ART Γράμματα & Τέχνες Εικαστικά Παρενθέσεις Πολιτισμός

Ο Φώτης Κόντογλου και η Αγιογραφία

04/05/2024, 17:19

Σπάνια συγκεντρώνονται τόσα πολλά χαρακτηριστικά σε μια καλλιτεχνική φύση, όσο σ’ αυτήν του Φώτη Κόντογλου. Γιατί ο Κόντογλου είναι και αγιογράφος και ζωγράφος και συγγραφέας.

Η λογοτεχνική του κατάθεση στα Γράμματα τον κατατάσσει γραμματολογικά και υφολογικά στη γενιά του ’30 και, αν μελετήσει κανείς τη γραφή του και το περιεχόμενό της, θα δει να τη διαπερνά ένα πάθος για ό,τι είναι ελληνικό.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη ζωγραφική του. Αν προσεγγίσει μάλιστα κανείς πίνακές του με ιστορικό περιεχόμενο, αυτό είναι ακόμη πιο έντονο.

Και καταλήγουμε στον αγιογράφο Κόντογλου, που κι εδώ όχι μόνο μιλούν μέσα του οι Βυζαντινοί αγιογράφοι, συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων, αλλά λειτουργεί αναμφισβήτητα και το πάθος για την Ελλάδα.

Γεννημένος το 1895 στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, πατά με το ένα πόδι εκεί και με το άλλο στην Ελλάδα, όπου εγκαθίσταται οριστικά μετά το 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Παρόλο που παίρνει και τα καλλιτεχνικά “Φώτα” του Παρισιού, όπου ζει για ένα διάστημα, η Ελλάδα τον τραβά και προσωπικά και καλλιτεχνικά.

Έχοντας γνωρίσει το Στρατή Δούκα στη Μικρά Ασία και συγγραφείς της Γενιάς του ’30 αργότερα στην Ελλάδα, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δασκάλους στη ζωγραφική, αφού μαθήτευσαν κοντά του ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Εγγονόπουλος.

Γνωστός για το πεζογραφικό του έργο αλλά και το ζωγραφικό, η Αγιογραφία τον απασχολεί πολύ περισσότερο τη δεκαετία του 1950 – 1960, με παραγωγή έργων σημαντικών, αλλά και περισσότερων αριθμητικά από τα ζωγραφικά.

Το ύφος του είναι λαϊκότροπο, αφήνοντας συχνά να κυριαρχεί ατμοσφαιρικά η παραμόρφωση αντί του ρεαλισμού και η αφαιρετικότητα αντί της διακόσμησης.

Αγιογραφεί ενοριακές εκκλησίες, ιδιωτικά παρεκκλήσια και πολύ μεγάλο αριθμό φορητών εικόνων, κατέχοντας μια σημαντική με το έργο του θέση πλάι στους γνωστότερους Έλληνες αγιογράφους.

………………………

*Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.

………………………..