Τσουνάμι λουκέτων σε σχολεία της Θεσσαλονίκης: Συμπτώσεις ή modus operandi του Δήμου;

Δεν ήταν άγνωστο, πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της έρευνας για όσα ανήκουστα δρομολογούνται για το μέλλον του 1ο Διαπολιτισμικού Γυμνασίου και Λυκείου Ανατολικής Θεσσαλονίκης, το ότι η πολιτική των συγχωνεύσεων και των καταργήσεων τμημάτων και σχολείων αποτελεί κεντρική επιλογή και οδηγία του υπουργείου Παιδείας.

Αυτό επιτάσσει, μιλώντας με όρους αγοράς (μιας και με αυτούς τους όρους μιλάμε δυστυχώς για την Παιδεία στις μέρες μας), η ανάγκη για συρρίκνωση των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού  που διοχετεύονται σε αυτήν. Η κυβέρνηση άλλωστε δεν ξεχνά να μας κάνει ξεκάθαρες τις προτεραιότητές της με κάθε ευκαιρία.

Ας επιστρέψουμε όμως στο θέμα. Αν και είναι δεκάδες τα τμήματα και τα σχολεία που καταργούνται ή συγχωνεύονται αυτή την περίοδο, πέφτοντας πάνω στην περίπτωση του Διαπολιτισμικού ανακαλύψαμε αρκετά «θολά» σημεία στον τρόπο που βγαίνουν τα όποια πορίσματα και στο πώς παίρνονται οι όποιες αποφάσεις.

Και δεν αναφερόμαστε μόνο στη fast-track διαδικασία που θα αλλάξει σχολικό περιβάλλον σε δεκάδες παιδιά μεσούσης της σχολικής χρονιάς, ούτε στους τους έμμεσους εκβιασμούς στον Σύλλογο Διδασκόντων στον οποίο ζητήθηκε να αναλάβει μία ευθύνη που δεν του αναλογεί και να αποφασίσει μεταξύ μίας κακής και μίας χειρότερης λύσης. Ούτε βέβαια περιμέναμε κάποια ιδιαίτερη φροντίδα από τους θεσμούς και τους αρμόδιους φορείς για τις επιπρόσθετες δυσκολίες που θα έχουν στην προσαρμογή τους σε νέο σχολικό περιβάλλον παιδιά, τα οποία μάλιστα έρχονται ως πρόσφυγες, ζουν σε δομές και πολλές φορές δεν έχουν κάποιο μέλος της οικογένειάς τους στη χώρα.

Αυτά που κυρίως κέντρισαν το ενδιαφέρον μας είναι:

• Η άρνηση του Δήμου να κοινοποιήσει, ως όφειλε, τα αποτελέσματα της πρωτοβάθμιας τεχνικής μελέτης αλλά και οι αόριστες διατυπώσεις περί ακαταλληλότητας του κτηρίου που χαρακτηρίστηκε σε προφορική επικοινωνία (!) ως «αγνώστου επικινδυνότητας».

• Η έλλειψη δευτεροβάθμιας μελέτης έτσι ώστε να συγκεκριμενοποιηθούν τα πορίσματα περί καταλληλότητας της υπάρχουσας σχολικής μονάδας.

• Η ανυπαρξία συγκεκριμένου σχεδίου και χρονοδιαγράμματος για το πότε και σε ποιό σχολείο θα γίνει η μετεγκατάσταση των μαθητών και η ταυτόχρονη φημολογία για επιλογή σχολείων που αντιμετώπιζαν σοβαρότερα προβλήματα από το υπάρχον (πχ 3ο Λύκειο). 

• Και, τέλος, οι αρχικές και αόριστες δεσμεύσεις για επιστροφή του σχολείου στον ίδιο χώρο μετά το χτίσιμο του νέου κτιρίου, οι οποίες σταδιακά κατέρρευσαν αφήνοντας ερωτηματικά για την μετέπειτα χρήση του συγκεκριμένου οικοπέδου, όταν στην τελευταία συνάντηση με τους αρμόδιους φορείς και τη διεύθυνση του σχολείου ανακοινώθηκε πως αυτό θα κατεδαφιστεί και πως δεν προβλέπεται η ανέγερση νέων εγκαταστάσεων στον ίδιο χώρο.

Κλείνοντας με την περίπτωση του Διαπολιτισμικού αξίζει να αναφέρουμε πως οι τελευταίες πληροφορίες που έχουμε στα χέρια μας αναφέρουν πως μέχρι και ο Δήμος Θεσσαλονίκης απέρριψε τελικά τις ίδιες του τις προτάσεις (!!!) για μετεγκατάσταση του σχολείου στο κτίριο που στεγάζει το 26ο Γυμνάσιο. Δεν χρειάζεται μάλλον επιπρόσθετος σχολιασμός για το ότι ο Δήμος αντιλήφθηκε την ίδια του την προχειρότητα γύρω από ένα τόσο σημαντικό θέμα και μάλιστα αφού πίεσε το διδακτικό προσωπικό να ψηφίσει ως ενδεχόμενη λύση τη συγκεκριμένη πρόταση.

Η περίπτωση του 89ου Δημοτικού Σχολείου και οι «συμπτώσεις» που συναντήσαμε

Λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου, το Κοσμοδρόμιο βρέθηκε τόσο στη γενική συνέλευση (που είχε πρωτοφανή συμμετοχή) όσο και στη συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 89ου Σχολείου Θεσσαλονίκης.

Γνωρίζαμε πως και τα δύο σχολεία είναι λυόμενα και υποψήφια προς μετεγκατάσταση, αλλά οι ομοιότητες και οι συμπτώσεις που συναντήσαμε ήταν πιο πολλές και πιο ουσιώδεις. Και, καθόλου τυχαία, συμπίπτουν με τα 4 θολά σημεία που αναφέραμε σε σχέση με όσα συμβαίνουν και στο Διαπολιτισμικό.

Οφείλουμε όμως να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι:

1) Τόσο στη συνέλευση, όσο και στη συνέντευξη τύπου, η πρόεδρος του Συλλόγου, Ιφιγένεια Παπαγεωργίου, έκανε εκτενή αναφορά στην αοριστία που διαπερνά ΚΑΙ την τεχνική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο 89ο Δημοτικό.

Ας κάνουμε εδώ μία παύση. ΚΑΙ σε αυτή την περίπτωση ο Δήμος αρνήθηκε να κοινοποιήσει το πόρισμα της πρωτοβάθμιας μελέτης στον Σύλλογο Γονεών και Κηδεμόνων του σχολείου, με τους γονείς να προσφεύγουν στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, η οποία έδωσε άμεσα τη σχετική εντολή κοινοποίησης του εγγράφου.

Η κ. Παπαγεωργίου, συνοδευόμενη από πολιτικό μηχανικό, παρουσίασε την τεχνική έκθεση των εμπειρογνωμόνων του ΤΕΕ Θεσσαλονίκης το οποίο πραγματοποίησε τον πρωτοβάθμιο έλεγχο στο σχολείο. Βάσει αυτής της μελέτης πραγματοποιήθηκαν επιδιορθωτικές παρεμβάσεις συντήρησης τον Αύγουστο του 2024 σε ένα κτίριο που δεν παρατηρούνται βλάβες, όπως είναι η βύθιση ή και η παραμόρφωση, ο λυγισμός ή η οξείδωση του δομικού στοιχείου της πλάκας ορόφου ή αστοχία, που να υποδεικνύει απώλεια της φέρουσας ικανότητας του να στεγάσει τους 135 περίπου μαθητές και μαθήτριες του σχολείου. Σχολιάζοντας την έκθεση, η κ. Παπαγεωργίου ανέφερε πως αυτή «στην ουσία, ενώ λέει ότι το κτίριο δεν έχει άμεσο κίνδυνο, κάνει ένα λογικό άλμα, μιλώντας για ολιγόμηνη παραμονή και ολιγόμηνη συνέχιση λειτουργίας του. Τα κτίρια δεν έχουν ημερομηνία λήξεως, όπως τα τρόφιμα, όπως τα φάρμακα, μια ημερομηνία λήξεως να αναγράφεται πάνω σε αυτά. Τα κτήρια επισκευάζονται, ελέγχονται, ενισχύονται και συντηρούνται και συνεχίζεται η λειτουργία τους, εφόσον δεν παρουσιάζουν ένα ανίατο στατικό πρόβλημα, όπως το δικό μας, κάτι που μπορεί να γίνει με τις παρεμβάσεις που ήδη έγιναν αλλά και με διορθωτικές κινήσεις τις οποίες κι εμείς έχουμε προτείνει».

2) Είχαμε ήδη αρχίζει να σημειώνουμε τις ομοιότητες στο χαρτί, όταν αντιληφθήκαμε πως έπεται συνέχεια καθώς ΚΑΙ σε αυτή την περίπτωση υπήρξαν κινήσεις για άμεση μετεγκατάσταση χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί δευτεροβάθμιος προσεισμικός έλεγχος. Έπρεπε το θέμα να πάρει διαστάσεις έτσι ώστε ο Δήμος να δεσμευθεί έτσι ώστε να πράξει τα αυτονόητα.

Σε επαφή που είχαμε με τον Αντιπρόεδρο του Συλλόγου, Λάζαρο Καραγιαννίδη, μας μετέφερε ότι «επανειλημμένα ο κ. Αγγελούδης σε δημόσιες τοποθετήσεις του τόνιζε ότι έχει ήδη πραγματοποιηθεί δευτεροβάθμιος έλεγχος του κτιρίου κάτι το οποίο δεν έγινε ποτέ. Και πιο τρανή απόδειξη τούτου αποτελούν οι τωρινές δημόσιες δεσμεύσεις της Αντιδημάρχου Παιδείας κας Θεοδωράκη ότι εν τέλει θα γίνει δευτεροβάθμιος έλεγχος εφόσον το ζητούν οι γονείς».

Συγκεκριμένα, μετά τη συνέντευξη τύπου του Συλλόγου Γονέων, η αντιδήμαρχος Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, Έφη Θεοδωράκη δήλωσε ότι θα ζητήσει δευτεροβάθμιο έλεγχο, κάνοντας παράλληλα λόγο για το αδιέξοδο που βρίσκεται ο Δήμος σε σχέση με την ανεύρεση κατάλληλων χώρων έτσι ώστε να μετακινηθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες του 89ου Δημοτικού καθώς και του Διαπολιτισμικού.

3) Τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα καθώς δημοσιογράφοι και πολίτες έγιναν μάρτυρες μίας πανομοιότυπης διαχείρισης της ίδιας της μετεγκατάστασης των μαθητών και των μαθητριών. ΚΑΙ σε αυτή την περίπτωση, ακόμα και σήμερα, δεν έχει υπάρξει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα και πλάνο για το ποιά σχολική μονάδα (ή μήπως ποιές σχολικές μονάδες;) θα στεγάσουν τα παιδιά του 89ου Δημοτικού Σχολείου.

Ο γραμματέας του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 89ου Δημοτικού Σχολείου, Αλέξανδρος Καρδασιάδης κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, αφού τόνισε πως υπάρχει, μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς ο επαρκής χρόνος έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος που απαιτείται και ο οποίος θα κρίνει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κτίριο, σχολίασε μερικές από τις προτάσεις που έχουν «πέσει στο τραπέζι» αναφορικά με την μεταφορά των μαθητών του σχολείου.

Παρουσιάζοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ήδη μερικά από τα υποψήφια σχολεία που μέσω διαρροών, και όχι μέσω κάποιας επίσημης ενημέρωσης, μαθαίνουν οι γονείς, έκανε λόγο για ανεπαρκείς χώρους σε σχολεία που είναι ήδη ασφυκτικά γεμάτα, για την μεγάλη απόσταση από τη γειτονιά που ζουν τα παιδιά του 89ου, ακόμα και για κτίρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα που χρήζουν άμεσων επιδιορθώσεων.

Θέτοντας επί τάπητος το ενδεχόμενο μοιράσματος των μαθητών σε διαφορετικά σχολεία, εκτός της αρνητικής επίδρασης που θα έχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο στα ίδια τα παιδιά, τόνισε:

Εμείς θέλουμε περισσότερες και καλύτερες σχολικές αίθουσες, όχι χειρότερες και λιγότερες. Και μία αίθουσα αυτή τη στιγμή, σε άλλα σχολεία της γειτονιάς, μπορεί να έχει 23 παιδιά. Αν έρθουν άλλα 4 δικά μας και γίνουν 27, θα γίνει μια χειρότερη σχολική αίθουσα. Άρα εφόσον καταργηθεί το 89ο για να μεταφερθούν τα παιδιά μας σε άλλα σχολεία, απλά θα έχουμε λιγότερες και χειρότερες σχολικές αίθουσες στη γειτονιά.

4) ΚΑΙ σε αυτήν την περίπτωση γονείς και δάσκαλοι δεν ήταν αρνητικοί σε μία προσωρινή μετεγκατάσταση του σχολείου αν υπήρχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και αν το χτίσιμο του νέου 89ου αφορούσε το ίδιο οικόπεδο. Την ίδια στιγμή αναγνωρίζουν πως δεν μπορεί να είναι βίωσιμη μία εσαεί παραμονή του σχολείου στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, ζητούν την επαρκή συντήρησή τους και ταυτόχρονη δέσμευση του Δήμου για εύρεση κατάλληλου χώρου ή οικοπέδου στην ίδια γειτονιά.

Όσα άκουσαν όμως δια στόματος του Δημάρχου της πόλης, Στέλιου Αγγελούδη, μέσα σε μόλις δέκα ημέρες, εκτός από αντιφατικά, είναι και άξια προβληματισμού για τις πραγματικές προθέσεις του Δήμου.

Πιο συγκεκριμένα στην ομιλία του στο Δημοτικό Συμβούλιο της 18/11/2024 ο κ. Αγγελούδης, μεταξύ άλλων, ανέφερε:

Υπάρχει περίπτωση ένα σχολείο το οποίο λειτουργεί και ανήκει σε αυτά τα τρία λυόμενα να κτιστεί κάπου ή στο ίδιο μέρος, χωρίς να σταματήσει τη λειτουργία του το υφιστάμενο που έχει πρόβλημα; (…) Για να γίνει όμως αυτό το νέο σχολείο θα πρέπει στο διάστημα αυτό να μη λειτουργεί το 89ο, όταν θα ξεκινήσουμε να το κάνουμε. Το 89ο, όταν θα αρχίσει η κατασκευή του, και με την ισχύ της δεύτερης γνωμάτευσης του ΤΕΕ θα πρέπει να μετακινηθεί σε κάποιο άλλο σχολείο μέχρι να γίνει το νέο 89ο. Τελειώσαμε! Και μετά να ξαναγυρίσουν οι μαθητές στο καινούργιο σχολείο. Είναι δέσμευση και με αυτόν τον τρόπο θα πάμε.

Εννιά ημέρες μετά, κατά τη διάρκεια της «Ώρας των δημοτών του Ε’ δημοτικού διαμερίσματος» στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, μετά από παρέμβαση του Συλλόγου Γονέων, ο κ. Αγγελούδης δήλωσε πως «το νέο 89ο δεν πρόκειται να χτισθεί στο ίδιο οικόπεδο αλλά σε άλλο στη γειτονιά».

Πριν τις ειλικρινείς απαντήσεις, οι γονείς αναζητούν πεδίο διαλόγου

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το αν όλα τα παραπάνω αποτελούν συμπτώσεις ή ένα ιδιόμορφο modus operandi του Δήμου Θεσσαλονίκης έτσι ώστε να περάσει, στα «ψιλά» και χωρίς πολύ θόρυβο, προαποφασισμένα «λουκέτα» σε σχολεία.

Δεν είμαστε σε θέση να ξέρουμε τα πραγματικά σχέδια του Δήμου για τα λυόμενα σχολεία, για την προσωρινή ή μόνιμη μετεγκατάσταση των μαθητών που φοιτούν σε αυτά, για την μετέπειτα χρήση των οικοπέδων που βρίσκονται σε σημεία-φιλέτα του χάρτη της πόλης. Ούτε έχουμε κάποια πληροφορία για το ποιά ανέγερση νέας σχολικής μονάδας θα απορροφήσει τελικά τα λεφτά της επιδότησης στην οποία ο Δήμος αναφέρεται συχνά-πυκνά με σιγουριά, ως μία «τελειωμένη υπόθεση», ως λεφτά που «έρχονται» για αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

Είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό το αν αυτή η επιδότηση θα αρκεί για να καλύψει την ανέγερση νέων εγκαταστάσεων και για το 89ο και για το Διαπολιτισμικό σχολείο.

Και ένα ακόμη μεγάλο ερωτηματικό είναι το πώς κοστολογήθηκε η όλη διαδικασία όταν την ίδια στιγμή ο ίδιος ο Δήμος δηλώνει πως δεν έχει βρει ακόμα τα οικόπεδα που θα  στεγάσουν τα συγκεκριμένα σχολεία, κάτι που άλλωστε αναδεικνύεται και από τις σπασμωδικές του κινήσεις και προτάσεις οι οποίες κρίνονται σε δεύτερο χρόνο, ακόμα και από τον ίδιο, ως ανεφάρμοστες.

Πολλές συμπτώσεις και ακόμα περισσότερα ερωτήματα τα οποία ο δεύτερος μεγαλύτερος Δήμος της χώρας πρέπει να απαντήσει με ειλικρίνεια, αν πιστεύει βέβαια πως τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει η πόλη μπορούν να λυθούν με τη συμβολή και τη συμμετοχή των πολιτών στις όποιες αποφάσεις και όχι έχοντας τους ανενημέρωτους, παίρνοντας πρωτοβουλίες εν αγνοία, ερήμην και ενίοτε εναντίον τους.

Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα που αφορά εκατοντάδες παιδιά μίας πόλης που προσπαθεί να διατηρήσει την ίδια της τη συνοχή, αλλά και τον κοινωνικό και πολιτισμικό της χαρακτήρα: Έναν χαρακτήρα που αλλοιώνεται από την άνευ όρων διαδικασία εξευγενισμού του κέντρου και των γειτονιών της και οποίος παραδίδει την πόλη και το μέλλον της στην τουριστική δραστηριότητα αποκλείοντας όλο και περισσότερο τους κατοίκους της από τη στέγαση, τη ψυχαγωγία, τους δημόσιους χώρους. Έναν χαρακτήρα που βάλλεται διαρκώς από τα δυσθεώρητα ποσοστά ανεργίας που αυτή έχει να αντιμετωπίσει (12,3% το τρίτο τρίμηνο του 2024, ποσοστό που τριπλασιάζεται στους νέους). Έναν χαρακτήρα που έχει να αντιμετωπίσει, τέλος, τα φαραωνικά έργα που εκτελούνται στην πόλη αλλά και τους ελάχιστους χώρους πρασίνου που τη φέρνουν σε μία από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη στην αναλογία τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο.

Όσα συμβαίνουν αυτή την περίοδο με τα σχολεία της, αποτελούν το τελευταίο καρέ ενός φιλμ που χωράει όλο και λιγότερους Θεσσαλονικείς, οι οποίοι, όσο ο καιρός περνάει, αντιλαμβάνονται με κάθε δυνατό τρόπο πως αποτελούν ξένο σώμα για την ίδια τους την πόλη.