O Μακεδονικός Αγώνας στoν Βάλτο και στο Ρουμλούκι – Καμπανία / οι δύσκολες συνθήκες μάχης στον Βάλτο / γράφει ο Γιάννης Μοσχόπουλος
Το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης στις αρχές του 1906 εξέφραζε τα παράπονά του, αφενός για την καθυστέρηση αποστολής ενισχύσεων για το σώμα Ρουμλουκίου, αφετέρου για την επιχειρησιακή απραξία του αρχηγού Καβοντόρου (Νοέ. 1905 – Μάϊ. 1906, βλ. φωτ.). Ο «Προμηθέας» με επιστολή της 19.1.1906 στον «Μιχαήλο» ανέφερε ότι παρά τις τέσσερις επιστολές του δεν έλαβε απάντηση (από το Κέντρο Αθηνών) «περί των 10 ανδρών του σώματος Ρουμλουκίου» μεταφέροντας και το σχετικό ενδιαφέρον του «Άθω» (Καλαποθάκη) και συνέχισε να ρωτά: «[…] Τι γίνονται οι δέκα του Ρουμλουκίου; Ο εκεί αρχηγός αδρανεί τελεί(ως) δι’ έλλειψιν καταλλήλων ανδρών, το δε σώμα αυτό ήδη είναι αρκετά μέγα, έχει περί τους 50 άνδρας και μας κοστίζει πλέον των 150 λιρών κατά μήνα χωρίς να κάμη προς το παρόν τίποτα. […]».
Όταν επιτακτικά ζητήθηκαν εξηγήσεις από το σώμα Ρουμλουκίου για την ισχνή του δραστηριότητα, ο αρχηγός Καβοντόρος (Σταύρος Ρήγας) και ο υπαρχηγός του Σκόμβρος έστειλαν στο Κέντρο Θεσσαλονίκης την από 22.1.1906 έκθεσή τους, με την οποία δικαιολογούσαν την αδράνειά τους, περιέγραφαν την κατάσταση που επικρατούσε στον Βάλτο ως εξής: (μεταγεγραμμένο στην καθομιλούμενη) «[…] Κατά την 9ην-11ην ιδίου μηνός [Ιανουαρίου] μπορέσαμε να επεκτείνουμε τις έρευνές μας σχεδόν μέχρι της ΒΔ ακτής με μεγάλες δυσχέρειες (πάγων, λιποψυχία οδηγών κλπ) […] Η έρευνα αυτή έγινε, όπως προείπαμε, με δυσκολία, διότι η κατάσταση του εδάφους είναι τέτοια, ώστε επιβάλλει ως επί το πλείστον να διέρχεται κάποιος διόδους πλάτους 2 μ. ελικοειδείς, τα δε δεξιά κι αριστερά ψηλά και πυκνότατα καλάμια να μη επιτρέπουν την ορατότητα ούτε σε 10 μ. απόσταση και ένας μόνο γενναιόψυχος που γνωρίζει να χειρίζεται το όπλο του, τοποθετούμενος σε κατάλληλη θέση, μπορεί να εμποδίσει τη διάβαση ολόκληρου σώματος, οσουδήποτε αριθμού και να το αναγκάσει σε επαίσχυντη φυγή, προκαλώντας σ’ αυτό αισθητές απώλειες, χωρίς να πάθη το ελάχιστον κι αυτό διότι αγωνίζεται προς ένα ένα […], το δε σώμα εκτός του φυσικού εμποδίου δεν μπορεί να υπολογίσει και το μέγεθος του κινδύνου, που έχει μπροστά του.[…]
Ο δικός μας [Αντωνάκης] σχεδιάζει τη συνεργασία με τους [Τούρκους] για την εκτόπιση των αντιθέτων [κομιτατζήδων]. […]. Ακόμη κι αν είχαμε επιπλέον δύναμη ανδρών για την κατάληψη μιας καλύβας, δεν θα εγκαθιστούσαμε εκεί τους άνδρες μας, διότι διατρέχουν τον κίνδυνο να πεθάνουν από την πείνα, αφού δεν θα μπορούσαμε να τους τροφοδοτούμε εκεί χωρίς κινδύνους. […] Έτσι όπως έχει η κατάσταση του σώματος δεν μπορεί να σας παρέχει άλλη υπηρεσία εκτός από την ασθενή άμυνα κατά της επιδρομής των αντιθέτων προς τα χωριά του Ρουμλουκιού. […] Το σώμα μέσα στη λίμνη βρίσκεται υπό εξαιρετικές συνθήκες από τα σώματα στην ξηρά, […] διότι ο γενναίος στην ξηρά όταν εισέλθει στη λίμνη χάνει διαρκώς τη γενναιοψυχία του, καθόσον στέκεται επί κλονιζόμενου εδάφους και σε βάση ασταθή αγωνίζεται και επικρέμαται διαρκώς επάνω του ο κίνδυνος του νερού, ο οποίος σε τέτοιες περιστάσεις είναι φοβερός και επιφέρει ακόμη και στους ήρωές μας μέγιστο κλονισμό στο ηθικό τους. Επομένως αφού από τους γενναίους δεν μπορεί να ελπίσει κάποιος σπουδαία εργασία, τι μπορεί να περιμένει από άνδρες που έχουν καρδιά λαγού;
Έχουμε στο σώμα μας άνδρα άριστο γνώστη του μεγαλύτερου μέρους του Βάλτου […] και κατά την έρευνα χρησιμοποιήθηκε ως οδηγός […] αλλά κάθε φορά που πλησιάζαμε σε καλύβα εχθρική του «εβρώμαε μπαρούτι» […] ο τρόμος δε και η δειλία του μεταδόθηκαν και στους πολύ λίγους εκλεκτούς μας, οι οποίοι φοβούνται περισσότερο τον κίνδυνο των νερών παρά τον ένδοξο θάνατο και εναγωνίως αναμένουν την άνοιξη για να προσκολληθούν σε σώματα στην ξηρά και τότε θα μείνουμε κατ’ ανάγκη μόνοι μας. […]. Θα προτιμήσουμε να παραχωρήσουμε τη θέση σε ικανότερους από εμάς για μη μας αποδοθεί τουλάχιστον η κατηγορία ότι δαπανήθηκαν χρήματα για το ανά την Μακεδονία ταξίδι αναψυχής μας. / Διατελούμεν μετά σεβασμού / Καβοντόρος / Σκόμβρος / Τη 22 Ιανουαρίου 1906».
Αλεξάνδρεια, 15.1.2024 / ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ / mosio@otenet.gr
