“Το 2024 … ας «φυσήξει» Ελευθερία!” / γράφει η Νικολέτα Θάνου

Σήμερα όλοι πάσχουμε από άμετρο εγωισμό. Κι αυτό δεν είναι ελευθερία. Ελευθερία σημαίνει ότι μαθαίνεις να έχεις απαιτήσεις μόνο από τον εαυτό σου, όχι από τη ζωή ή από τους άλλους, και ξέρεις να δίνεις: ελευθερία σημαίνει θυσία εν ονόματι της αγάπης. (Andrei Tarkovsky)

O μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσεις έναν ανελεύθερο κόσμο, είναι να γίνεις τόσο απόλυτα ελεύθερος ώστε και μόνο η ίδια σου η ύπαρξη να αποτελεί επαναστατική πράξη. (Αλμπέρ Καμύ)

Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2024… Μία από τις πολλές που χάνεται στο σύθαμπο του  έτους που αργοσβήνει και περνάει στην αιωνιότητα αυλακώνοντας το χρόνο και τις ψυχές με δυσάρεστα και ευχάριστα γεγονότα και συναισθήματα – αν και τα τελευταία λιγοστά  και βυθισμένα,  υπό το βάρος του τραγικού που διαπερνά την ύπαρξη και διατρέχει την ανθρώπινη μοίρα  από αρχαιοτάτων χρόνων. Ένας χρόνος με αντιφάσεις,  επισκιάσεις του φωτός και του αληθινού,  αλλά και φωταγωγημένες ψευδαισθήσεις που σιγοντάρουν την επιβίωση κλείνοντάς της προκλητικά το μάτι.

Σε όλο αυτό τον ορυμαγδό της σκόρπιας ψυχοσύνθεσης με τη Σισύφεια, ωστόσο,  αντοχή και παράλληλα τον ανώφελο οραματισμό για έναν κόσμο που πετώντας τα σπάργανα του πρωτογονισμού οραματίστηκε να θριαμβεύσει, η σταύρωση κάνει συχνά πυκνά την εμφάνισή της αποκαθηλώνοντας τα μεγαλόπνοα ανθρώπινα σχέδια και υπενθυμίζοντας τη μικρότητα,  την κωμική και συνάμα μακάβρια ασημαντότητα του ανθρώπινου είδους. Σαν να βυθιστήκαμε στα ύδατα της Στυγός και αρχίσαμε να αλλοιωνόμαστε και να μεταμορφωνόμαστε σε κάτι άλλο πιο υποχθόνιο, σκοτεινό και αξιολύπητο. Ο εγωισμός είναι η μία έκφανση αυτής της καταβύθισης στη βιτριολική πραγματικότητα , η υποδούλωση η άλλη.  Και τα δύο μας στερούν το μεγαλύτερο αγαθό που καταξιώνει την ανθρώπινη ύπαρξη: την ελευθερία.

Τα σημάδια μπορεί να είναι δυσοίωνα, ωστόσο η επιθυμία για ελευθερία αποτελεί το κρυφό απωθημένο καθενός, αυτό που πραγματικά θα επιθυμούσε τη νέα χρονιά,  όταν οι ποικίλοι καταναγκασμοί και οι αδιόρατοι αφαιμάκτες  οδηγούν σε ένα παράδοξο που κατατρύχει την ανθρωπότητα τη στιγμή της ευδαιμονικής της κορύφωσης. Μιας κορύφωσης που στερείται τον αέρα της ελευθερίας αποζητώντας  διψασμένη την ανάσα της ειρήνης, της  ανθρωπιάς, της ασφάλειας, της τροφής, της στέγης, της υγειονομικής περίθαλψης και όλων των δικαιωμάτων της που καταπατήθηκαν θρασύτατα και ανεμπόδιστα. Διάγουμε την εποχή της άγρας της ελευθερίας, πρωτίστως της εσωτερικής, καθώς μπουχτίσαμε από όρους, συνθήματα, τεχνολογικούς σωτήρες και μανιφέστα οπιούχα που αφιονίζουν το πνεύμα , νεκρώνουν τις συνειδήσεις και οδηγούν στη λήθη της ανθρώπινης σύστασης .

Τέχνη, επιστήμη, τεχνολογία, σπεύδουν ασθμαίνοντας να συντρέξουν τον κατακερματισμένο άνθρωπο που πορεύεται μηχανικά και αμήχανα απολαμβάνοντας, ωστόσο,  λαίμαργα την ύλη, τρέφοντας παράλληλα την αυτοεικόνα του, το είδωλό του,  με τα λάικ της επιδοκιμασίας και την επιδίωξη της δημόσιας αποδοχής. Όλοι έχουν δικαίωμα στο όνειρο.. Ακόμα και τα νέα παιδιά που εθίζονται στη βία και οραματίζονται μια σωτηρία μέσω αυτής. Μια βίαιη απελευθέρωση. Μια απελευθέρωση παράδοξη, η οποία μπορεί να επιτευχθεί και με τη βία και με το θάνατο,  μια νέα μορφή ανέξοδης τέχνης. Ο έρωτας κοστίζει, η αγάπη το ίδιο, η συμπαράσταση και η αλληλεγγύη ακόμα περισσότερο. Εξοβελίζονται από την ημερήσια διάταξη. Πολλές οι υποχρεώσεις, αλλά και οι εκφάνσεις της αυτοϊκανοποίησης, ατελείωτες  οι ώρες της σιωπής ή οι ώρες της αφύσικης έκρηξης. Το φυσιολογικό δεν είναι αρεστό, είναι απολίθωμα πλέον. Δεν έχει εκείνο «το εξωφρενικό κάτι» που εξιτάρει. .

Αυτά ζήσαμε τη χρονιά που μας πέρασε στο μάξιμουμ.  Ζήσαμε το παράλογο, καταστρατηγήσαμε την φυσιολογικότητα, εθιστήκαμε σε ωραιοποιημένες  πραγματικότητες, αρκεστήκαμε σε κατασκευασμένες ελευθερίες. Ενδόμυχα, η ακρωτηριασμένη συνείδηση προσπαθεί να πονέσει, αλλά «δεν της βγαίνει». Σκούριασε, θόλωσε, μπαγιάτεψε.

Ίσως μια διέξοδος για τη χρονιά που έρχεται είναι να καταφέρουμε  να μπούμε στη θέση του άλλου, να τον νιώσουμε, να αναζητήσουμε το αστείο, την κρυμμένη αθωότητα που φοβάται να αποκαλυφθεί,   μήπως και της ασκήσουν  bullying. Ας αυτοσαρκαστούμε και λίγο, ας τσαλακωθούμε, ας μιλήσουμε ανυπόκριτα, με ειλικρίνεια και αγάπη. Ας δούμε και την άλλη πλευρά της ζωής, την ευτράπελη, αυτή που δε ζητάει πολλά, αλλά προσφέρει περισσότερα. Ας δούμε τις ατελείς πλευρές του εαυτού μας και ας προσπαθήσουμε να τον αγαπήσουμε  λίγο περισσότερο,  ελέγχοντας τα πάθη μας  κατά το δυνατόν γιατί οι εποχές  διόλου δε στέργουν αυτό. Ας διδάξουμε τα παιδιά μας να κάνουν το ίδιο. Να μην αυτοκαταστρέφονται,  αλλά να ανθίζουν. Ας σταματήσουμε να εκμαυλίζουμε συνειδήσεις και να εκχυδαΐζουμε  τον έρωτα. Ας δούμε στα μάτια των παιδιών τη ζωή και ας κάνουμε αγώνες, ώστε το άρρωστο, το νοσηρό να θεραπευτεί. Ας σμιλέψουμε τον εαυτό μας,  ώστε να πάρει τη μορφή του Αγαθού, που ως αρετή την εξοβελίσαμε από το αξιακό μας σύστημα. Ας εναρμονίσουμε τα μικροσωματίδια της ανθρώπινης ύλης με τρόπο απροσδόκητο, ανατρεπτικό. Εξάλλου, για να επικαλεστώ τη ρήση του Καμύ, ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε  έναν ανελεύθερο κόσμο, είναι να γίνουμε  τόσο απόλυτα ελεύθεροι ώστε και μόνο η ίδια μας  η ύπαρξη να αποτελεί επαναστατική πράξη.

Ας αναζητήσουμε την έμπνευση και ας κάνουμε τον άνθρωπο αριστούργημα, ευλαβικά, απαλύνοντας  τις ασχήμιες της ζωής και τον πόνο,  ακόμα κι αν κοστίσει. Ουσιαστικά, δεν χάνουμε τίποτα άξιο λόγου.

Η τελευταία νότα αυτού του κειμένου πρέπει να αφήσει τόνο αισιόδοξο.. Ας έχουμε μια καθ’ όλα ανατρεπτική – προς το καλύτερο πάντα – χρονιά!