δώδεκα χρόνια (2006-2018) διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Ανέσκαψε σε αρχαιολογικούς χώρους της Θεσσαλονίκης, καθώς και της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Έγραψε οκτώ αρχαιολογικές μονογραφίες και πολλά άρθρα σε περιοδικά, επιμελήθηκε ογδόντα αρχαιολογικές εκδόσεις. Οργάνωσε περί τα ογδόντα πέντε συνέδρια και πάνω από εκατόν πενήντα αρχαιολογικές εκθέσεις. Έκανε εκπομπές στο ραδιόφωνο, ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής, έγραψε αρχαιολογικά σενάρια για την τηλεόραση, επιφυλλίδες σε εφημερίδες, στίχους για τραγούδια, θεατρικά έργα. Δημοσίευσε τρεις ποιητικές συλλογές και μία συλλογή αρθρωτών διηγημάτων. Έχει τιμηθεί με διακρίσεις και βραβεία για τη συνεισφορά της στον πολιτισμό και είναι επίτιμη διδάκτορας της Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης. Διδάσκει σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Από το 2018 έως το 2023 ήταν γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Υπουργείο Πολιτισμού).

……………….

………………….

 Μια άλλη πλευρά της Πολυξένης Βέλένη, αυτήν της ζωγράφου και της ποιήτριας, φωτίζει το ρεπορτάζ από την έκθεση ζωγραφικής της το 2017, οχτώ χρόνια πριν, στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας.

“Ποίηση με ζωγραφική ή ζωγραφική με ποίηση” η έκθεση της Πολυξένης Αδάμ-Βελένη στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας

…………………..