“Καταπολέμηση της εκμετάλλευσης, όχι της μετανάστευσης” / γράφει ο Κώστας Γουλιάμος
Η άνοδος της ακροδεξιάς επιβεβαιώνει την αλληγορία της «Πανούκλας» του Albert Camus: ότι δηλαδή δεν αντιμετωπίζεται η φαιά πανούκλα της ακροδεξιάς, του φασισμού-ναζισμού, και η επακόλουθη εξαθλίωση, με ανεξάντλητες δικαιολογίες. Τέτοιες ακριβώς δικαιολογίες αποτυπώνονται για παράδειγμα στις αποφάσεις της γερμανικής κυβέρνησης αλλά και στη σχετική συζήτηση που γίνεται στην Ευρώπη –της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης- για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα. Διαβάζοντας κανείς προσεκτικά τις θέσεις των αστικών και συστημικών κομμάτων, αντιλαμβάνεται πως οι μηχανισμοί καταστολής και ο επικίνδυνα εκτεινόμενος κι`εντεινόμενος ρατσισμός απέναντι στους μετανάστες και πρόσφυγες δεν αποτελούν μόνο αποκλειστικό γνώρισμα του λόγου της ακροδεξιάς. Τουναντίον, διατρέχουν όλο το φάσμα της πολιτικής εκπροσώπησης του κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Τόσο η «Χριστιανοδημοκρατική Ένωση Γερμανίας», όσο και η “τρικομματική” κυβέρνηση «Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Φιλελευθέρων» ανταγωνίζονται σε τοπικό και ομοσπονδιακό επίπεδο για το ποιο σχήμα κυβερνητικής εξουσίας θα εφαρμόσει περισσότερη και πιο αποτελεσματική καταστολή. Ταυτόχρονα το ακροδεξιό μόρφωμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) υπόσχεται την πλήρη τήρηση της καταστολής. Ας σημειωθεί πάντως πως σε ομοσπονδιακό επίπεδο η “τρικομματική” κυβέρνηση ήδη υλοποιεί τις σκληρές και ακραίες προτάσεις του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες.
Αυτήν ακριβώς την υποκριτική υιοθέτησε στις πρόσφατες δηλώσεις του για τις αποφάσεις της γερμανικής κυβέρνησης επί του προσφυγικού-μεταναστευτικού και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Πάντως δεν περνά απαρατήρητο πως όλες οι ελληνικές αστικές κυβερνήσεις (ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ-ΠΑΣΟΚ), και όλα τα κόμματα του “ευρωμονοδρόμου” που συμφώνησαν για το μετασχηματισμό της χώρας σε αποθήκη ανθρώπινων ψυχών, ψήφισαν όλους τους παλιούς και πρόσφατους Κανονισμούς και Σύμφωνα της Ε.Ε για τη μετανάστευση και το άσυλο. Επομένως ζητήματα καταστολής και φαινόμενα ρατσισμού αποτελούν γνωρίσματα πολιτικών όλων των αστικών και συστημικών κομμάτων -και βέβαια της ίδιας της ΕΕ. Πολιτικών, θέσεων και πρακτικών που εκφράζουν τις εκάστοτε ανάγκες του κεφαλαίου, και οι οποίες σχετίζονται με την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Ιστορικά ομιλούντες, το αστικό πολιτικό σύστημα χρησιμοποιεί τον μπαμπούλα της ακροδεξιάς ή του φασισμού à la carte, δίνοντας την εντύπωση -υποκριτικά και στρεβλωτικά- πως αντιπαλεύει το φασισμό. Επί της ουσίας όμως (ανα)παράγει την ακροδεξιά και το φασισμό, καταπολεμώντας τη μετανάστευση και όχι την εκμετάλλευση. Άλλωστε το επαναλαμβανόμενο φαινόμενο του ρατσισμού, εκμετάλλευσης και σοβινισμού γεννούν οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες των καπιταλιστικών κρατών. Εμπεδώνεται έτσι ένας φαύλος κύκλος γενικευμένης εξαθλίωσης που επεκτείνεται συνεχώς λόγω των πολιτικών που εφαρμόζουν οι αστικές κομματικές δυνάμεις κάθε ιδεολογικής απόχρωσης μέσα στο αντιδραστικό πλαίσιο της Ε.Ε.
Μετανάστες και πρόσφυγες, θύματα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ και της κλιματικής αλλαγής, συγκροτούν κατ`ουσίαν τον λεγόμενο “βιομηχανικό εφεδρικό στρατό” για τον οποίο μίλησε ο Μαρξ. Πρόκειται για εργαζόμενους που αμείβονται λιγότερο από τον μέσο ή τον κατώτατο μισθό και μπορούν να απολυθούν μαζικά χωρίς πολιτικές συνέπειες. Επιπλέον το καπιταλιστικό σύστημα χρειάζεται έναν τεράστιο αριθμό “εργατών μιας χρήσης” για τη συσσώρευση κεφαλαίου. Έτσι μετανάστες ή απελαθέντες από το Νότο ή/και από εμπόλεμες περιφέρειες, ιδιαίτερα εκείνοι χωρίς έγγραφα, αποτελούν την κύρια εφεδρική δύναμη.
Στην μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή, η μετανάστευση σταθερά αυξάνεται. Και αυξάνεται λόγω των ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων, της έντασης της εκμετάλλευσης των χωρών των μεταναστών από τις πολυεθνικές και τα μονοπώλια. Είναι τα ίδια κέντρα και οι ίδιοι μηχανισμοί που υπέσκαπταν το σοσιαλισμό στην Ευρώπη και σήμερα διευρύνουν το δουλεμπορικό καθεστώς εισαγωγής και μετάκλησης μεταναστών-εργατών. Aλήθεια, ποιός ξεχνά την εισαγωγή αλλοδαπών εποχιακών εργατών και βέβαια το ηλεκτρονικό βιομετρικό φακέλωμα των μεταναστών, στερώντας τους στοιχειώδη δικαιώματα;
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, ο αριθμός των μεταναστών ξεπερνά τα 280 εκατομμύρια διεθνώς, γεγονός που αντιστοιχεί στο 3,6% του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην εποχή μας η μετανάστευση αποτελεί μέρος του πολιτισμικού, κοινωνικού και οικονομικού μωσαϊκού της Ευρώπης. Μολοταύτα, η αστική πολιτική Ευρωπαίων έχει μια τρομακτική ιστορία μισαλλοδοξίας απέναντι στους μετανάστες. Είναι ακριβώς η ίδια πολιτική που αποϊδεολογικοποιώντας και αποταξικοποιώντας το ζήτημα της εκμετάλλευσης, αδίστακτα εργαλειοποιεί και διαμονοποιεί τη μετανάστευση.
*Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και πρώην πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές ήταν υποψήφιος με το ΚΚΕ.
