“Τζούλιαν Ασάνζ: Η «κανονικοποίηση» της μαύρης τρύπας του Γκουαντάναμο” / γράφει ο Θέμης Τζήμας
Πριν από λίγες ημέρες διέρρευσε φωτογραφία του Τζούλιαν Ασάνζ, στην οποία αυτός φέρεται να εμφανίζεται εμφανώς καταβεβλημένος και βασανισμένος στο πλαίσιο της αέναης διοικητικής του κράτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Τζούλιαν Ασάνζ παραμένει για 1.450 μέρες στη φυλακή υψίστης ασφαλείας Μπέλμαρς στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά από εννέα περίπου χρόνια κατά τα οποία παρέμενε κυνηγημένος και έγκλειστος στην πρεσβεία του Ισημερινού.
Μετά από 12 χρόνια καταδίωξης, μετά από μια στημένη καταγγελία περί σεξουαλικής παραβίασης και επειδή στην πραγματικότητα εξέθεσε τα βρώμικα και εγκληματικά μυστικά των ΗΠΑ, ο Τζούλιαν Ασάνζ παραμένει φυλακισμένος και υφίσταται τουλάχιστον ψυχολογικά βασανιστήρια (σύμφωνα με την αντίστοιχη αναφορά ήδη από το 2019 του Νιλς Μέρτσερ, στελέχους του ΟΗΕ αρμοδίου για θέματα βασανιστηρίων) ήδη για τρία χρόνια, χωρίς κανένα ορατό τέλος στην κράτησή του. Δεν διώκεται για κάποιο ποινικό αδίκημα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Διώκεται για κατασκοπεία στις ΗΠΑ και παραμένει σε καθεστώς διοικητικής κράτησης στην Αγγλία έως ότου κριθεί το ζήτημα της έκδοσής του. Πρόκειται για έναν καφκικό εφιάλτη: ο κατηγορούμενος δεν είναι κατά κυριολεξία κατηγορούμενος στην χώρα στην οποία κρατείται. Δεν έχει ποινή και επομένως η κράτησή του είναι χρονικώς ασαφής. Μπορεί να παρατείνεται επ’ αόριστον. Το βασικότερο θεμέλιο του κράτους δικαίου, που είναι η ασφάλεια δικαίου, αναιρείται. Ένας κυκεώνας από ψεύτικες κατηγορίες, εκδικητικές πρακτικές, στρεβλές ερμηνείες του νόμου και ευθείες παραβιάσεις του, έχουν επιστρατευθεί προκειμένου ο Ασάνζ να μην απελευθερωθεί ποτέ στην Ευρώπη ή την πατρίδα του Αυστραλία. Ο στόχος είναι να τον εξοντώσουν είτε σε μια φυλακή της Αγγλίας, είτε των ΗΠΑ, στέλνοντας παραλλήλως το κατάλληλο μήνυμα σε κάθε επίδοξο συνεχιστή της δράσης του.
Ίσως το έχουμε ξεχάσει, αλλά μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 το κράτος δικαίου στις ΗΠΑ και σε ένα μεγάλο μέρος του λεγόμενου δυτικού κόσμου έπαψε και επισήμως να υφίσταται. Εξηγούμαστε: το κράτος δικαίου είτε υφίσταται συνολικώς, είτε όχι. Κράτος δικαίου υπό την αίρεση του πόσο επικίνδυνη ή επικίνδυνο σε θεωρεί η εκτελεστική λειτουργία, δεν υπάρχει. Το κράτος δικαίου δεν ποσοτικοποιείται ούτε κρίνεται σε συνθήκες ομαλότητας. Ούτε επί ελληνικής χούντας, η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού βασανιζόταν. Αλλά ούτε χούντα θα είχε επιβληθεί, αν ο λαός παρέμενε συνολικώς και σταθερώς πειθήνιος. Αυτό που μπορεί να ποσοτικοποιείται είναι η διαχυτότητα του κράτους της βιοπολιτικής εξουσίας, σε ό,τι αφορά εν προκειμένω τις πρακτικές βασανιστηρίων.
Το κατώφλι της αναίρεσης του κράτους δικαίου, ο δυτικός κόσμος το διέβη με μεγάλη ευχαρίστηση σε ό,τι αφορά τους κυβερνώντες και εξαιρετική ανοχή σε ό,τι αφορά τους κυβερνωμένους, όταν με την επίκληση προσεκτικώς προκατασκευασμένων επιχειρημάτων («δε θα έπρεπε να βασανίσουμε κάποιον αν πρόκειται να εκραγεί μια βόμβα σε λίγη ώρα, προκειμένου να αποσπάσουμε γρήγορα τις αναγκαίες πληροφορίες;») διαμορφώθηκαν νομικά συστήματα γεμάτα με μαύρες τρύπες κρατικής αυθαιρεσίας.
Το Γκουαντάναμο αποτέλεσε την πλέον χαρακτηριστική νομική «μαύρη τρύπα». Ένας τόπος κρατικής παρανομίας, αυθαιρεσίας, βασανιστηρίων και φυλακίσεων χωρίς κατηγορίες, υπό τη διοίκηση των ΗΠΑ, χωρίς οι τελευταίες να αναλαμβάνουν καμία ευθύνη. Δίπλα στο Γκουαντάναμο, ένα τεράστιο δίκτυο μυστικών φυλακών και τόπων βασανιστηρίων σε όλο τον κόσμο, αλλά και μέσα στις ΗΠΑ, όπου έχουν υιοθετηθεί εξελιγμένες μέθοδοι βασανισμού με επίκεντρο τη διαρκή απομόνωση και τον αποκλεισμό από την επαφή με τον εξωτερικό κόσμο (διαφορετικά είδη φυλακών υψίστης ασφαλείας, ψυχιατρικο-κατασταλτικό σύμπλεγμα κλπ.). Τα «μαθήματα» από πειράματα ελέγχου του νου από τη CIA, από τις κατοχικές πολιτικές του Ισραήλ, από τα λευκά κελιά και από επιχειρήσεις όπως η Cointelpro (μυστικές επιχειρήσεις φυλακίσεων και δολοφονιών από την κυβέρνηση των ΗΠΑ εναντίον αγωνιστών της μαύρης απελευθέρωσης και αντιπολεμικών αγωνιστών στις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70) από «εξαιρέσεις» (υπό την έννοια της τέλεσής τους σε μια γκρίζα ζώνη μεταξύ κρατικής και παρακρατικής πολιτικής) αναδείχτηκαν στην κανονικότητα του νομικού συστήματος των ΗΠΑ και όλης της Δύσης, συχνά σε συνεργασία με σημερινούς καταγγελλόμενους από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους του. Εντάχθηκαν στην τυπική και επίσημη λειτουργία των νομικών μας συστημάτων.
Η καταστολή πολιτικών συμπεριφορών αναβαθμίστηκε μέσα από την περαιτέρω στρατιωτικοποίηση των αστυνομιών (και τη δυνάμει «αστυνομικοποίηση» μονάδων των στρατών), τη γιγάντωση των μυστικών υπηρεσιών, σε συνδυασμό μάλιστα με τα ιδιωτικά μονοπώλια και ολιγοπώλια και την προαναφερθείσα αναίρεση του κράτους δικαίου.
Η περίπτωση Ασάνζ αποτελεί την πλέον καθαρή απόδειξη ότι στη Δύση δεν υπάρχει ούτε κράτος δικαίου, ούτε ελεύθερη πληροφόρηση, χωρίς μάλιστα να κρύβεται τίποτα από τα παραπάνω. Υπάρχει οριακή ανοχή λόγου και επιλεκτική εφαρμογή πτυχών που ανήκουν σε ό,τι περιγράφαμε ως κράτος δικαίου. Παρεμπιπτόντως, απεικονίζει το συσχετισμό ισχύος μέσα στο λεγόμενο δυτικό κόσμο (κάποτε και «ελεύθερο» κόσμο, κατά πώς περιέγραφε ο ίδιος τον εαυτό του): η κυβέρνηση της Αυστραλίας σχεδόν δεν ψελλίζει κουβέντα για τον βασανιζόμενο πολίτη της. Άλλο να είσαι κράτος και άλλο να είσαι μια μεγάλη βάση των ΗΠΑ.
Προφανώς αντίστοιχες καταστάσεις λαμβάνουν και εκτός Δύσης. Απλώς, καλό είναι πριν να αρχίσουμε τις διαλέξεις σε άλλους να δούμε τι κάνουν οι σύμμαχοί μας και σε τι έχουμε συμμετάσχει και εμείς ως Ελλάδα.
Εν τω μεταξύ είναι αναγκαία μια εκστρατεία για την απόδοση ελληνικής ιθαγένειας στον Ασάνζ. Ίσως να μην άλλαζε πολλά στην παρούσα του κατάσταση. Αλλά σίγουρα θα δημιουργούσε νέες δυσκολίες στους υποτακτικούς της Ουάσιγκτον στο Λονδίνο. Ας πρωτοπορήσουμε ως κοινωνία σε κάτι για το οποίο θα είμαστε περήφανοι.
