Η Γαλάτεια Αλεξίου, ποιήτρια και συγγραφέας, κόρη του λόγιου εκδότη της Κρήτης Στυλιανού Αλεξίου και αδελφή της λογοτέχνιδας Έλλης Αλεξίου, κρατά το επώνυμο Καζαντζάκη όχι μόνο μετά το γάμο της της με τον Νίκο Καζαντζάκη, αλλά και μετά το διαζύγιό τους.
Για μια γυναίκα δυναμική ανεξάρτητη, προχωρημένη φεμινίστρια για την εποχή της αυτό είναι παράξενο. Αλλά η πολύ διαφορετική από τις γυναίκες της εποχής της Γαλάτεια πρωτοτυπεί και ως προς αυτό!
Γεννημένη το 1881 παντρεύεται τον Καζαντζάκη το 1911 μετά από έναν μακροχρόνιο δεσμό και μάλιστα σε εκκλησία νεκροταφείου, γιατί μόνο εκεί δε θα ανακάλυπτε τον γάμο ο πατέρας του Καζαντζάκη, που ο συγγραφέας τον φοβόταν. Ο Μιχάλης Καζαντζάκης δεν ενέκρινε ένα γάμο, στον οποίο η μέλλουσα νύφη του θα διέφερε τόσο πολύ από τις άλλες γυναίκες της εποχής. Και διέφερε πραγματικά!
Οργανωμένη στο ΣΕΚΕ, πρόδρομο του ΚΚΕ, η Γαλάτεια είχε έντονη πολιτική δράση και η όλη κοσμοθεωρία της ερχόταν συχνά σε σύγκρουση με τον κόσμο του Καζαντζάκη, που κινούνταν σε άλλες σφαίρες, περισσότερο μεταφυσικές.
Γράφει συγκεκριμένα, εκφράζοντας τις πολιτικές της απόψεις:
«Ο τεχνίτης πρέπει να λέει με το έργο του κάθε στιγμή στο λαό του: είμαι δικός σου. Σάρκα από τη σάρκα σου. Κι αν υπάρχει κάτι που με κάνει διαφορετικό είναι γιατί μπορώ να σου δώσω την αιωνιότητα. Να τραγουδήσω τις χαρές σου. Να φτερώσω τις ελπίδες σου. Να πω σ’ όλο τον κόσμο το μόχθο και τον αγώνα της ζωής σου».
Γι’ αυτήν η θεωρία ήταν πολύ μακριά από την καθημερινή πράξη και τις ανάγκες του πάσχοντα ανθρώπου, τον οποίο ήθελε να υπηρετεί.
Εκείνο μάλιστα στο οποίο δε συμφωνούσε με τον Καζαντζάκη ήταν η θέση της γυναίκας, που για τη Γαλάτεια είχε μια άλλη καθαρά επαναστατική οπτική.Έτσι συχνά οι ηρωίδες των έργων της είναι γυναίκες, καταπιεσμένες από το κατεστημένο της εποχής τους, που αναζητούν το δρόμο τους.
Το ότι κράτησε, λοιπόν, το επώνυμο Καζαντζάκη μετά το διαζύγιο είναι περισσότερο απόφαση να παραμείνει γνωστή μ’ αυτό, αφού μ’ αυτό ξεκίνησε να γράφει, παρά μια ακόμη αντίδρασή της, που αναστάτωνε πάντα τους “υγιώς” σκεπτόμενους γύρω της.
Και βέβαια ποίημα σαν το παρακάτω, που γράφτηκε από τη Γαλάτεια για μία πόρνη, θύμα της κοινωνίας που τη γέννησε, δεν ήταν κάτι που δεν θα ξεσήκωνε αντιδράσεις. Σίγουρα η ποιήτρια και πεζογράφος προηγείται της εποχής της και η γυναίκα βρήκε στη γραφή της τη δική της φωνή.
Αμαρτωλό
Στη Σμύρνη Λέλα, Ηρώ στη Σαλονίκη,
στο Βόλο Κατινίτσα έναν καιρό…
Τώρα στα Βούρλα με φωνάζουν Νίκη…
Ο τόπος μου ποιος ήταν; Ποιοί οι δικοί μου;
Αν ξέρω, ανάθεμά με!
Σπίτι, πατρίδα μου έχω τα μπορντέλα…
Ώς κι οι αθώοι χρόνοι οι παιδικοί μου
θολές σβησμένες ζωγραφιές
κι είναι αδειανό σεντούκι η θύμησή μου!
Το σήμερα χειρότερο απ’ το χτες
και τ’ αύριο απ’ το σήμερα θε να ‘ναι…
Φιλιά από στόματα άγνωστα, βρισιές
κι οι πολισμάνοι να με τραβολογάνε…
Γλέντια, καβγάδες ως να φέξει,
αρρώστιες, αμφιθέατρο του Συγγρού
κι ενέσεις 606.
Πνιγμένου καραβιού σάπιο σανίδι
όλη η ζωή μου του χαμού…
Μ’ από την κόλασή μου στο φωνάζω:
εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σου μοιάζω.
……………………
Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.
……………………..
