«Ένας λαός ρημαγμένος, ντόπα στη βία ζητά» / γράφει ο Δημήτρης Κούλαλης 

Εκτός απ’ αυτό, τα επίσημα στοιχεία, όπως αυτά του ΟΟΣΑ, αναδεικνύουν την στοχευμένη υποβάθμιση της δημόσιας Παιδείας στην Ελλάδα και από αυτή την κυβέρνηση. Ιδίως από αυτήν

 Δημήτρης Κούλαλης 

Για τα αίτια θα μιλήσουμε;

Εθιμοτυπικό χαρακτήρα λαμβάνει πλέον η κάλυψη του σοβαρού κοινωνικού ζητήματος της νεανικής παραβατικότητας από τα Μέσα πανελλαδικής εμβέλειας. Κάθε χρόνο, με το άνοιγμα των σχολείων, το κοινωνικό ρεπορτάζ των καναλιών «γεμίζει» με ειδήσεις ανάλογου περιεχομένου.

Αντιλαμβάνομαι ότι ο ειρωνικός μου τόνος δεν συνάδει με την σοβαρότητα του προβλήματος. Οφείλω όμως να ξεκαθαρίσω ότι αυτός δεν στοχεύει στο φαινόμενο αυτό καθ’ αυτό, αλλά στην μονομερή κάλυψή του. Τόσες ώρες τηλεοπτικού χρόνου, τόσα ρεπορτάζ από συνομίληκους του γράφοντος δημοσιογράφους κι ούτε μια κουβέντα για τα αίτια της δυναμικής εμφάνισης της βίας ανάμεσα σε νεαρά άτομα. Ούτε μια λέξη ακόμη για τους τρόπους πρόληψης εγκληματικών- παραβατικών συμπεριφορών στις κόλπους των εφήβων και των νέων.

Τα παιδιά των μνημονίων και της καραντίνας

Προσοχή: Για την οικονομία της κουβέντας δέχομαι- οικειοθελώς και αδιαμαρτύρητα- ότι είναι όντως τέτοια η κρισιμότητα της κατάστασης, όπως παρουσιάζεται στα κεντρικά δελτία ειδήσεων. Δεν θα θέσω στη βάσανο της κρίσης των αναγνωστών την σκοπούμενη πολλές φορές δημιουργία ενός κλίματος φόβου σε μαθητές και γονείς.

Αφού το ξεκαθαρίσαμε αυτό, πάμε μερικές γραμμές παρακάτω. Να σκεφτούμε δηλαδή το θέμα «out of the box» που λέμε και στα Τρίκαλα.

 Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, τα παιδιά που είναι σήμερα 15 χρονών τι έχουν να θυμούνται από τη ζωή τους;

Σύμφωνα με τον ψυχίατρο και ακαδημαϊκό κ. Γιώργο Νικολαΐδη, το μόνο που έχουν είναι: Κίνδυνος- Απειλή. Την «οικονομική κρίση που οδήγησε στην καταστροφή τόσο σε συλλογικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο». Μετά την «υγειονομική κρίση όπου ξαφνικά ο ‘’άλλος’’ μετατράπηκε σε απειλή» [News24/7, 7/10/2023].

Ας μείνουμε λίγο εδώ. Ας αναλογιστούμε αυτή την αλληλουχία: Ποιες οι προοπτικές αυτών των παιδιών; Ποιες οι προσδοκίες τους για τη βελτίωση των όρων της ζωής τους όταν μάλιστα πρέπει να παλέψουν μόνοι για να «σωθούν» από τον ζόφο της καθημερινότητας, ελλείψει ενός συλλογικού οράματος μέσα από το οποίο θα μπορούσαν να εκλάβουν τους άλλους ανθρώπους ως μέρος της λύσης κι όχι ως «Το πρόβλημα»;

Η ψυχολογία των αγορών κι αυτή των ανθρώπων

Μήπως το δραματοποιείς λίγο;, ίσως αναρωτηθεί κάποιος. Ας πούμε ότι είμαι παραπάνω συναισθηματικός από το επιτρεπόμενο όριο μιας στήλης πολιτικού  σχολιασμού. Ωστόσο, μακάρι να ήταν μόνο αυτό.

Τα στοιχεία της Eurostat αποδεικνύουν περίτρανα την εξάπλωση της πληθυσμιακής και κοινωνικής σήψης και παρακμής. Η χώρα μας μέσα στο 2023 κατέγραψε το 3^ο υψηλότερο ποσοστό υλικής στέρησης (πίσω από Ρουμανία και Βουλγαρία) και το 2^ο υψηλότερο ποσοστό υπερβάλλουσας θνησιμότητας (πίσω από την Μάλτα) στην ΕΕ.

Ακόμη, στα σπίτια των παιδιών που καθημερινά έρχονται σε επαφή με τη βία, είτε ως θύματα, είτε ως θήτες, η οικονομική δυσπραγία, το «τα βγάζουμε ίσα- ίσα» και το «τρώμε από τα έτοιμα», όσοι έχουν ακόμη, αποτελεί παγιωμένη πια κατάσταση.

Νέες έρευνες της Palmos και της Metron Analysis αναφέρουν ότι το 46% των ερωτηθέντων δήλωσε πως η οικονομική του κατάσταση χειροτέρευσε το Α’ εξάμηνο του 2024, το 51% ότι τα «φέρνει ίσα- ίσα», και μόλις 1/7 νοικοκυριά μπορεί να αποταμιεύσει.

Με βάση τα παραπάνω: Πώς να μην αρθεί ο δείκτης εμπιστοσύνης (-52%), ως απτή απόδειξη της απαισιοδοξίας των πολιτών για την οικονομική πορεία της χώρας;

Η οικογένεια και το σχολείο

Βάζω τελεία εδώ στον σχολιασμό του πολιτικού συντάκτη κι αφήνω τον εκπαιδευτικό να μιλήσει.

Προετοιμάζοντας εδώ και καιρό για τις Πανελλήνιες, εφηβάκια, ηλικίας 16, 17, 18 ετών, έχω αφιερώσει αρκετό διδακτικό χρόνο στην κάλυψη ενοτήτων του μαθήματος της Έκθεσης (aka «Νέα Ελληνικά») για τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, όπως η βία στις σύγχρονες κοινωνίες. Εκείνο που με εκπλήσσει κάθε φορά που μελετούμε την εν λόγω θεματική και τις προεκτάσεις της είναι ότι τα παιδιά, αυτά που τόσο έχουν στηλιτευθεί από την κοινωνία των μεγάλων και πιο ώριμων (τρομάρα μας), έχουν την πνευματική ενάργεια να δουν στον ρόλο του σχολείου και του εκπαιδευτικού, την συλλογικότητα εκείνη· την οικογένεια, αν θέλετε· που θα μπορούσε να τους αγκαλιάσει, να τους δώσει το αίσθημα του «ανήκειν», αφήνοντάς τους παράλληλα να ξεδιπλώσουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, τις μοναδικές τους δεξιότητες.

Σε μια εποχή όπου η ελληνική οικογένεια κι ό, τι συμβολίζει αυτός ο θεσμός ακόμη συνθλίβεται κάτω από την μπότα της οικονομικής αβεβαιότητας και της υπερεργασίας των γονιών, το σχολείο θα μπορούσε, θα έπρεπε να μπορεί να δώσει την προοπτική που τόσο λείπει μέσα από χιλιάδες νοικοκυριά στη χώρα. Τα παιδιά το γνωρίζουν. Το αναγνωρίζουν. Το αποζητούν. Δεν το βρίσκουν όμως. Αντ’ αυτού, βρίσκουν ένα σχολείο αρτηριοσκληρωτικό, δύο ταχυτήτων, που φυλακίζει τα όνειρα και αποκοιμίζει τις συνειδήσεις.

Συστημική και συστηματική απαξίωση

Εκτός απ’ αυτό, τα επίσημα στοιχεία, όπως αυτά του ΟΟΣΑ, αναδεικνύουν την στοχευμένη υποβάθμιση της δημόσιας Παιδείας στην Ελλάδα και από αυτή την κυβέρνηση. Ιδίως από αυτήν. Τα ευρήματα της Έκθεσης του Οργανισμού επιβεβαιώνουν σε απόλυτο βαθμό την συστημική και συστηματική απαξίωση του δημόσιου σχολείου και πανεπιστημίου. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ενώ η μέση δημόσια δαπάνη της ΕΕ για την εκπαίδευση έφτασε το 2022 στο 9, 5% της συνολικής δαπάνης, η Ελλάδα συνέχισε να καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις της σχετικής λίστας, δαπανώντας μόλις το 7,2% για εκπαιδευτικές δαπάνες ως ποσοστό επί των συνολικών δημόσιων δαπανών.

Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής κατέγραψε σε ανακοίνωσή της η Διδασκαλική Ομοσπονδίας Ελλάδας, η οποία στηλίτευσε τις ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό, τις εξωφρενικές και πολυάριθμές συμπτύξεις τμημάτων, τα προβλήματα των κτιριακών υποδομών και τους χαμηλούς μισθούς των εκπαιδευτικών.

Ο φόβος φυλάει τα έρμα

Μετά από αυτά, ποιος μαθητής θα δει το σχολείο ως «δεύτερο σπίτι» του, όταν ανά πάσα στιγμή κινδυνεύει να του ρθει το ταβάνι στο κεφάλι; Ποιος εκπαιδευτικός θα παρέχει την αναγκαία εξατομικευμένη γνωσιακή φροντίδα, όντας ένας έναντι 27 μαθητών στην καλύτερη και κακοπληρωμένος; Ποιο εφηβάκι θα εκφράσει την ορμή της νιότης του μέσα σε σχολικά συγκροτήματα- ερείπια, μέσα σε τάξεις- φυλακές; Μάλιστα, με τη δαμόκλεια σπάθα του ποινολογίου να κρέμεται συνεχώς πάνω από το κεφάλι του;

Κανείς, είν’ η προφανής απάντηση. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τον Μητσοτάκη, τον Πιερρακάκη κι όλο αυτόν τον περιφερόμενο θίασο της Αυλής των εχόντων. Ή, μάλλον είναι «ψιλά», επειδή δεν θέλουν να τα δουν. Άλλωστε, ο φόβος φυλάει τα έρμα. Κι αυτό είναι το μόνο που ξέρουν να κάνουν καλά στην κυβέρνηση.

imerodromos.gr