Μέση Ανατολή: Η παλαιστινιακή Νάκμπα – Πώς το Ισραήλ κατέλαβε όλη την Παλαιστίνη το 1967 / γράφει ο Χρίστος Καλουντζόγλου

Έχουν περάσει πενήντα και πλέον χρόνια από τότε που το Ισραήλ προκάλεσε παγκόσμιο σοκ με την κατάληψη όσων παλαιστινιακών εδαφών δεν είχε ήδη καταλάβει, δηλαδή με την κατάληψη της Δυτικής Όχθης, της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, της Λωρίδας της Γάζας, των συριακών Υψωμάτων του Γκολάν και της αιγυπτιακής Χερσονήσου του Σινά, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών.

Στον πόλεμο με την Αίγυπτο, την Ιορδανία και την Συρία, γνωστός ως πόλεμος του 1967, ή Πόλεμος του Ιουνίου, το Ισραήλ επέτυχε μια οδυνηρή για τους Άραβες νίκη, που στα αραβικά έμεινε με τη λέξη «Νάκμπα», που σημαίνει «υποχώρηση, ήττα». Οι Παλαιστίνιοι ήταν οι χαμένοι της υπόθεσης, αφού όχι μόνο έχασαν όποια εδάφη τους είχαν απομείνει, αλλά υποχρεώθηκαν σε μια ταπεινωτική υποχώρηση και σε ένα κύμα προσφυγιάς που είναι μέχρι σήμερα μαύρη σελίδα στην ιστορία τους.

Το Ισραήλ με τον πόλεμο του 1967 συνέχισε την τακτική της εθνοκάθαρσης των παλαιστινιακών εδαφών, που είχε αρχίσει αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι σιωνιστές στην προσπάθεια δημιουργίας ενός «εβραϊκού κράτους» εξόρισαν 750.000 Παλαιστίνιους από την πατρίδα τους και κατέλαβαν τα εδάφη τους.  Με το τέλος του πολέμου του 1967 πήραν το δρόμο της προσφυγιάς άλλοι 300.000 Παλαιστίνιοι.

Πώς ξέσπασε ο πόλεμος

Οι απόψεις για το πώς ξέσπασε ο πόλεμος είναι αρκετές, ποικίλουν ανάλογα με την οπτική γωνία που υιοθετεί ο καθένας. Αλλά υπάρχει μια σειρά γεγονότων που είναι αδιαμφισβήτητα και οδήγησαν στο ξέσπασμα του πολέμου:

• Υπήρχαν συχνές αψιμαχίες στις γραμμές εκεχειρίας Ισραηλινών- Σύρων και Ισραηλινών- Ιορδανών, μετά τον πόλεμο του 1948.

• Χιλιάδες Παλαιστίνιοι πρόσφυγες επιχειρούσαν να περάσουν τα σύνορα αναζητώντας συγγενείς τους ή τα σπίτια τους και τις περιουσίες του. Στο διάστημα 1949-1956 σκοτώθηκαν από πυρά Ισραηλινών έως και 5.000 Παλαιστίνιοι στα σύνορα.

• Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και τη δεκαετία του 1960 ενισχύθηκε το κίνημα των Φενταγίν – της παλαιστινιακής ένοπλης αντίστασης, που έκαναν επιθέσεις κατά ισραηλινών στόχων.

• Το Ισραήλ είχε δείξει τις επιθετικές διαθέσεις του ένα χρόνο πριν από τον Πόλεμο, όταν δυνάμεις εισέβαλαν στο χωριό Ας Σάμου, στη Δυτική Όχθη, στην μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση μετά την κρίση του Σουέζ, του 1956,  σκότωσαν τουλάχιστον 20 Παλαιστίνιους και ανατίναξαν δεκάδες σπίτια.

• Το Ισραήλ το 1953 διέπραξε μια μαζική σφαγή στο χωριό Κιμπίγια, στη Δυτική Όχθη, όπου ανατίναξε 45 σπίτια και σκότωσε τουλάχιστον 69 Παλαιστίνιους.

• Η ένταση μεταξύ Συρίας και Ισραήλ ήταν διαρκής, με αφορμή τον έλεγχο των νερών του Ποταμού Ιορδάνη, που είναι ζωτικής σημασίας για την περιοχή.

• Στις 13 Μαίου του 1967 η Σοβιετική Ένωση ειδοποίησε ψευδώς την Αίγυπτο, ότι το Ισραήλ συγκέντρωνε δυνάμεις για να εισβάλει στη Συρία. Με βάση συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Αιγύπτου-Συρίας, που είχε υπογραφεί το 1955, οι δύο χώρες ήταν υποχρεωμένες να προσφέρουν βοήθεια η μία στην άλλη σε περίπτωση που δεχόταν κάποια επίθεση.  Η Αίγυπτος έδωσε εντολή στα στρατεύματα του ΟΗΕ να εγκαταλείψουν την Χερσόνησο του Σινά και έστειλε δικές της δυνάμεις στην περιοχή. Στο τέλος Μαίου η Αίγυπτος και η Ιορδανία υπέγραψαν συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας, που στην πραγματικότητα έθετε υπό αιγυπτιακή διοίκηση τις ιορδανικές δυνάμεις.

• Τα ξημερώματα της 5^ης Ιουνίου το Ισραήλ εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον αιγυπτιακών αεροπορικών βάσεων και κατέστρεψε την αιγυπτιακή αεροπορία, προκαλώντας την έναρξη του πολέμου.

Τα κίνητρα των Ισραηλινών και η εξέλιξη του Πολέμου του 1967

Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ είχε αφήσει «μισή δουλειά» από το 1948, όταν απέτυχε να καταλάβει όλη την ιστορική Παλαιστίνη. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του 1967, ο υπουργός επικρατείας, Γιγκάλ Αλόν έγραψε: «… πρέπει να αποφύγουμε το ιστορικό λάθος του Πολέμου της Ανεξαρτησίας (1948) και να μην σταματήσουμε να πολεμάμε μέχρι να πετύχουμε την οριστική νίκη, την εκπλήρωση του εδαφικού στόχου για τη Γη του Ισραήλ».

Την πρώτη μέρα του Πολέμου των Έξι Ημερών το Ισραήλ κατέστρεψε την αιγυπτιακή αεροπορία και εισέβαλε στην Λωρίδα της Γάζας και στην Χερσόνηστο του Σινά. Επιτέθηκε επίσης σε συριακά αεροδρόμια.

Την δεύτερη μέρα, έγιναν μάχες μεταξύ Ιορδανών και Ισραηλινών για τον έλεγχο της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, που ήταν υπό ιορδανικό έλεγχο.

Τα ξημερώματα της 7^ης Ιουνίου ο στρατιωτικός διοικητής Μοσέ Νταγιάν έδωσε εντολής τις ισραηλινές δυνάμεις να καταλάβουν την Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ.

Την επομένη έπεσαν στα χέρια του ισραηλινού στρατού οι παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης, Νάμπλους, Βηθλεέμ, Χεβρώνα και Ιεριχώ. Βομβαρδίστηκαν επίσης οι γέφυρες που ένωναν την Δυτική Όχθη με την Ιορδανία.

Ακολούθησε η συστηματική καταστροφή των παλαιστινιακών πόλεων Καλκίλια και Τουλκαρέμ, στη Δυτική Όχθη και η βίαιη εκδίωξη δεκάδων χιλιάδων Παλαιστίνων, «για τιμωρία», όπως έγραψε στα απομνημονεύματά του ο Μοσέ Νταγιάν.

Η επίθεση του Ισραήλ στα συριακά Υψώματα του Γκολάν άρχισε στις 9 Ιουνίου και η περιοχή κατελήφθη την επόμενη μέρα. Ο ισραηλινός στρατός βρισκόταν σε πολύ κοντινή απόσταση από την συριακή πρωτεύουσα.

Στις 9 Ιουνίου η Αίγυπτος και το Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία εκεχειρίας, ακολούθησε η συνθηκολόγηση της Συρίας, στις 11 Ιουνίου και ο τερματισμός του πολέμου με την κατάπαυση του πυρός που συμφωνήθηκε με μεσολάβηση του ΟΗΕ.

Οι συνέπειες του πολέμου και το νέο δόγμα Νετανιάχου, που έρχεται από τα παλιά

Ο πόλεμος ήταν σημείο καμπής για ολόκληρη την περιοχή. Για τους Παλαιστίνιους και τον αραβικό κόσμο ήταν ένα συντριπτικό πλήγμα και άρχισε να εκδηλώνεται έλλειψη εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις των αραβικών κρατών.

Στους Ισραηλινούς δημιουργήθηκε ένα αίσθημα ευφορίας. Ήταν οι νικητές και είχαν υπό τον πλήρη έλεγχό τους το σύνολο της ιστορικής Παλαιστίνης. Πολλοί πίστεψαν ότι είχαν δικαιωθεί οι μεσιανιστές σιωνιστές, που πίστευαν ότι ο Θεός τους έδωσε το δικαίωμα να κατέχουν όλη την Παλαιστίνη και όχι μόνο ένα τμήμα της- το κράτος του Ισραήλ.

Η πολιτική του εποικισμού που ακολούθησε έκτοτε συστηματικά το Ισραήλ, μετέτρεψε σταδιακά το ισραηλινό κράτος σε ένα κράτος- απαρτχάιντ, όπου οι Παλαιστίνιοι ζουν υπό τον ασφυκτικό κλοιό των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων. Οι εβραϊκοί οικισμοί χτίστηκαν σε γη που ουδέποτε ανήκε στους εποίκους, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου..

Ένα χρόνο μετά τον Πόλεμο του 1967 είχαν χτιστεί έξι οικισμοί εποίκων στα συριακά Υψώματα του Γκολάν. Μέχρι το 1973 το Ισραήλ είχε φτιάξει 17 οικισμούς στη Δυτική Όχθη και άλλους 7 στην Λωρίδα της Γάζας. Μέχρι το 1977 11.000 Ισραηλινοί ζούσαν στη Δυτική Όχθη, την Λωρίδα της Γάζας, τα Υψώματα του Γκολάν και το Σινά.

«Η κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Γάζας υπενθύμισαν σε όλο τον κόσμο τις αποικιακές τάσεις του Ισραήλ», δήλωσε στο Al Jazeera  ο Μουνίρ Νουσέιμπα, καθηγητής Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αλ Κουντς.

Παρότι ο πόλεμος αυτός ήταν ανάμεσα στο Ισραήλ και τρεις αραβικές χώρες, αυτοί που έχασαν ήταν οι Παλαιστίνιοι, που συμπληρώνουν 56 χρόνια ισραηλινής στρατιωτικής κατοχής των εδαφών τους. Είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική κατοχή ξένων εδαφών στην σύγχρονη ιστορία.

Και ο ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπένζαμιν Νετανιάχου, απειλεί τώρα ότι  θα αλλάξει τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, συνεχίζοντας το δόγμα του Γιγκάλ Αλόν, για τη δουλειά που δεν πρέπει να μείνει μισή και ακολουθώντας τη λογική του Μοσέ Νταγιάν, ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να τιμωρηθούν για παραδειγματισμό.

topontiki.gr