«Καναρίνι στο κλουβί» των Βρυξελλών οι αγρότες / γράφει ο Χρίστος Καλουντζόγλου

Αρκετές δεκαετίες μετά τη χρησιμοποίηση του καναρινιού για την πρόληψη κάποιου μεγάλου ατυχήματος, έναν αντίστοιχο ρόλο έχουν σήμερα οι αγρότες στην Ευρώπη.

Όπως ακριβώς συνέβαινε τότε με τα καναρίνια, οι αγρότες σήμερα «θυσιάζονται» για έναν άλλο μείζονα κίνδυνο: Είναι χρήσιμοι για να αντιληφθούν εγκαίρως οι πολιτικές ηγεσίες και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών ότι κάτι δεν πάει καλά και γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι στρέφονται στην Άκρα Δεξιά, τους λαϊκιστές και τους ρατσιστές. Οι θύτες στην προκειμένη περίπτωση είναι εκείνοι που θα έπρεπε να αντιλαμβάνονται εγκαίρως τι δεν πάει καλά…

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις έχουν επεκταθεί σε όλη την ήπειρο τις τελευταίες εβδομάδες.

● Στην Πολωνία έστησαν μπλόκα σε φτηνά σιτηρά που εισάγονταν από την Ουκρανία.

● Στη Γερμανία τα τρακτέρ κατέλαβαν αυτοκινητόδρομους και οι αγρότες διαμαρτύρονταν για τις τιμές των καυσίμων.

● Στη Γαλλία οι αγρότες πολιόρκησαν το Παρίσι διαμαρτυρόμενοι για έναν δαίδαλο ρυθμιστικών κανόνων μέσα στον οποίο πρέπει να επιβιώσουν.

● Τα τρακτέρ βγήκαν στους δρόμους στην Ιταλία, την Ισπανία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα.

Το Grean Deal και τα αγρο-επιχειρηματικά μεγαθήρια

Οι Ευρωπαίοι αγρότες καλούνται να συμβιβαστούν με το αδύνατο: από τη μια με το πολυδιαφημισμένο Green Deal και τους κανόνες για το περιβάλλον και από την άλλη με την παγκοσμιοποίηση, δηλαδή με ένα περιβάλλον όπου τα προϊόντα κινούνται ελεύθερα, αλλά παράγονται με εντελώς διαφορετικούς κανόνες απ’ ό,τι στην Ευρώπη…

Η Κομισιόν «απαντά» με αριθμούς: το αγροτικό εισόδημα αυξάνεται σταθερά και το 2021 ήταν κατά 56% υψηλότερο σε σύγκριση με το 2013. Μόνο που οι αριθμοί ενίοτε κρύβουν την πραγματικότητα. Διότι υπάρχει και το εξής στοιχείο: από το 2005 έως το 2016 μειώθηκε δραματικά η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα και χάθηκαν 4 εκατομμύρια μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Σε έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για την αγροτική πολιτική, που συντάχθηκε το 2019, επισημάνθηκε ότι οι αγροτικές «μονάδες εργασίας» μειώθηκαν από 13,1 εκατομμύρια το 2003 σε 9,1 εκατομμύρια το 2018. Στο μεταξύ στον πρωτογενή τομέα έχουν εισβάλει πολυεθνικές μονάδες βιομηχανικής παραγωγής αγροτικών προϊόντων, τα μεγαθήρια του αγρο-επιχειρηματικού τομέα.

Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της Allianz, ενώ στους περισσότερους τομείς παραγωγής υπήρξε αύξηση εισοδημάτων τη διετία 2022-2023, δεν συνέβη το ίδιο και στον αγροτικό τομέα, όπου οι μικροί αγρότες είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται από 12% έως 22%, καθώς αυξήθηκαν τα κόστη παραγωγής (ενέργεια, λιπάσματα, μεταφορές) και μια σειρά παράγοντες (κλιματική κρίση, λειψυδρία, έλλειψη εργατών) οδήγησαν σε μείωση της παραγωγής.

Αφού λοιπόν οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αφανίσουν τον μικρομεσαίο παραγωγό προς όφελος των αγρο-επιχειρηματικών κολοσσών, ήρθε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για να ανακοινώσει «στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της γεωργίας στην Ε.Ε.». Στο τραπέζι θα έχουν θέση όλοι, από τους μικρούς παραγωγούς μέχρι τους κολοσσούς, με στόχο την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής «στα σύνορα του πλανήτη και του οικοσυστήματος» – όπως είπε!

Ηγεσίες χωρίς επαφή με την πραγματικότητα

Σε αυτό το πλαίσιο οι αγρότες είναι μάλλον σαν το καναρίνι των ανθρακωρύχων. Τους βάζουν οι γραφειοκράτες στις… στοές για να δουν μέχρι πού αντέχει το σύστημα αν κάτι δεν πηγαίνει καλά… Διότι προφανώς οι γραφειοκράτες και οι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν μπει στον… κόπο να αντιληφθούν ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά στη Γηραιά Ήπειρο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, ακριβώς επειδή οι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν επαφή παρά μόνο με τη δική τους πραγματικότητα, δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει εκεί έξω…

Στο μεταξύ, πριν ζητήσει «στρατηγικό διάλογο» η πρόεδρος της Κομισιόν είχαν προλάβει να τρέξουν στα μπλόκα των αγροτών οι εκπρόσωποι του κάθε λογής ακροδεξιού και λαϊκιστικού κόμματος, που μυρίστηκαν ψήφους ενόψει των ευρωεκλογών.

Η Κομισιόν, για να μην έχουμε αυταπάτες για το πόσο εννοεί τις διακηρύξεις για το Grean Deal, έσπευσε να κάνει υποχωρήσεις στα αιτήματα των αγροτών. Αλλά η αλλαγή στάσης δεν ρίχνει τους τόνους. Αυτό το αφήνει στον χρόνο – δηλαδή μέχρι να υποχρεωθούν οι αγρότες να επιστρέψουν στα χωράφια για τη σπορά.

Κι όταν συμβεί αυτό, οι πολιτικοί ηγέτες θα κάνουν ταμείο για να δρέψουν τους καρπούς: και η πίτα θα είναι ολάκερη και ο σκύλος χορτάτος. Στις πόλεις θα ξεχαστούν οι κινητοποιήσεις των αγροτών, οι εταιρείες – κολοσσοί του αγρο-επιχειρηματικού τομέα θα συνεχίσουν ανενόχλητες το παιχνίδι, οι αγρότες θα παλεύουν να επιβιώσουν και όσοι μπουν στον κόπο να ψηφίσουν μάλλον θα γυρίσουν την πλάτη στα παραδοσιακά κόμματα.

Οι εναλλακτικές που έχουν οι ψηφοφόροι, δηλαδή τα ακροδεξιά, λαϊκιστικά κόμματα, ούτως ή άλλως λειτουργούν ως άλλοθι για το σύστημα, άρα δεν συνιστούν απειλή. Και κάπως έτσι θα τελειώσει η σεμνή τελετή.

Τι είδε η Αλίκη μέσα από τον καθρέφτη

Έχουν γραφτεί ατέλειωτες αναλύσεις για τους λόγους που οι Ευρωπαίοι κάνουν στροφή στην Ακροδεξιά. Αλλά ο αναλυτής Τζέιμι Ντέτμερ έγραψε στο Politico ότι, παρά τις επιμέρους εκφάνσεις του φαινομένου, υπάρχει η μεγάλη εικόνα: η αντίδραση έχει τις ρίζες στην απελπισία, που είναι μεγαλύτερη στις μικρές πόλεις και στις αγροτικές περιοχές, επειδή πιστεύουν ότι οι ηγεσίες αδιαφορούν για τα αιτήματά τους.

Κι όταν οι πολιτικοί υποχρεωθούν να αντιμετωπίσουν αυτή την οργή καταφεύγουν στη δοκιμασμένη συνταγή: στη σύγκληση μιας τριμερούς επιτροπής για διάλογο μέχρις εξαντλήσεως. Δηλαδή ακριβώς αυτό που κάνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες για να εξαντλήσουν τους αγρότες.

Παράλληλα οι ηγεσίες δοκιμάζουν και τα όρια αντοχής των κοινωνικών ομάδων που διαμαρτύρονται. Γενικώς ενοχλεί η εικόνα των… κίτρινων γιλέκων και καλό είναι να αποφεύγονται τέτοια φαινόμενα.

Μόνο που και τα κάθε λογής «κίτρινα γιλέκα» έρχονται αντιμέτωπα με την πραγματικότητα που είδε η Αλίκη μέσα από τον καθρέφτη μετά την περιήγηση στη Χώρα των Θαυμάτων. Ο Λούις Κάρολ, στη συνέχεια του σπουδαίου παραμυθιού «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», βάζει την ηρωίδα του να μπαίνει σε έναν άλλο κόσμο, μέσα από κάποιον μαγικό καθρέφτη, όπου συναντά την Κόκκινη Βασίλισσα.

«Χρειάζεται να τρέχεις με όλη σου τη δύναμη για να μένεις στο ίδιο σημείο» λέει η Κόκκινη Βασίλισσα στην Αλίκη, που διαπιστώνει πως στον καινούριο μαγικό κόσμο όλα είναι αντίστροφα σε σχέση με τον δικό της κόσμο.

Όντως οι Ευρωπαίοι αγρότες μπορεί να αισθάνονται σήμερα σαν την Αλίκη, που καλείται να τρέξει με όλη της τη δύναμη μόνο και μόνο για να μείνει στην ίδια θέση. Οι μικρομεσαίοι παραγωγοί είναι ήδη είδος υπό εξαφάνιση καθώς οι κολοσσοί του χώρου ελέγχουν τα πάντα. Άρα, για να επιβιώσουν και μόνο, καλούνται να τρέξουν με όλη τους τη δύναμη.

Ένα ερώτημα που προκύπτει βεβαίως είναι κατά πόσο και οι πολιτικές ηγεσίες έχουν κι αυτές περάσει μέσα από τον μαγικό καθρέφτη και βλέπουν μιαν άλλη πραγματικότητα. Κατά πόσο δηλαδή έχουν παρασυρθεί από την ίδια την εξουσία που ασκούν και έχασαν την επαφή τους με την καθημερινότητα. Για να αντιληφθούμε τι συμβαίνει στο τέλος του παραμυθιού, σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν έχουμε παρά να διαβάσουμε την καταπληκτική ιστορία της Αλίκης του Λούις Κάρολ – τίτλος: «Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί».

 topontiki.gr