Φύσει γαρ άνθρωπος, ό βούλεται, τούτο και οίεται. (Ιούλιος Καίσαρας)
Ζούμε σε μία χώρα που το «αποτύπωμα ειλικρίνειας» δεν θα έλεγα ότι είναι αυτό που εν γένει μας χαρακτηρίζει ως λαό. Ούτε στις μεταξύ μας σχέσεις ούτε και στην πολιτική μας συμπεριφορά. Αν εξαιρέσουμε τη δεκαετία του ‘ 80, άντε και του ΄90 σε πιο light εκδοχή, που τα πολιτικά πάθη εκτονώνονταν αφειδώς και δεν αποτελούσε ταμπού να δηλώσεις τις ιδεολογικές σου πεποιθήσεις και να τις υποστηρίξεις σθεναρά, τις τελευταίες δεκαετίες εμφανίσαμε μια «διασχιστική» συμπεριφορά ίσως και ως απόρροια της γενικότερης ανασφάλειας πολιτικής, οικονομικής, υπαρξιακής. Αυτή η κρίση της ανειλικρίνειας και της γενικότερα επιτηδευμένης έκφρασης που χαρακτηρίζει την εποχή μας, μήπως άθελά της λειτούργησε αποκαλυπτικά στις πρόσφατες εκλογές;
Είναι αλήθεια πως στο πλαίσιο αυτής της γενικότερης κυρίαρχης ρευστότητας στραφήκαμε στη θωράκιση του εαυτού, καθώς η δυσκολία εντοπίστηκε στη συνύπαρξη με τον Άλλον και ταυτόχρονα στην αναγκαιότητα της ύπαρξης αυτού του Άλλου, του συνανθρώπου στη ζωή μας. Οι διχασμοί λόγω κομματικής διαφοροποίησης, αλλά και οι ιδεολογικοί φανατισμοί που στιγμάτισαν γενιές ολόκληρες κλήθηκαν από τη σύγχρονη εποχή και τις ανοίκειες επιταγές της να κλειστούν στα χρονοντούλαπα της Ιστορίας. Έγινε μια εμφανής στροφή η οποία είναι αποκύημα όχι της φαντασίας, αλλά των αντικειμενικών δυσκολιών και της ρεαλιστικής σκέψης που κουράστηκε να κυνηγά χίμαιρες αποζητώντας μια σταθερή πορεία μέσα από την ομαλή πολιτική συνύπαρξη.
Καθώς όμως οι καιροί είναι χαλεποί, και η ειλικρινής έκφραση των κομματικών πεποιθήσεων απειλητική κάποιες φορές της υγιούς πολιτικής αλληλεπίδρασης, ζήσαμε το φαινόμενο το αποτέλεσμα της προχθεσινής εκλογικής αναμέτρησης να εκπλήσσει ακόμα και τους νικητές, κατά πόσο τους ηττημένους. Βλέμματα γεμάτα απορία, διάχυτη μια αμηχανία – σιωπηρή κι αυτή – και μια ψύχραιμη έως και αξιοπρεπή διαχείριση του εκλογικού αποτελέσματος, ενδεικτική μιας αισθητής αλλαγής στη σκέψη του Νεοέλληνα, ο οποίος έπαψε πια να διακυβεύει την αξιοπρέπειά του και να ξοδεύεται μέσα από ψυχικά κοστοβόρες συμπεριφορές. Απόπειρα ισορροπίας στη δοκό της καθημερινής επιβίωσης ή πολιτική ωριμότητα; Μπορεί και τίποτα από τα δύο. Ίσως απλά κούραση. Μια κούραση και μια πολυετής φθορά που μπορεί κάποια στιγμή να εκτονωθεί όπως πρέπει και όχι σε κραυγαλέες αντιδράσεις και ανώφελους διαπληκτισμούς στις τηλεοπτικές αρένες.
Το εκλογικό αποτέλεσμα υπάρχουν ειδικοί πολιτικοί αναλυτές να το κρίνουν και να το σχολιάσουν. Αυτό όμως που εμφανίζει έντονο ενδιαφέρον είναι η έκπληξη μιας μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος για ένα αποτέλεσμα που, φρονώ, δεν ήταν αναμενόμενο λόγω της συνειδητής στάσης πολλών ψηφοφόρων να μην εκδηλώσουν ανοιχτά την πρόθεση ψήφου. Αρκετοί καχύποπτοι ισχυρίζονται πως η ανειλικρίνεια και η προσποίηση διαπνέει τις ανθρώπινες σχέσεις και σ’ αυτό τον τομέα, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η αυθεντικότητα των εκδηλώσεων και να έχουν διαρρηχθεί οι ανθρώπινες σχέσεις, εφόσον δεν γνωρίζουμε ποιον έχουμε στην πραγματικότητα απέναντί μας. Δε γνωρίζουμε την ταυτότητα του συνομιλητή μας . Αν η συγκεκριμένη απορία αφορά το κοινωνικό σώμα των social, η απορία προφανώς και είναι ανυπόστατη. Γιατί προφανώς και δεν γνωρίζουμε. Πώς μπορεί όμως ο καθένας να εκδηλώνει τις πεποιθήσεις του ανεμπόδιστα σε μια κοινωνία που είναι έτοιμη να τον κατασπαράξει; Ερώτημα.
Το δικαίωμα του καθενός να μην απεμπολεί ούτε βέβαια και να διατυμπανίζει τα πιστεύω του είναι αναφαίρετο δικαίωμα. Είναι ένας τρόπος διαφύλαξης της πολιτικής ακεραιότητας και αξιοπρέπειας, αλλά και μια μορφή ώριμης σκέψης υπό το βάρος των μετασχηματισμών που έχουν επέλθει όχι μόνο σε επίπεδο ατομικής συμπεριφοράς, αλλά και σε κοινωνιολογικό επίπεδο. Αυτές οι βαθιές τομές είναι επικίνδυνες και υπονομευτικές της συνύπαρξης και γι΄ αυτό η αθόρυβη – έστω και ανειλικρινής κάποιες φορές – συμπεριφορά του εκλογικού σώματος λειτουργεί προληπτικά και δεν πρέπει να εκπλήσσει. Το αποτέλεσμα κρίθηκε στις κάλπες, ο λαός αποφάσισε και η απόφαση εν καιρώ δημοκρατίας πρέπει να γίνει σεβαστή. Ο αντίλογος που πάντα θα αναπτύσσεται συνιστά ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατίας και πρέπει και αυτός να γίνεται σεβαστός, εφόσον υπάρχει και δεν στρεψοδικεί ή δεν επιχειρεί να θολώσει την κρίση. Μαθήματα δημοκρατίας, εξάλλου, έχουμε λάβει τόσα χρόνια, όπως και μαθήματα λαϊκισμού. Αν η σιωπηλή συμφωνία είναι ένας υποδόριος, λανθάνων κώδικας εγγυητής της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης, σύντομα θα αποδειχτεί, όπως εξάλλου και το αντίθετο. Οψόμεθα.
