«H Κυριώτισσα υπό κατάρρευση / η ιστορική, διατηρητέα συνοικία της Βέροιας» / γράφει η Ειρήνη Δασκιωτάκη
Ακόμη και έτσι που σε ακούω να κλαις βουβά, είσαι τόσο όμορφη!
Με υπερηφάνεια στέκεις, φοβισμένη από τα μεταλλικά τείχη πάνω στα οποία η μακρινή φωνή σου ηχεί και πάλλεται με έναν απόκοσμο ήχο που μου σπαράζει την καρδιά…———–
Κυριώτισσα… Ιστορική, διατηρητέα συνοικία της πόλης Βέροιας.
Πατριάρχου Ιωακείμ, Ιεραρχών, Περδίκα, Ρήγα Φεραίου, Κυριωτίσσης.
Δρόμοι που υπομένουν καρτερικά την εγκατάλειψη.
Δρόμοι κλειστοί σήμερα.
Μεταλλικά φράγματα που ζέχνουν, εμποδίζουν τη διέλευση των πολιτών.
Κοντά στο αρχοντικό Σαράφογλου, η λαμαρίνα λίγο πιο εκεί.
Υπεροπτικό, ψυχρό το μέταλλο που γυαλίζει πριν ακόμη διαβρωθεί από τα ούρα των διερχόμενων.
Πάνω σε αυτές παντού οι πινακίδες της Τεχνικής Υπηρεσίας: «Προσοχή επικίνδυνα κτίσματα, κίνδυνος κατάρρευσης.
Κάποια σπίτια έχουν ήδη καταρρεύσει.
Ο Δήμος εκφράζοντας αδυναμία εύρεσης πόρων για τη συντήρησή τους δρα σαν τον Πόντιο Πιλάτο!
Ίσως είναι πιο βολικό, σκέφτομαι, έτσι φυλακισμένα τα σπίτια να μην μπορεί να τα δει ο επισκέπτης και μη έχοντας γνώση για την ύπαρξή τους, σιγά-σιγά να τα αγνοήσει.
Αυτό φαίνεται να είναι μία κάποια λύση στο πρόβλημα…
Κάποιος παλιός κάτοικος της Κυριώτισσας που με είδε να φωτογραφίζω, με χαιρέτησε και μου είπε ότι από την Παναγία Φανερωμένη ο δρόμος μπροστά, ήταν σαν την Εγνατία οδό που κατέβαινε μέχρι κάτω τους Λαδομύλους.
Όλος ο κόσμος από δω περνούσε!
Πήγαινε στον φούρνο του Κυριαζάκη, αγόραζε γάλα από μια οικογένεια, πήγαινε στο παντοπωλείο του Μαρολαχάκη, και κατέβαινε προς τα κάτω…
Βλέποντας την «κινητή» περιουσία των αστέγων, απέναντι από τη μικρή παιδική χαρά, μου έδειξε το σφραγισμένο βακούφικο σπίτι, πολύ νεότερης αρχιτεκτονικής και τα αδύνατον να αποφύγουν την κατάρρευση πλέον άλλα βακούφικα κτίσματα, που στα απομεινάρια των αυλών τους, όπου το πράσινο άναρχα, αλλά όμορφα κάνει την παρουσία του, φωλιάζει ένα στρώμα…
Όταν του είπα για τις λαμαρίνες, μου είπε όλα αυτά, εννοώντας τις παραδοσιακές κατοικίες, πρέπει να τα γκρεμίσουν, όλα αυτά θα γκρεμιστούν από μόνα τους…
Μία προσέγγιση απλοϊκή ενός πολίτη που πιστεύει ότι είναι ακατόρθωτο να γίνει κάτι άλλο.
Δηλώνει παραίτηση σαν να μην υπάρχει άλλη λύση, σαν να μην υπήρξε ποτέ άλλη ευκαιρία…
Σκέφτομαι κι ανησυχώ μήπως προετοιμάζεται η αλλαγή των κανόνων δόμησης στην περιοχή κι αυτό γίνεται μάλλον βεβαιότητα, καθώς θα πυκνώνουν οι καταρρεύσεις – κατεδαφίσεις παλαιών κατοικιών, σε μια συνοικία που υποτίθεται μέχρι στιγμής είναι διατηρητέα…
Οι επισκέπτες ακόμη και τώρα που έρχονται στη Βέροια αποζητούν νοσταλγικά και με μεγάλο ενδιαφέρον να φωτογραφίσουν αυτά τα παλιά σπίτια με την τόσο ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της ιστορικής συνοικίας που καμαρώνει
σπουδαίους ναούς της Βυζαντινής και Υστεροβυζαντινής περιόδου.
Η Παναγία η Γοργή, για παράδειγμα, η Γοργοεπήκοος (αρχές του 18ου αιώνα) που καταντά ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα ένας σκουπιδότοπος.
Μέχρι και σύριγγες μπορεί να δεις εκεί γύρω πεταμένες προς τη σκοτεινή εσοχή με την έρημη βάρκα, σουρεαλιστική εικόνα, και το εγκαταλελειμμένο διώροφο με τα χάσκοντα παραθύρια.
Κι αν στρέψεις το βράδυ το κεφάλι σου προς τα ανατολικά, ξετρυπώνεις ένα κομμάτι μαγικό του κάμπου που φεγγοβολά… Απλώνεις το βλέμμα σου και πετάει σκορπίζοντας σκέψεις και μειδιάματα ευχαρίστησης…
Οι μικροί Άγιοι Ανάργυροι, η Υπαπαντή, ο Άγιος Βλάσιος ο Άγιος Ανδρέας, η Παναγιά η Βαλτεσιανή, αφημένες στην αγκαλιά της που τόσο αγαπήθηκαν στα δύσκολα χρόνια , όταν από απάνοιξη σε απάνοιξη, έφταναν σε αυτές τις εκκλησιές και περνούσαν το κατώφλι τους με χαρά και ανακούφιση, σα να έβρισκαν τον κρυμμένο θησαυρό σε ένα παιχνίδι μυστικό.
Πόσες προτάσεις δεν έγιναν κατά καιρούς προεκλογικά από διάφορους συνδυασμούς υποψηφίων για την Κυριώτισσα.
Πόσες λύσεις δεν δόθηκαν με αυτόν τον τρόπο!
Όλη η περιοχή θα μπορούσε να είναι ένας πόλος έλξης σημαντικός όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για τους ξένους επισκέπτες…
Αν τα σπίτια, που πολλά από αυτά είναι διαμάντια, είχαν αναστηλωθεί και είχανε μετατραπεί σε πολιτιστικά κέντρα για παράδειγμα, ή σε εργαστήρια ανάδειξης παλαιών επαγγελμάτων, θα είχε αλλάξει ο ρους της ιστορίας στην πόλη.
Τώρα θα μου πείτε για χρόνια το αρχοντικό Σαράφογλου περίμεναν οι πολίτες της Βέροιας να γίνει Λαογραφικό Μουσείο.
Έτοιμο ήταν όλο το υλικό για την έκθεση του σε αυτόν τον χώρο
Αν είχε γίνει πραγματικότητα αυτό το όραμα, πιστεύω ότι θα ήταν άλλη η εικόνα της Κυριώτισσας…
Η Κίνηση Πολιτών Κυριώτισσας εδώ και πολλά χρόνια αγωνίζεται σε δύσκολες συνθήκες.
Συγκρούονται με καταστάσεις όχι και τόσο ευήκοες, προσπαθώντας σε έναν άνισο αγώνα να κρατήσει ότι μπορεί κι ότι δεν μπορεί να κρατηθεί…
Η Κυριώτισσα είναι αυτή τη στιγμή μία συνοικία υπό κατάρρευση.
Είναι απαράδεκτο αυτό που συμβαίνει σε μια πόλη χώρας ευρωπαϊκής.
Σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης τέτοιες συνοικίες αναδείχτηκαν εδώ και αιώνες και ως κόρη οφθαλμού προστατεύονται.
Πού είναι οι νέοι άνθρωποι της πόλης, αυτοί που την επισκέπτονταν μόνο για τα μαγαζιά της, για τα μπαράκια της, δεν είδαν , δε βλέπουν τίποτα άλλο;
Προσπάθησαν άραγε τόσα χρόνια περιδιαβαίνοντας την ιστορική γειτονιά, που έπαψε πλέον να είναι γειτονιά, να παρατηρήσουν ,να αντιληφτούν την ομορφιά και την παλιά της αίγλη, να ευαισθητοποιηθούν προστρέχοντας στη γνώση που φωτίζει σκοτάδια;
Να που το σχολείο υστερεί, στο κομμάτι αυτό, στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, με αποτέλεσμα τα παιδιά να μη μαθαίνουν, να μη γνωρίζουν τον τόπο τους …
Πώς να τον αγαπήσουν και να τον υπερασπιστούν;
Ο μαθητής, ιδανικό είναι, να ξεκινάει από το μέρος και να πηγαίνει στο όλον.
Με την τοπική ιστορία, λαογραφία και εν γένει με τον πολιτισμό του τόπου τους.
Κυριακή πρωί στην Κυριώτισσα …
Ακόμη και έτσι που σε ακούω να κλαις βουβά, είσαι τόσο όμορφη!
Με υπερηφάνεια στέκεις, φοβισμένη από τα μεταλλικά τείχη πάνω στα οποία η μακρινή φωνή σου ηχεί και πάλλεται με έναν απόκοσμο ήχο που μου σπαράζει την καρδιά…
καλή εβδομάδα με υγεία!
Ει. Δα.
