Γράμματα & Τέχνες Μουσική Πολιτισμός Ρεπορτάζ Τοπικά

Με μεγάλη επιτυχία και πολύ κόσμο παρουσιάστηκε το παραδοσιακό cd της ΚΕΠΑ “Αστικά τραγούδια της Βέροιας”

14/03/2023, 00:28

Μια ιδιαίτερη βραδιά για τη Βέροια η αποψινή, καθώς μετά από κοπιαστική και χρονοβόρα έρευνα πραγματοποιήθηκε η έκδοση του παραδοσιακού cd με τίτλο “Αστικά τραγούδια της Βέροιας”, που παρουσιάστηκε στο Φουαγιέ της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών της πόλης, μπροστά σε ένα πολυπληθές κοινό.

H ΚΕΠΑ Δήμου Βέροιας / Τμήμα Λαογραφίας παρουσίασε το cd, που αποτελεί ένα κομμάτι της Ιστορίας της πόλης, δικαιώνοντας τους όρους ‘Λαογραφία” και “Πολιτισμός” έμπρακτα. Για την έκδοση επιλέχθηκαν 14 αντιπροσωπευτικά τραγούδια και σκοποί τόσο από τον κύκλο της κοινωνικής ζωής, κυρίως τραγούδια της αγάπης, όσο και από τον κύκλο του χρόνου.

Εισηγητές ήταν :

Ο Θωμάς Λιόλιος με θέμα εισήγησης: “Πέτρα που κυλάει δεν χορταριάζει” -Η δύναμη της παραδοσιακής μουσικής μέσα από μια προσωπική ιστορία και ο Θωμάς Δημητράκης με θέμα θέμα εισήγησης: “Αναμνήσεις από την παλιά Βέροια”

Συντονιστής της εκδήλωσης ο Σάκης Σταυρίδης, χοροδιδάσκαλος στο Τμήμα Λαογραφίας της ΚΕΠΑ Δ. Βέροιας, γνωστός για την αγάπη του στην έρευνα, ο οποίος μίλησε και για το ιστορικό δημιουργίας του cd.

Ξεκινώντας ο Σάκης Σταυρίδης αναφέρθηκε στο όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον που προκαλεί η διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς η μελέτη της γίνεται πιο συστηματική σε τοπικό επίπεδο.

“Σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο η διάσωση της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας είναι πλέον πιο επίκαιρη από ποτέ όχι μόνο για τους ανθρώπους που βίωσαν και σήμερα ανακαλούν στη μνήμη τους εικόνες, ήχους, αρώματα, συναισθήματα άμεσα συνδεδεμένα με τα πιο σημαντικά γεγονότα στον κύκλο της ζωής από μια εποχή που έχει φύγει ανεπιστρεπτί, αλλά και για εκείνους που οι παραπάνω προσλαμβάνουσες παραστάσεις αποτελούν απλά περιγραφές και αφηγήσεις” είπε ο συντονιστής της εκδήλωσης.

Επισημαίνοντας την έλλειψη ανάλογης συστηματικής προσπάθειας να διασωθεί ένα υλικό, όπως του συγκεκριμένου cd, ο Σάκης Σταυρίδης επισήμανε τη σημασία της συγκεκριμένης προσπάθειας με την ευχή “Ευτυχές έργο θα ήταν το προσφερόμενο και εν πολλοίς ξεχασμένο υλικό να αποτελέσει αιτία και αφορμή, ώστε να ακουστεί και πάλι στα σπίτια, στις πλατείες και στις γειτονιές της πόλης και να ξεσηκώσει στο χορό όχι μόνο τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας αλλά και τα εγγόνια.”

Για τον πώς δημιουργήθηκε το cd είπε:

«Η συλλογή του υλικού ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2019. Βασίζεται σε ηχητικά ντοκουμέντα του κορυφαίου ψάλτη και γνώστη της βυζαντινής μουσικής Κωνσταντίνου Βαφείδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, σε εκπομπές του κρατικού ραδιοφώνου και σε συνεντεύξεις πολιτών που είχαν γνώση της τοπικής παράδοσης της πόλης με σημείο αναφοράς την εξαίρετη λαογράφο της Βέροιας, την αείμνηστη Βούλα Χατζίκου που πρώτη παρουσίασε βεροιώτικους χορούς στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Πρόκειται για ένα cd καταγραφής τραγουδιών και μουσικής της Βέροιας και όχι για δημιουργία ενός εμπορικού cd με σκοπό το οικονομικό όφελος».

Για το χρονικό δημιουργίας του ψηφιακού δίσκου συμπλήρωσε:

«Η όλη προσπάθεια υλοποίησης του δίσκου ακτίνας ξεκίνησε στις αρχές του 2019 με την επιλογή των 14 τραγουδιών – χορών και την μετατροπή τους σε παρτιτούρες από τον μουσικό κ. Καρβουνιάρη Πασχάλη. Ακολούθησε η επιλογή 8 επαγγελματιών μουσικών με επικεφαλής τον κ. Παζαρέντση Σταύρο, που είχε ενεργό λόγο και άποψη καθ’ όλη τη διαδικασία εγγραφής του δίσκου. Επιπλέον δημιουργήθηκε από τα μέλη του τμ. Λαογραφίας μικτή χορωδία 23 ατόμων με σκοπό να υποστηρίξει χορωδιακά το δίσκο με επικεφαλής χοράρχη, το μέλος της ομάδας χορού την εκπαιδευτικό και μουσικό κ. Κωνσταντινίδου Χριστίνα. Ο δίσκος ολοκληρώθηκε ύστερα από πολλές πρόβες μουσικών και χορωδών τον Ιούλιο του 2022 στο σύγχρονο στούντιο του κ. Παπαρουσόπουλου στη Μελίκη.Υπήρξαν αντικειμενικές και απρόβλεπτες δυσκολίες στην παραγωγή του έργου όπως η πανδημία, καθώς και ότι συμμετείχαν ερασιτέχνες χορωδοί.

Ο ψηφιακός δίσκος συνοδεύεται από μικρό βιβλίο (booklet) με αναφορές στην μουσικοχορευτική παράδοση της Βέροιας, σύντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Βαφείδη και της Λαογράφου Βούλας Χατζίκου, αναφορές στο πανηγύρι του Αγίου Αντωνίου, τον χορό, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τέλος σχόλια για τα τραγούδια και τους χορούς του δίσκου».

Ο Θωμάς Λιόλιος στη συνέχεια, συνδέοντας δύο φαινομενικά αντίθετους πόλους, το παραδοσιακό και το μοντέρνο, το χθες και το σήμερα, μέσα από μια προσωπική του ιστορία γεμάτη νοσταλγία και συγκίνηση, έπεισε πως αυτά τα δύο δεν αντιτίθενται αλλά το δεύτερο έρχεται να πατήσει πάνω στο πρώτο, να το συμπληρώσει και να προχωρήσει μπροστά.

Ο εισηγητής ανήκοντας σε μια εποχή που η νεολαία της ανακάλυπτε τον Μπομπ Ντύλαν, τη Τζόαν Μπάεζ, τους Μπητλς και δενόταν με πάθος με το μοντέρνο, ένιωθε παράλληλα ανεξήγητη και βαθιά συγκίνηση ακούγοντας την οικογένειά του να τραγουδά παραδοσιακά τραγούδια.

Όταν με τον Κώστα και τη Νάγια Γεωργίου κατεβαίνουν φοιτητές στην Αθήνα για να δουλέψουν στην Πλάκα, η τύχη τους φέρνει στη Λύρα του Πατσιφά που τους ζητά να τραγουδήσουν παραδοσιακά τραγούδια και να κάνουν δίσκο, που τελικά βγαίνει στην κυκλοφορία με τον Θανάση Γκαϊφίλια.

Οι συμπτώσεις, που οδηγούν στο δίσκο, κάνουν την ομάδα να συνειδητοποιήσει τη δύναμη της παράδοσης που ενυπάρχει μέσα τους και να οδηγήσει τον ομιλητή στο να καταλήξει πως ” η παράδοση είναι ένα αγκωνάρι που πέφτει στο ποτάμι, έρχεται στη θάλασσα και σιγά-σιγά μετατρέπεται σε μια λαμπερή κροκάλα… Η παράδοση μεταλλάσσεται…”
.

Ο Θωμάς Δημητράκης συνδέοντας τη μουσική με το χορό σε μια παράλληλη πορεία, αλλά και εντάσσοντας ή καλύτερα, όπως είπε, ταυτίζοντας τη Λαογραφία με τον Πολιτισμό, έκανε μια αναδρομή στην τοπική ιστορία της Βέροιας, όσον αφορά στα τραγούδια της, από την Τουρκοκρατία μέχρι σήμερα.

Εξαίροντας τη δημιουργική παρουσία των πολιτιστικών συλλόγων στη διάσωση της παράδοσης, αναφέρθηκε στον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο του 1874, στη Μέλισσα του 1880 και στο πρώτο Ωδείο της Βέροιας, το 1920.

Στη συνέχεια ανοίγει το Μακεδονικό Ωδείο με 80 μέλη χορωδών, σχολές του Γιώργου Ζαμπούνη και Μαρίνου Βασιλειάδη με μαθητές τον Γιώργο Τροχόπουλο και τον Γιώργο Καλογήρου, μετέπειτα μουσικούς, τη σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου, και στην πορεία σχολές Γιώργου Πανανόπουλου και Πέτρου Παπαθωμίδη με τον Νίκο Δημητρίου να ανοίγει το 1974 το δικό του Ωδείο και στη συνέχεια το Ωδείο Φίλιππος του Κώστα Μπραβάκη και της Εύας Ιεροπούλου, που σήμερα έχει περάσει στα παιδιά τους.

Παράλληλα το Δημοτικό Ωδείο Βέροιας διαγράφει εδώ και χρόνια τη δική του σημαντική πορεία με αξιόλογους δασκάλους και ιδιαίτερους μαθητές.

Οι χορωδίες της πόλης, Μονόγραμμα, Ηχώ Βερόης, Χορωδία της ΚΕΠΑ, Χορωδία της Ελένης Αναγνώστου “Αιγές”, Μουσική Πολυφωνία, με το συγκρότημα της Βέροιας του 1970 “Ανάκαρα” , (Κώστας και Νάγια Γεωργίου με τον Θωμά Λιόλιο), γράφουν τη δική τους μουσική ιστορία.

Όσο για το πώς γλεντούσαν οι Βεροιώτες τότε, παλιά, ο Θωμάς Δημητράκης μίλησε για τις βεγγέρες τους, τα ξενύχτια, τα πανηγύρια τους, τα όργανά τους, τα κέντρα διασκέδασης, ξεκινώντας από το Σκρετ του 1914, για να καταλήξει στο σήμερα, χωρίς να ξεχάσει να μιλήσει για τους χορούς που χορεύονταν τότε αλλά και για τα μεγάλα ονόματα που πέρασαν από δω, όπως ο Τώνης Μαρούδας ή ο Βασίλης Τσιτσάνης.

Ο Στέργιος Λιούλιας, που μίλησε κι αυτός στο τέλος της βραδιάς, αφού έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκδοση του cd, έχοντας και τη φιλολογική του επιμέλεια, αναφέρθηκε στην καταγωγή των τραγουδιών αυτών, που φτάνουν μέχρι το Φανάρι, στην Αρχιτεκτονική του βεροιώτικου σπιτιού, αλλά και στον τρόπο που χορεύονταν οι βεροιώτικοι χοροί, με την ιδιαίτερη στόχευσή τους ο καθένας.

Η βραδιά έκλεισε με τραγούδια που αποδόθηκαν εκπληκτικά με παραδοσιακά όργανα και φωνή από τους: Ιορδάνη Κουτσιμανή – ούτι – τραγούδι, Βασίλη Γουδώνη – κανονάκι, Άννα Κουτσιμανή – λαούτο. ενώ κρασί και παραδοσιακές βεροιώτικες πίτες περίμεναν στο στρωμένο τραπέζι.

Φωτογραφίες: faretra.info

…………………………….