Ενόψει μιας εκεχειρίας στη Γάζα; / γράφει ο Θέμης Τζήμας

Όσο γράφονται οι γραμμές αυτές, λαμβάνει χώρα ένα ακόμα διπλωματικό θρίλερ σε ό,τι αφορά την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας. Δεν είναι γνωστές όλες οι λεπτομέρειες της υπό εξέταση συμφωνίας. Γνωρίζουμε ότι η πρόταση της Χαμάς περιλαμβάνει τρεις φάσεις: μια αρχική 45ήμερη κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση μεγάλου αριθμού Παλαιστινίων κρατουμένων και είσοδο σημαντικής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Οι δε Ισραηλινοί όμηροι θα απελευθερωθούν κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων φάσεων, ενώ οι σοροί των νεκρών Ισραηλινών θα αποδοθούν στο πλαίσιο της τρίτης φάσης.

Έχει ιδιαίτερη σημασία ωστόσο να προσέξει κανείς τι λαμβάνει χώρα μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ. Η πέμπτη επίσκεψη Μπλίνκεν στο Τελ Αβίβ έρχεται εν μέσω μιας σειράς αρνητικών εξελίξεων για τη γενοκτονική δύναμη. Πρώτον, αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός ότι η Χαμάς δεν δείχνει απεγνωσμένη για μια οποιαδήποτε συμφωνία υποδηλώνει ότι δεν έχει φτάσει σε σημείο κατάρρευσης. Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ ανήγγειλε εκ νέου τη διάλυση της Χαμάς (24 από τις 26 ταξιαρχίες της), ένα μήνα αφότου είχε και πάλι αναγγείλει την εξόντωση όλης σχεδόν της Χαμάς. Ο συνδυασμός των παραπάνω υποδηλώνει ότι η δομή της παλαιστινιακής αντίστασης, παρά τα πλήγματα που έχει δεχθεί αντέχει ακόμα να πολεμά και να προκαλεί ζημιά στους Ισραηλινούς.

Δεύτερον, ο Μπάιντεν δεν θέλει να πάει σε εκλογές με ένα μεγάλο πόλεμο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και με την Ουκρανία σιγά-σιγά να ηττάται με εκκωφαντικό τρόπο. Θέλει όχι μόνο να κλείσει την παρούσα φάση της σύγκρουσης (η οποία ξεκίνησε την 7^η Οκτωβρίου), αλλά και να σφραγίσει τη θητεία του με μια μεγαλύτερη συμφωνία για τη λύση των δύο κρατών. Δεν πρόκειται για καμιά φιλοπαλαιστινιακή στροφή. Ο Μπάιντεν είναι εξίσου ένοχος για τη συντελούμενη γενοκτονία, όσο και ο Νετανιάχου. Απλώς το κόστος του πολέμου είναι πολύ μεγάλο για την ήδη απαξιωμένη προεδρία του. Για το Νετανιάχου, όμως, τους υπολοίπους φασίστες κυβερνητικούς του εταίρους και το ισραηλινό κατεστημένο ευρύτερα θα πρόκειται για πραγματική καταστροφή, αφενός σε προσωπικό επίπεδο (ανοίγει ο δρόμος της φυλακής μεταξύ άλλων) αφετέρου στο επίπεδο της (μη) ολοκλήρωσης του στρατηγικού τους σχεδίου για εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων. Η ένταση λοιπόν μεταξύ των δύο πλευρών (ΗΠΑ και Ισραήλ) την οποία σηματοδότησε ο υπουργός Ιτάμαρ Μπεν Γκβιρ πρέπει με κάποιο τρόπο να καλυφθεί και να «θεραπευθεί».

Τρίτον, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ ακόμα περισσότερο ως η εγγυήτρια δύναμη επί της ουσίας του πρώτου, έχουν δεχτεί βαριά πλήγματα στην περιοχή. Οι ΗΠΑ έχουν γύρω στους 140 τραυματίες στρατιώτες, τρεις νεκρούς και μάλλον κάποια πληγέντα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Η οικονομική ζημιά για την Αίγυπτο και όχι μόνο είναι μεγάλη. Η αεροπορική εκστρατεία σε Ιράκ, Συρία υπήρξε συμβολικού χαρακτήρα, με βάση όσα γνωρίζαμε για τις επιδρομές των ΗΠΑ των προηγουμένων δεκαετιών, στην δε Υεμένη επίσης αποδείχτηκε εντελώς ανεπαρκής. Οι ΗΠΑ μέχρι τώρα δεν έχουν υποστεί μια δική τους 7^η Οκτωβρίου στη Μέση Ανατολή, αλλά έχουν δείξει ότι δεν μπορούν (εν πολλοίς γιατί δε θέλουν να σηκώσουν το αντίστοιχο κόστος) να διεξάγουν ένα μεγάλο πόλεμο. Στρατηγικώς μιλώντας, το Ισραήλ είναι πιο ανοχύρωτο παρά ποτέ και ο χρόνος μετράει, σήμερα που μιλάμε, εναντίον του. Απόδειξη αυτού είναι ότι γαύγισε πολύ κατά της Χεζμπολλάχ, αλλά ουσιαστικώς δεν τόλμησε να προσπαθήσει να τη δαγκώσει.

Τέταρτον, η στάση της Σαουδικής Αραβίας είναι σημαντική. Η θέση της παραμένει ότι θα υπάρξει διπλωματική σχέση με το Ισραήλ μόνο μετά την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Η θέση αυτή, σε συνδυασμό με τα φημολογούμενα για επαφές μεταξύ Ιράν και Αιγύπτου δείχνει ότι προς το παρόν το σχέδιο των Συμφωνιών του Αβραάμ έχει παγώσει, όπως ακριβώς είχε παγώσει και εν τέλει ναυαγήσει πριν από αυτό, το σχέδιο για ένα αραβικό ΝΑΤΟ. Προφανώς, η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει την άτυπη συνεργασία με το Ισραήλ. Ωστόσο, η ομαλοποίηση των σχέσεών της με το Ιράν, η είσοδος της Κίνας στο παιχνίδι και η σταθερά καλή της σχέση με τη Ρωσία επιτείνουν την αίσθηση της υποχώρησης της ισχύος των ΗΠΑ.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η διαφωνία στο εσωτερικό των σιωνιστικών κύκλων ΗΠΑ και Ισραήλ εντείνεται. Από τις ΗΠΑ θέλουν να τελειώσει το συντομότερο η παρούσα φάση του 76ετούς πολέμου. Ξέρουν ότι ο συσχετισμός γίνεται ολοένα πιο αρνητικός για το σιωνισμό και έχουν επιπλέον τα άμεσα δικά τους συμφέροντα (εν προκειμένω κυρίως οι Δημοκρατικοί). Από την πλευρά του Ισραήλ αντιθέτως, και ειδικότερα του Νετανιάχου και των συμμάχων του, το αίτημα είναι για περισσότερο και μεγαλύτερο πόλεμο, με ενεργότερη εμπλοκή των ΗΠΑ. Το επόμενο διάστημα θα δούμε αν ο Μπάιντεν θα ξεφορτωθεί τον «Μπίμπι» βάζοντας έναν πιο ευπρόσωπο σιωνιστή στη θέση του ή αν για πολλοστή φορά ο Νετανιάχου θα πετύχει να σύρει τις ΗΠΑ στη δική του απόχρωση σιωνιστικής πολιτικής.