“Δανειολήπτες: Όλες οι αλλαγές που φέρνει ο νόμος για τους servicers – Τι πρέπει να προσέχουν, πώς θα προστατεύονται” / γράφει η Αντριάνα Βασιλά
Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει όλα τα στοιχεία εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers, όπως κάνει σήμερα στο web banking της τράπεζάς του
Αλλαγές φέρνει η ψήφιση του νομοσχέδιου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τα δάνεια για πάνω από 2 εκατομμύρια δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα (“κόκκινα”) δάνεια. Αρχικά στον εξωδικαστικό μηχανισμό τα «κουρέματα» στις ρυθμίσεις των καθυστερημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορούν να «κουρευτούν» έως 28%.
Την ίδια ώρα αυστηροποιείται και το πλαίσιο λειτουργίας για τους servicers αν και η αντιπολίτευση αντέδρασε έντονα κάνοντας λόγο για εξυπηρέτηση των συμφερόντων των servicers αντί για πραγματική προστασία των νοικοκυριών και της πρώτης κατοικίας. Επίσης, ζήτησε να υπάρξει μέριμνα για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο και τη διεύρυνση των κριτηρίων ευαλωτότητας, ώστε να είναι ρεαλιστικά και να μην αφορούν ουσιαστικά μόνο εξαθλιωμένους πολίτες.
Παράλληλα με μια νέα τροπολογία, οι servicers νομιμοποιούνται “να ασκούν, ως δικαιούχοι διάδικοι, ένδικα βοηθήματα, να προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες, για είσπραξη των υπό διαχείριση απαιτήσεων καθώς και να παρίστανται να συμμετέχουν στις αναφερόμενες διαδικασίες”. Επιπλέον, το νέο πλαίσιο προσδιορίζει τα νομιμοποιητικά έγγραφα που απαιτούνται προκειμένου να νομιμοποιείται η άσκηση των παρεχόμενων δικαιωμάτων από τους διαχειριστές πιστώσεων. Επίσης, ένα ακόμη πάγιο αίτημα των servicers τίθεται σε εφαρμογή: Η αξίωση από τους υπερχρεωμένους οφειλέτες σε προκαταβολή 10% προκειμένου να μπουν σε ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, κάτι που θα ισχύσει -εφόσον υπερψηφιστεί νόμος- με εξαίρεση τους ευάλωτους οφειλέτες.
Σε ό,τι αφορά τώρα τις υποχρεώσεις των servicers και στα νέα δικαιώματα των δανειοληπτών, το νομοσχέδιο υποχρεώνει τους πρώτους να παρέχουν, μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ.
Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει όλα τα στοιχεία εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers, όπως κάνει σήμερα στο web banking της τράπεζάς του. Μέχρι να λειτουργήσει το νέο σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης, το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024, οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν εγγράφως τις πληροφορίες αυτές (ύψος οφειλής, δόσεις, επιτόκιο κλπ.) σε κάθε δανειολήπτη μετά από αίτησή του σε προθεσμία 30 ημερών.
Επιπλέον σύμφωνα με τις προβλέψεις της σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας 2021/2167 εισάγονται πέντε νέες υποχρεώσεις ως προς την ενημέρωση, εξυπηρέτηση και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των καταναλωτών:
• Η προστασία των προσωπικών στοιχείων και της ιδιωτικής ζωής των δανειοληπτών.
• Η απαγόρευση παρενόχλησης, καταναγκασμού ή αθέμιτης επιρροής κατά την επικοινωνία του servicer με τον πολίτη.
• Η έγγραφη γνωστοποίηση στον δανειολήπτη σε γλώσσα σαφή και κατανοητή, του υπολοίπου της οφειλής μετά από οποιαδήποτε μεταβίβαση πίστωσης.
• Η καθιέρωση διαφανών, άμεσων και δωρεάν διαδικασιών για τη διαχείριση των καταγγελιών των δανειοληπτών.
• Σύνδεση με τις προβλέψεις του Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ και σεβασμό των δικαιωμάτων των δανειοληπτών.
Εάν οι servicers δεν τηρούν τα ανωτέρω, απειλούνται με ποινές που περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, υποχρέωση διόρθωσης της παράβασης και φθάνουν μέχρι και σε ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης ρυθμίσεις με τις οποίες διευρύνεται η προστασία για τους πραγματικά ευάλωτους δανειολήπτες και παράλληλα βελτιώνεται η λειτουργία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού για όλους όσοι προσφεύγουν σε αυτόν. Ειδικότερα:
Η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών (για τους οποίους έχει εκδοθεί η σχετική βεβαίωση ευάλωτου) γίνεται υποχρεωτικά αποδεκτή από τις Τράπεζες, τους servicers και το Δημόσιο. Από εδώ και στο εξής δεν θα μπορεί να απορρίπτει ένας υπάλληλος των τραπεζών ή των servicers τις προτάσεις του εξωδικαστικού, αλλά τόσο οι τράπεζες όσο και οι servicers θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά (αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας) για να αμφισβητήσουν την πρόταση ρύθμισης, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος. Φυσικά ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση. Σημειώνεται ότι το 50 % των προτάσεων ρύθμισης χρεών ευάλωτων οφειλετών απορρίπτονται από τους servicers. Με το νέο καθεστώς οι πραγματικά ευάλωτοι οφειλέτες θα μπορέσουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους.
Με Υπουργικές Αποφάσεις που θα ακολουθήσουν άμεσα θα θεσπιστούν δύο ακόμη προβλέψεις για καλύτερες ρυθμίσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Αφενός βελτιώσεις στον μαθηματικό τύπο – αλγόριθμο για δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση προκειμένου να αυξηθεί το «κούρεμα» της οφειλής για όλους τους δανειολήπτες και όχι μόνο τους ευάλωτους. Με τη νέα ρύθμιση το «κούρεμα» για τα δάνεια που καλύπτονται με εμπράγματη ασφάλεια θα αυξηθεί έως και κατά 28 %, σε σχέση με το ισχύον καθεστώς.
Αφετέρου, θα οριστεί σε 3% σταθερό για 3 έτη το επιτόκιο για όλες τις ρυθμίσεις. Σήμερα το επιτόκιο για τα χρέη προς τράπεζες και servicers είναι euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Για τις ρυθμίσεις χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν ήδη 3% σταθερό.
Σημειώνεται ότι με το νομοσχέδιο επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό προσώπων που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει.
