Τυνησία: Στα δίχτυα των ψαράδων νεκροί μετανάστες / «Αντί να βγάλω ψάρια, μερικές φορές ανεβάζω πτώματα»
Καθώς ο ήλιος ανατέλλει στις ανατολικές ακτές της Τυνησίας ο ψαράς Ουσάμα Νταμπέμπι αρχίζει να ανεβάζει τα δίχτυα του. Κοιτάζει με ανησυχία τα δίχτυα, γιατί κάποιες φορές δεν ανεβάζει μόνο ψάρια.
«Αντί να βγάλω ψάρια, μερικές φορές ανεβάζω πτώματα. Την πρώτη φορά φοβήθηκα, σιγά σιγά το συνήθισα. Μετά από λίγο καιρό το να πιάσω με τα δίχτυα ένα νεκρό είναι σα να ανεβάζω ψάρια», λέει στο BBC.
O 30χρονος Ουσάμα Νταμπέμπι περιγράφει πως πρόσφατα, μέσα σε τρεις μέρες, έβγαλε με τα δίχτυα 15 νεκρούς μετανάστες.
«Μια φορά έβγαλα ένα μωρό. Πως μπορεί να ευθύνεται για όλα ένα μωρό; Έκλαιγα. Οι μεγάλοι είναι αλλιώς, έχουν ζήσει. Αλλά ένα μωρό… δεν πρόλαβε να δει τίποτα», λέει ο Ουσάμα.
Ο 30χρονος ψαρεύει ανοιχτά του Σφαξ από τότε που ήταν δέκα χρόνων. Τότε υπήρχαν πολλά καϊκια και βάρκες στο Σφαξ. Τώρα οι περισσότεροι ψαράδες τα έχουν πουλήσει ακριβά σε διακινητές, για να μεταφέρουν μετανάστες.
«Πολλές φορές διακινητές μου έδωσαν απίστευτα ποσά για να πουλήσω τη βάρκα. Αρνήθηκα γιατί αν χρησιμοποιούσαν το σκάφος μου και πνιγόταν κάποιος δεν θα συγχωρούσα ποτέ τον εαυτό μου», λέει.
Οι πελάτες των διακινητών στο λιμάνι του Σφαξ
Λίγο πιο πέρα από εκεί που ξεψαρίζει ο Ουσάμα βρίσκεται μια ομάδα προσφύγων από το Νότιο Σουδάν, που μαστίζεται από τον πόλεμο, την κλιματική κρίση και την διατροφική ανασφάλεια. Όλοι τους θέλουν να φτάσουν στη Βρετανία. Ένας λέει πως είχαν βρει τρόπο να περάσουν στην Ιταλία, αλλά τελευταία στιγμή δεν έκαναν το ταξίδι λόγω του καιρού και των πολλών ανθρώπων που ήταν στο σκάφος των διακινητών.
«Ήταν πάρα πολλοί και το σκάφος μικρό. Παρόλα αυτά είπαμε να μπούμε, αλλά μόλις το πλοίο ανοίχτηκε φυσούσε πολύ».
Η εθνοφρουρά της Τυνησίας υποστηρίζει ότι τους πρώτους τρεις μήνες φέτος, 13.000 μετανάστες επιχείρησαν να φύγουν με διάφορα πλοιάρια από το Σφαξ, αλλά γύρισαν στο λιμάνι λόγω του καιρού.
Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο φέτος, η αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες εκτιμά ότι 24.000 μετανάστες έφυγαν από τις ακτές της Τυνησίας με κάθε είδους σκάφη και προορισμό την Ιταλία.
Μέχρι πριν από λίγο καιρό οι περισσότεροι επίδοξοι μετανάστες έφευγαν από τις ακτές της Λιβύης. Αλλά η δράση συμμοριών, οι απαγωγές και η βία που επικρατεί στη Λιβύη, υποχρέωσαν πολλούς μετανάστες να στραφούν στην Τυνησία αναζητώντας οδό διαφυγής προς την Ευρώπη.
Στο λιμάνι του Σφαξ είναι δεκάδες οι βάρκες και τα μικρά σκάφη που σκουριάζουν στα ρηχά, μισοβυθισμένα, θλιβεροί μάρτυρες της φονικότερης μεταναστευτικής οδού στον κόσμο. Στα περίχωρα του Σφαξ, στο νεκροταφείο υπάρχουν δεκάδες τάφοι που μόλις έχουν ανοιχτεί, για τα θύματα της επόμενης τραγωδίας στην θάλασσα. Αλλά το κοιμητήριο έχει γεμίσει, γι αυτό οι αρχές ανοίγουν άλλο ένα, όπου θα θάβονται μόνο μετανάστες.
Από το 2014 μέχρι φέτος υπολογίζεται ότι 27.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο, προσπαθώντας να φτάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές.
Το ρατσιστικό πογκρόμ
Σε απόσταση τριών ωρών με το αυτοκίνητο, βορειοδυτικά του Σφαξ, εκατοντάδες μέλη της μειονότητας των μαύρων της Τυνησίας, πολλοί από αυτούς γυναίκες και παιδιά, έχουν βρει καταφύγιο σε μικρές σκηνές έξω από τα γραφεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, στο κέντρο της Τύνιδας. Όλοι τους εκδιώχτηκαν από τα σπίτια τους και έμειναν χωρίς δουλειές, μετά από έναν εμπρηστικό, ρατσιστικό λόγο του προέδρου της χώρας, Καϊς Σαγιέντ.
Ο Τυνήσιος πρόεδρος υποστήριξε ότι «ορδές» παράνομων μεταναστών μπαίνουν στη χώρα εκτελώντας ένα «εγκληματικό» σχέδιο με στόχο την δημογραφική αλλαγή. Οι δηλώσεις αυτές θεωρούνται, όπως σημειώνει το BBC, μία προσπάθεια να βρεθούν αποδιοπομπαίοι τράγοι για την οικονομική κρίση που μαστίζει την χώρα και έχει φέρει σε απόγνωση τους Τυνήσιους, που γίνονται κι αυτοί με την σειρά τους μετανάστες.
Δείχνοντας μια ουλή στο μπράτσο, ένας νεαρός από τη Σιέρα Λεόνε, που προσπαθεί να συνέλθει από τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, λέει ότι μετά την εμπρηστική ομιλία του προέδρου της Τυνησίας, συμμορίες ντόπιων κυνηγούσαν με μαχαίρια τους ξένους και κυρίως τους μαύρους.
«Κάποια αγόρια, Άραβες, ήρθαν και μας επιτέθηκαν. Η αστυνομία λέει ότι θα είμαστε ασφαλείς αν μείνουμε εδώ. Αλλά αν φύγουμε από δω, δεν είμαστε ασφαλείς», λέει ο πρόσφυγας από τη Σιέρα Λεόνε.
Ευρωπαϊκά κονδύλια, χωρίς κριτήρια
Αυτή η ανησυχητική κατάσταση, οι φυλακίσεις αντιφρονούντων, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον πρόεδρο, δεν είναι ζητήματα προτεραιότητας για τους Ευρωπαίους, που προσπαθούν να βρουν συμμάχους για να ελέγξουν τις μεταναστευτικές ροές.
Πριν από λίγες μέρες επισκέφθηκε την Τύνιδα πολυπληθής αντιπροσωπεία από τις Βρυξέλλες, με επικεφαλής την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία υποσχέθηκε στην Τυνησία ένα πρόσθετο πακέτο βοήθειας σχεδόν ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Υποτίθεται ότι το ένα δέκατο από αυτά τα χρήματα θα δαπανηθεί για την αντιμετώπιση της διακίνησης μεταναστών.
Αλλά με τόσους μετανάστες και πρόσφυγες να περιμένουν με αγωνία να βρουν τρόπο διαφυγής στην Ευρώπη, μια επιχείρηση που είναι πολύ επικερδής για τους διακινητές, η ανακοπή των μεταναστευτικών ροών δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
