Το “Ιδιώνυμο” – Νόμος 4229/25-7-1929 της κυβέρνησης Βενιζέλου / γράφει ο Στέργιος Αποστόλου

Από τα γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της κυβέρνησης Βενιζέλου, μετά τη νίκη των Φιλελευθέρων στις εκλογές τον Αύγουστο του 1928, αξίζει να αναφερθούμε στην ψήφιση του περιβόητου ιδιώνυμου, με το οποίο γινόταν νομιμοποίηση της δίωξης του κομμουνισμού στην Ελλάδα

—————–

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΝΑΟΥΣΑ

———-

ΤΟ «ΙΔΙΩΝΥΜΟ»

Νόμος 4229/25-7-1929 της κυβέρνησης Βενιζέλου

περί «Ιδιωνύμου αδικήματος» (ΦΕΚ 245/1929)

Πριν προβώ στην ανάπτυξη του κυρίου θέματος που αφορά στο «Ιδιώνυμο», θεωρώ αναγκαίο να παραθέσω συνοπτικά την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα, μετά την επάνοδο του Ελευθερίου Βενιζέλου από το Παρίσι τον Αύγουστο του 1927,  μέχρι την ψήφιση του νόμου περί «Ιδιωνύμου αδικήματος». Ο εν λόγω νόμος, ως γνωστό, αποτέλεσε το εφαλτήριο για την κήρυξη της δικτατορίας της 4^ης Αυγούστου.

«Στις 19 Αυγούστου 1927 ο Ελευθέριος Βενιζέλος επανήλθε από το Παρίσι στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Χαλέπα των Χανίων, όπου έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους Κρητικούς συντοπίτες του. Στις 19 Μαΐου 1928 αποφάσισε να επανέλθει στην ενεργό πολιτική και να αναλάβει εκ νέου την ηγεσία του κόμματος των Φιλελεύθερων. Την απόφασή του αυτή την ανακοίνωσε στον ελληνικό λαό στις 23 Μαΐου 1928. Ωστόσο, όπως γράφει ο Γρηγόριος Δάφνης, το (νέο) κόμμα των Φιλελευθέρων (1928 – 1936) δεν είχε τίποτα κοινό με το παλαιό (1910 – 1920) εκτός από τον αρχηγό του. «Το κόμμα των φιλελευθέρων κατά την δευτέραν περίοδον Βενιζέλου είναι συντήρησις».

Στις 2 Ιουνίου 1928 ο Αλέξανδρος Ζαΐμης σχημάτισε κυβέρνηση με στήριξη των Βενιζέλου και Μεταξά, η οποία έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Ωστόσο, ο Ιούνιος του 1928 σημαδεύτηκε από απεργίες των καπνεργατών σε Μακεδονία και Θράκη. Στην Καβάλα 20 άνθρωποι τραυματίστηκαν, ενώ στην Ξάνθη 6 άτομα έχασαν τη ζωή τους και 40 τραυματίστηκαν.

Κινητοποιήσεις καπνεργατών Καβάλας

Τον Φεβρουάριο του 1928 οι καπνεργάτες της Καβάλας με αιτήματα όπως η αύξηση του ημερομισθίου, η μείωση των ωρών εργασίας (8ωρο) και η επέκταση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ξεκίνησαν (ξανά) τις κινητοποιήσεις τους που κράτησαν οκτώ ολόκληρους μήνες, μέχρι τον Αύγουστο του ίδιου χρόνο.

Το ΚΚΕ έσπευσε να ταχθεί στο πλευρό των καπνεργατών, αλληλέγγυοι των οποίων στάθηκαν οι αρτεργάτες και οι υδατεργάτες της Θεσσαλονίκης. Λίγο αργότερα κηρύχθηκε απεργία των ναυτεργατών. Η κυβέρνηση ήταν φανερό πως έπνεε τα λοίσθια. Στις 3 Ιουλίου 1928 ο Βενιζέλος έλαβε εντολή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον θρυλικό ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, να σχηματίσει κυβέρνηση.

Στις 19 Αυγούστου 1928 προκηρύχθηκαν εκλογές, στις οποίες οι Φιλελεύθεροι του Βενιζέλου και τα συνεργαζόμενα κόμματα κέρδισαν 223 από τις 250 έδρες της Βουλής και ολόκληρη η αντιπολίτευση μόλις 27! Στις 14 Δεκεμβρίου 1929 νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέχθηκε ο 75χρονος Αλέξανδρος Ζαΐμης μετά από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Από τα γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της κυβέρνησης Βενιζέλου αξίζει να αναφερθούμε στην ψήφιση του περιβόητου ιδιώνυμου, με το οποίο γινόταν νομιμοποίηση της δίωξης του κομμουνισμού στην Ελλάδα».

(https://www.protothema.gr/stories/article/1063695/ta-skoteina-hronia-1928-1936-pos-ftasame-sti-diktatoria-metaxa/)

«Την 29^η Μαρτίου 1929 η κυβέρνηση Βενιζέλου φέρει προς ψήφιση στη Βουλή το σχέδιο νόμου που εκπόνησε «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», γνωστό και σαν «Ιδιώνυμο αδίκημα». Η ενέργεια αυτή της κυβέρνησης είχε σαν αποτέλεσμα την πρόκληση άμεσων αντιδράσεων κατά της ψήφισης του νόμου αυτού από τη Βουλή, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Βροχηδόν κατέφθαναν τα τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας, ενώ δεκάδες εργατικά και υπαλληλικά σωματεία οργανώνουν συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες με κύριο σύνθημα «Κάτω το Ιδιώνυμο».

Επίσης, κατά της ψήφισης του «Ιδιωνύμου» τάχθηκαν και πολλοί κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες. Μάλιστα, κατά τη συνεδρίαση της Βουλής την 3^η Απριλίου 1929, ο βουλευτής Περμάς κατήγγειλε πως ο υπουργός Εσωτερικών και συντάκτης του νομοσχεδίου Ζαβιτσιάνος (1), εσκεμμένως είχε οργανώσει τις συγκρούσεις και δολοφονίες των εργατών στο Λαύριο (2) και την Ελευσίνα με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για τη ψήφιση του νόμου.

Επί του θέματος τούτου και ειδικότερα ως προς την αγόρευση του Βενιζέλου στη Βουλή την 29^η Μαρτίου 1929, ο οποίος είπε στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου ότι «εις περίπτωσιν βιαίας ανατροπής του καθεστώτος υπό του Κομμουνιστικού Κόμματος τόσον αι κεφαλαί σας όσον και η ιδική μου δεν θα ευρίσκοντο εις τας θέσεις των», το Πολιτικό Γραφείο του Κ.Κ.Ε με ανακοίνωσή του την 31^η Μαρτίου 1929, μεταξύ άλλων, όχι χωρίς κάποια δόση ειρωνείας, διαβεβαιώνει την Εθνική Αντιπροσωπεία ότι «τα κεφάλια σας δεν μας απασχολούν καθόλου! … ». (Το Κ.Κ.Ε». Επίσημα κείμενα, τόμος Γ΄, σελ. 25 – 27, 611 – 61. Αθήνα 1975).

Κατά την περίοδο μεταξύ 10^ης και 15^ης Ιουνίου 1929 συνέρχεται η 2^η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε η οποία προέβη στη λήψη αποφάσεων αναφερόμενων στην πολιτική κατάσταση, στη μαζική πολιτική δράση των πυρήνων, στην καμπάνια της πάλης κατά του πολέμου και του «Ιδιωνύμου», στο συνδικαλιστικό κίνημα, στην κομματική εργασία μέσα στο στρατό, στη δράση του κόμματος και στην επαναφορά προς συζήτηση των αποφάσεων του 4^ου Συνεδρίου του κόμματος επί τη βάσει των υποδείξεων του Προεδρείου της Εκτελεστικής Επιτροπής της Γ΄ Διεθνούς.

Επισημαίνω τις βασικές θέσεις αυτής της Ολομέλειας οι οποίες σχετίζονται με την επαναδιατύπωση της άποψης περί «Ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης» (3), τη μετατροπή του προετοιμαζόμενου παγκόσμιου πολέμου σε πόλεμο «των τάξεων», την ίδρυση της Βαλκανικής Ομοσπονδίας των εργατοαγροτικών δημοκρατιών της περιοχής (4), την ένοπλη εξέγερση για την» κατάκτηση της εξουσίας» (5), τη δημιουργία εργατοαγροτικής κυβέρνησης, την εξουσία των Σοβιέτ κτλ. Επίσης, στην απόφαση τη σχετική με τη δράση μέσα στο στρατό, επιρρίπτεται ιδιαίτερη βαρύτητα προς την κατεύθυνση της ίδρυσης μέσα σ’ αυτόν «παράνομων οργανώσεων των κομμουνιστών» λόγω των υφιστάμενων συνθηκών τρομοκρατίας εν καιρώ ειρήνης και τη σύνδεση της κομματικής εργασίας στο στρατό με την κομματική δράση μέσα στις μάζες. («ΤΟ Κ.Κ.Ε». Επίσημα κείμενα, τόμος Γ΄, σελ. 34-81, 613-614. Αθήνα 1975/ Αλέκος Κατσούκαλης «Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ Κ.Κ.Ε» , σελ. 12, Αθήνα 1984).

Την 3^η Ιουλίου 1929 ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος (6) αναλαμβάνει καθήκοντα  αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, ενώ την αυτήν ο υπουργός Εσωτερικών και συντάκτης του «Ιδιωνύμου» Ζαβιτσιάνος υποβάλει την παραίτησή του…

Την 17^η Ιουλίου 1929, η Βουλή ψηφίζει τελικά το νόμο περί του «Ιδιωνύμου αδικήματος». Ως γνωστό, το νομοσχέδιο αυτό παραπέμφθηκε την 3^η Απριλίου 1929 από τη Βουλή στην κυβέρνηση προκειμένου να προβεί αυτή στην κύρωσή του.

Η κυβέρνηση με τη σειρά της το παρέπεμψε στην Επιτροπή Εξουσιοδότησης, η οποία όμως δεν δέχτηκε να το συζητήσει και το επανέφερε στη Βουλή. Την 30ή Μαΐου 1929 η Βουλή το ψήφισε σε πρώτη ανάγνωση και την 18^η Ιουνίου σε δεύτερη. Την 25 Ιουλίου 1929 ο νόμος περί «Ιδιωνύμου» δημοσιεύεται στο υπ’ αριθ. 245 Φ.Ε.Κ με τον αριθμό 4229. Ειδικότερα ο νόμος αυτός προέβλεπε τα κάτωθι:

——————–

Νόμος 4229/1929

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ἔχοντες ὑπ’ ὄψει τὸ ἄρθρον 75 τοῦ Συντάγματος, ἐκδίδομεν τὸν ἑπόμενον νόμον, ψηφισθέντα ὑπὸ τῆς Βουλῆς καὶ τῆς Γερουσίας.

Ἄρθρον 1.

1. Ὄστις ἐπιδιώκει τὴν ἐφαρμογὴν ἰδεῶν ἐχουσῶν ὡς ἔκδηλον σκοπὸν τὴν διὰ βιαίων μέσων ἀνατροπὴν τοῦ κρατοῦντος κοινωνικοῦ συστήματος, ἢ ἐνεργεῖ ὑπὲρ τῆς ἑφαρμογῆς αὐτῶν προσηλυτισμὸν τιμωρεῖται μὲ φυλάκισιν τοὐλάχιστον ἕξ μηνῶν. Πρὸς τούτοις ἐπιβάλλεται διὰ τῆς ἀποφάσεως καὶ ἐκτοπισμὸς ἑνὸς μηνὸς μέχρι δύο ἐτῶν εἰς τόπον ἐν αὐτῇ οριζόμενον.

Μὲ τὰς αὐτὰς ποινὰς τιμωρεῖται καὶ ὅστις ἐπωφελούμενος ἀπεργίας ἢ λοκ-άουτ, προκαλεῖ ταραχὰς ἢ συγκρούσεις.

2. Ὡς ἰδιαιτέρα ἐπιβαρυντικὴ περίπτωσις θεωρεῖται ἡ ἐκτέλεσις τῆς πράξεως ἐν δημοσίω τόπω παρόντων πολλῶν, ἢ διὰ τoῦ τύπου, ἢ ἐὰν ὁ προσηλυτισμὸς ἐνεργεῖται διὰ χρημάτων, ἢ απευθύνεται πρὸς ἀνηλίκους, στρατιωτικοὺς έν γένει, ἢ δημοσίους λειτουργούς.

Ἄρθρον 2.

1. Ἐὰν τὸ ἐν τῷ προηγουμένῳ ἄρθρῳ ἀδίκημα τελεσθῇ διὰ τοῦ τύπου, ὑπέχει ποινικὴν εὐθύνην ὅ τε συγγραφεὺς ἢ συντάκτης τοῦ δημοσιεύματος καὶ ὁ διευθυντὴς ἢ ἐκδότης τοῦ ἐντύπου εἀν διετέλουν ἐν γνώσει, ἄν δὲ οὗτοι εἶναι ἄγνωστοι, τὴν εὐθύνην φέρει ὁ τυπογράφος, ἐν αγνοίᾳ δὲ ἢ ἐλλείψει τούτου ὁ ἐν γνώσει ἀναλαβών τὴν κυκλοφορίαν αὐτοῦ.
2. Κατὰ τῶν ἐν τῇ προηγουμένῃ παραγράφῳ ἀπαγγέλλεται πρὸς τούτοις προσωρινὴ παῦσις τοῦ ἐπιτηδεύματος τοῦ δημοσιογράφου ἢ τυπογράφου ἢ ἐκδότου μέχρις ἕξ μηνῶν καὶ ἐν ὑποτροπῇ μέχρι τριῶν ετῶν.
3. Ὁ παρὰ τὴν παῦσιν ταύτην ἐξασκῶν τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως.

Ἄρθρον 3.

1. Ἀπαγορεύονται αἱ ἐν ὑπαίθρῳ καὶ ἐν παντί δημοσίῳ κλειστῷ χώρῳ συναθροίσεις προσώπων έπιδιωκόντων τὴν εφαρμογὴν τῶν ἐν τω ἄρθρῳ 1 ἰδεῶν.
2. Ὁ ἐν γνώσει προσερχόμενος εἰς τοιαύτην συνάθροισιν τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως.
3. Ὅστις κακοβούλως διαταράσσει πολιτικὴν συγκέντρωσιν ἐπιτρεπομένου σκοποῦ τιμωρεῖται, ἐκτὸς εὰν ἡ διαταρακτικὴ πρᾶξις ἐπισύρη ἐκ τοῦ κοινοῦ ποινικοῦ νόμου βαρυτέραν ποινὴν, μὲ φυλάκισιν μέχρι τριῶν μηνῶν.

Ἄρθρον 4.

1. Ἀπαγορεύεται ἡ σύστασις Σωματείων η Ενώσεων οἱασδήποτε μορφῆς δι’ ὧν ἐπιδιώκονται οἱ ἐν ἄρθρῳ 1 σκοποί. Τοιαῦτα σωματεῖα ἢ ἐνώσεις οἱασδήποτε μορφῆς διαλύονται διὰ δικαστικῆς ἀποφάσεως τοῦ Πρωτοδικείου.
2. Ἡ ἀπόφασις ἄυτη προκαλεῖται ὑπὸ τοῦ Εἰσαγγελέως, ὄστις ὑποχρεοῦται εἰς τὴν προσαγωγὴν τῶν ἀποδεικτικῶν στοιχείων. Τὸ Δικαστήριον κρίνει κατ’ ἐλευθέραν κρίσιν ἐκ τῶν προσκομιζομένων στοιχείων, δυνάμενον νὰ ζητήσῃ τὴν συμπλήρωσιν αὐτῶν εἴτε διὰ παρεμπιπτούσης ἀποφάσεως, ἐν ᾗ ὁρίζεται καὶ ἡ νέα δικάσιμος μὴ ἀπαιτουμένης ἄλλης κλητεύσεως, εἴτε δι’ εγγράφου αύτοῦ πρὸς τὀν Εἱσαγγελέα.

Ἡ αἴτησις τοῦ Εἰσαγγελέως κοινοποιεῖται παρ’ αὐτοῦ ἐν αντιγράφῳ πρὸς τὸν ἐκπροσωποῦντα ἐπὶ Δικαστρίου τὸν συνεταιρισμὸν ἢ οἱανδήποτε ἀλλην ένωσιν πέντε τοὐλάχιστον ἡμέρας πρὸ τῆς δικασίμου, ἀναφερομένης έν τῷ κοινοποιουμένῳ έγγράφῳ, ἄλλως ἡ συζήτησις ἐρήμην τοῦ καθ’ οὗ ἡ αἴτησις εἶναι ἀπαράδεκτος. Ἡ αἴτησις συζητεῖται εἰς τὴν παρὰ τοῦ Εἰσαγγελέως ὁριζομένην δικάσιμον ἄνευ ἐγγραφῆς εἰς τὸ πινάκιον, πᾶσα δὲ ἀπόφασις έκδίδεται ἐντὸς δέκα πέντε ἡμερῶν ἀπὸ τῆς συζητήσεως.

3. Ἐπὶ τῆς περιουσίας τοῦ διαλυθέντος τοιούτου σωματείου ἐφαρμόζονται αἱ διατάξεις τοῦ ἄρθρου 57 παράγρ. 1-3 του Β. Διατάγματος τῆς 15 Μαΐου 1920. Τὸ Δικαστήριον ὄμως διατάσσει, καὶ παρὰ τὴν διάταξιν τοῦ καταστατικοῦ, τὴν δήμευσιν τῶν περιουσιακῶν ἑκείνων στοιχείων, περὶ ὧν ἐπείσθη ὅτι ἐκτήθησαν η προωρίζοντο διὰ τὸν ἐν ἄρθρῳ 1 προσηλυτισμόν. Τῶν στοιχείων τούτων την κατάσχεσιν, εἰς οἱουδήποτε χεῖρας καὶ ἄν εὑρίσκωνται, δύναται νὰ ἐνεργήση η αστυνομικὴ ἀρχὴ καὶ πρὸ τῆς ἀποφἀσεως, συντάσσουσα ἐκθεσιν. Ἐν τοιαύτη περιπτώσει ἀποφαίνεται τὸ Δικαστήριον περὶ ἄρσεως ἢ μὴ τῆς κατασχέσεως.
4. Κατὰ τῆς οριστικῆς αποφάσεως έπιτρέπεται ἔφεσις εἴς τε τὸ Σωματεῖον καὶ τὸν Εἰσαγγελέα. Ἡ ἔφεσις τοῦ Εἰσαγγελέως δικάζεται κατὰ τὴν αὐτὴν διαδικασίαν, ἀντικαθισταμένου ἐν αὐτῇ διὸ τοῦ παρ’ Ἐφἐταις Εἰσαγγελέως. Ἡ ἔφεσις τοῦ Σωματείου δὲν ἔχει ἀναστέλλουσαν δύναμιν. Ἀναίρεσις δὲν ἐπιτρέπεται.

Ἄρθρον 5.

1. Ἡ καταδίκη τῶν δημοσίων ὑπαλλήνων καὶ ὑπηρετῶν ἐπί τινι τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου συνεπάγεται τὴν ἀπὸ τῆς ὑπηρεσίας ἔκπτωσιν ἀπαγγελομένην ὑπὸ τῆς καταδικαστικῆς ἀποφάσεως, δι’ ἧς ὡσαύτως ὁρίζεται ἀνικανότης πρὸς ἀνάκτησιν ἀρχῆς ἢ ἄλλης δημοσίας ὑπηρεσίας μὴ δυνάμενη νὰ παραταθῇ πέραν τῶν πέντε ἐτῶν.
2. Στρατιωτικοὶ παντὸς βαθμοῦ, ὡς καὶ οἱ ἀνήκοντες εἰς τό Σῶμα τῆς Ἀστυνομίας Πόλεων, καταδικαζόμενοι ἐπί τινι τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου ἐκπίπτουν τῆς υπηρεσίας καῖ στεροῦνται ὅλων τῶν μετὰ τῆς ἀρχῆς η ὑπηρεσίας συνημμένων δικαιωμάτων καὶ πλεονεκτημάτων. Ἡ τοιαύτη καταδίκη συνεπιφέρει καὶ διαρκῆ ἀνικανότητα πρὸς ανάκτησιν ἀρχῆς η ἄλλης δημόσιας ὑπηρεσίας. Αἱ συνέπειαι αὖται ἐπέρχονται καὶ ἀν δὲν ἀπαγγέλονται ἐν τῇ ἀποφάσει.

Ἄρθρο 6.

1. Ἐκπαιδευτικοὶ λειτουργοί, καίτοι μὴ ὑποπεσόντες εἰς ἀξιόποινον πρᾶξιν τοῦ παρόντος νόμου, προπαγανδίζοντες ἐν τούτοις κομμουνιστικὰς ἀρχὰς, ἢ προσβάλλοντες τὴν ἰδέαν τῆς πατρίδος ἢ τὰ ἐθνικὰ σύμβολα, ἀπολύονται ὁριστικῶς τῆς ὑπηρεσίας μετ’ ἀπόφασιν τοῦ οἰκείου Συμβουλίου.
2. Στρατιωτικοὶ παντὸς βαθμοῦ καὶ ὑπάλληλοι τῆς Ἀστυνομίας Πόλεων, καίτοι μὴ ὑποπεσόντες εἰς ἀξιόποινον πρᾶξιν τοῦ παρόντος νόμου, διαδίδοντες ἐν τούτοις ἀρχὰς ἀνατρεπτικὰς τοῦ κρατοῦντος κοινωνικοῦ καθεστῶτος ἢ προσβάλλοντες τὴν ἰδἐαν τῆς πατρίδος ἢ τὰ Ἐθνικὰ σύμβολα ἀπολύονται ὁριστικὼς τῆς ὑπηρεσίας μετ’ ἀπόφασιν τοῦ οἱκείου Συμβουλίου. Οἱ δὲ ἔφεδροι άξιωματικοὶ καὶ ὑπαξιωματικοὶ παραπέμπονται εἰς ανακριτικὸν συμβούλιον προς ἔκπτωσιν ἀπὸ τοῦ βαθμοῦ.

Ἄρθρον 7.

1. Οἱ κατηγορούμενοι τῶν ἐν τῷ νόμῳ τούτῳ ἀδικημάτων δύνανται νὰ προφυλακισθῶσιν. Ἀπόλυσις ἐπὶ ἐγγυήσει δὲν ἐπιτρέπεται, εκτὸς έὰν πρόκηται περὶ πολιτικοῦ ἀδικήματος.
2. Ἡ ἔφεσις κατὰ τῶν καταδικαστικῶν ἀποφάσεων ἐπί τινα τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου δὲν ἔχει ἀνασταλτικὴν δύναμιν.
3. Οἱ νόμοι ΓΩΙΗ΄ του 1911 περὶ ἀναστολῆς τῆς ἐκτελέσως τῆς ποινῆς, 811 του 1917 περὶ προσωρινῆς ἀπολύσεως τὼν καταδίκων καὶ 3782 τοῦ 1929 περὶ μετατροπῆς τῆς ποινῆς εἰς χρηματικήν, δέν εφαρμόζονται, οὐδὲ οἱ διὰ τοῦ τελευταίου καταργηθέντες περὶ μετατροπῆς ποινῶν.

Ἄρθρον 8.

1. Ἐν τη ἀνακρίσει καὶ ἐκδικάσει τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου δὲν ἐφαρμόζονται αἰ περὶ ἰδιαζούσης δωσιδικίας κείμεναι διατάξεις, ἐν περιπτώσει δὲ συναιτιότητος στρατιωτικῶν ἢ ναυτικῶν μετ’ ἰδιωτῶν οἱ στρατιωτικοὶ καὶ ναυτικοὶ ὑπάγονται πάντοτε εἰς τὴν ἀρμοδιότητα τῶν Στρατοδικείων καὶ Ναυτοδικείων, χωριζομένης τῆς δίκης ὠς πρὸς αὐτοὺς.
2. Ἐπ’ αυτοφώρῳ καταλαμβανόμενα τὰ ἀδικήματα ταῦτα ἐκδικάζονται κατὰ τὰς διατάξεις τοῦ Νομοθετ. Διατάγματος τῆς 22 Νοεμβρίου 1923 περὶ ἐκδικάσεως πλημμελημάτων τινῶν ἐπ’ αύτοφώρῳ.
3. Ὁσάκις ἐπὶ τῶν μὴ ἐπ’ αὐτοφώρῳ ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου ὁ Είσαγγελεὺς ἤθελε προτιμήσει τὴν δι’ ἀπ’ εὐθείας κλήσεως εἰσαγωγὴν εἰς τὸ Πλημμελειοδικεῖον, πράττει τοῦτο ἐντὸς εἴκοσιν ημερῶν ἀπὸ τῆς μηνύσεως ἢ τῆς αὐτεπαγγέλτου διώξεως, τῶν ἐν ἄρθρω 163 παράγρ. 1 Ποιν. Δικονομίας προθεσμιῶν συντεμνομένων εἰς τὸ ημισυ. Κατᾶ τῆς τοιαύτης ἀπ’ εὐθείας κλήσεως δὲν ἐπιτρέπεται εἰς τὸν κατηγορεούμενον ἡ κατὰ τὸ ἄρθρ. 163 παράγρ. 2 Ποιν. Δικον. προσφυγή.

Ἄρθρον 9.

1. Αἱ διατάξεις τοῦ ἄρθρου 7 καὶ ἡ περὶ ἐκτοπισμοῦ ἀπόφασις δὲν ἐπηρεάζονται ἐκ τῆς συρροῆς ἄλλων ἀδικημἀτων καὶ τῶν διατάξεων περὶ συγχωνεύσεως τῶν ποινῶν.
2. Ὀ ἐκτοπισμὸς ἐνεργεῖται μετὰ τὴν ἔκτισιν πάσης κυρίας ποινῆς στερήσεως τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας ἐπιμελεία τοῦ Εἰσαγγελέως ἢ τοῦ παρὰ τω στρατιωτικω δικαστηρίω Ἐπιτρόπου.
3. Ὀ παραβαίνων τὴν περὶ ἐκτοπισμοῦ διάταξιν τῆς ἀποφάσεως καὶ ἀναχωρῶν ἐκ τοῦ ἐν αὐτῇ προσδιωρισμένου τόπου τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως.
4. Ἠ ισχὺς τοῦ ἀπὸ 5 Μαΐου 1926 Ν. Δ. «περί τροποποιήσεως Ν. Δ. περί συστάσεως ἐπιτρόπων Δημοσ. Ασφαλείας καὶ προσθήκης διατάξεως ὐπερορίας» θέλει παραταθῇ ἐπὶ τρεῖς μῆνας ἀρχομένους ἀπὸ τῆς ἰσχύος τοῦ παρὀντος.

Ἀρθρον 10.

Ὁ παρὼν νόμος ἰσχύει ἀπὸ τῆς ἐν τῆ Ἐφημερίδι τῆς Κυβερνήσεως δημοσιεύσεως αὐτοῦ.

Ὀ παρὼν νόμος, ψηφισθεὶς ὑπὸ τῆς Βουλῆς καὶ τῆς Γερουσίας καὶ παρ’ Ἡμῶν σήμερον ἐκδοθείς, δημοσιευθήτω διὰ τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως καὶ ἐκτελεσθήτω ὡς νόμος τοῦ Κράτους.

Ἐν Ὕδρᾳ τῇ 21 Ἰουλίου 1929.

Ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Οἱ Ὑπουργοὶ

Ἐθεωρήθη καὶ ἐτέθη ἡ μεγάλη τοῦ Κρἀτους σφραγίς.

Ἐν Ἀθήναις τῇ 24 Ιουλίου 1929.

Ὀ Ὑπουργὸς τῆς Δικαιοσύνης

Δ. Δίγκας

(https://el.wikisource.org › wiki › Νόμος_4229)

 —————

«Ο νόμος αυτός κατέλυε ουσιαστικά τις πολιτικές ελευθερίες, ακόμα και την ελευθερία της συνείδησης. Με βάση το νόμο αυτό απαγορευόταν η προπαγάνδα των κομμουνιστικών ιδεών, οι συγκεντρώσεις κομμουνιστικού χαρακτήρα κλπ. Η παραβίαση του νόμου σήμαινε ποινή φυλάκισης και εξορίας. Ο νόμος σήμαινε στην ουσία και την επιβολή του ανοικτού και αυθαίρετου παρεμβατισμού του κράτους στην πολιτική ζωή και στις πολιτικές πεποιθήσεις των πολιτών. Δημιουργήθηκαν τόποι εξορίας.

Στο στρατό οι ύποπτοι για τα φρονήματά τους διώκονταν. Το νέο αυτό αποφασιστικό βήμα της φασιστικοποίησης της πολιτικής ζωής δεν στράφηκε μόνο ενάντια στα μέλη του Κ.Κ.Ε. Στράφηκε και ενάντια σε κάθε προοδευτικό άνθρωπο, σε κάθε πολίτη που κατέκρινε το κράτος και την πολιτική του. Τα ξερονήσια έγιναν τα κέντρα εξορίστων και ακόμα νησιά φρίκης, όπως είναι η περίπτωση της Γαύδου. Και το ιδιώνυμο του Βενιζέλου προχώρησε τόσο πολύ, ώστε να υπάρξουν και μαρτυρικοί θάνατοι, όπως του Καραντεμίρη και του Σταμουλίδη. Παραθέτω απόσπασμα από την εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ της 25^ης Αυγούστου 1932, σελ. 1, στο οποίο δημοσιεύεται γράμμα εξορίστων από την Γαύδο, σχετικό με τις συνθήκες και τα αίτια θανάτου του εξόριστου Παναγιώτη Καραντεμίρη:

Η Εθνική Ένωσις «Ελλάς» ή Ένωσις Ελλήνων Εθνικιστών (περισσότερο γνωστή με τα αρχικά της, ΕΕΕ ή Τρία Έψιλον) ήταν μια από τις μεγαλύτερες αντισημιτικές και πρωτοφασιστικές/φασιστικές οργανώσεις της Ελλάδας και η σημαντικότερη της βόρειας Ελλάδας την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ιδρύθηκε το 1927 στη Θεσσαλονίκη από Μικρασιάτες πρόσφυγες. Τα μέλη της, γνωστά ως «τριεψιλίτες» ή «χαλυβδόκρανοι», ήταν κυρίως πρόσφυγες και δρούσαν ως παραστρατιωτική οργάνωση, έχοντας έντονη αντισημιτική δράση. Η δράση της οργάνωσης κορυφώθηκε το 1931, με το μοναδικό αντισημιτικό πογκρόμ στη μεσοπολεμική Ελλάδα, το πογκρόμ του Κάμπελ.

Ο Ε. Βενιζέλος είχε πλήρη συνείδηση για τη σημασία του Ιδιώνυμου. Για τη ψήφισή του είχε θέσει στη Βουλή ζήτημα εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση. Είχε απειλήσει ότι θα παραιτηθεί αν δεν ψηφισθεί το Ιδιώνυμο. Μάλιστα, άφησε να νοηθεί ότι ούτε και αυτό το «Ιδιώνυμο» τον ικανοποιεί. (Νίκος Ψυρούκης «Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η 4^η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ», σελ. 54, Αθήνα 1977).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η επιλογή των ανωτέρω λημμάτων που σχετίζονται με το διαπραγματευόμενο θέμα έγινε από το βιβλίο μου «Η ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΑΟΥΣΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΙΝΗΜΑ» (1918 – 1937). Ιστοριοδιφική – κριτική μελέτη, σελ. 167 – 172. Νάουσα 2003. Ο υπομνηματισμός ο οποίος ακολουθεί αμέσως παρακάτω δεν υπάρχει στα εν λόγω λήμματα. Τέθηκε κατά τη συγγραφή του παρόντος άρθρου για την πληρέστερη κατανόηση του κειμένου του:

 ΥΠΟΜΝΗΜΑ

(1) Ο Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος, από την Κέρκυρα, υπήρξε νομικός και πολιτικός. Διετέλεσε κατ΄επανάληψη βουλευτής (1910, 1915) και στη συνέχεια με υπόδειξη του Ελευθέριου Βενιζέλου εκλέχτηκε πρόεδρος της Βουλής. Το 1916 εκδήλωσε την αντίθεσή του στο θέμα της επέμβασης της Αντάντ στα Ελληνικά πολιτικά πράγματα. Αρνήθηκε να ακολουθήσει τον Βενιζέλο στη Θεσσαλονίκη και αργότερα κατέθεσε σαν μάρτυρας υπεράσπισης στη Δίκη των Έξι. Το 1928 μετά την επάνοδο του Βενιζέλου διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνησή του, για πρώτη φορά κατά την περίοδο 4 Ιουλίου 1928 – 7 Ιουνίου 1929 και για δεύτερη την 7 Ιουνίου – 3 Ιουλίου 1929. Υπήρξε φανατικός αντικομμουνιστής, θεωρείται δε ο εμπνευστής και συντάκτης του νόμου περί «Ιδιωνύμου αδικήματος».

Εμφορούνταν από φιλοφασιστικές και φιλοδικτατορικές αντιλήψεις. Λόγω διαφωνιών του με τον Βενιζέλο υπέβαλε την παραίτησή του και έκτοτε μεταβλήθηκε σε σκληρό κριτή και πολέμιό του. Το 1936 ο Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος ανέλαβε την αντιπροεδρία του υπουργικού Συμβουλίου της δικτατορικής κυβέρνησης της 4^ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά, ακολούθως υπουργός Οικονομικών και υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Στη κατοχική περίοδο υπήρξε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας από το 1941 μέχρι το 1943, οπότε εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.

 (2) Την Ιη Φεβρουαρίου 1929 οι μεταλλωρύχοι του Λαυρίου κήρυξαν απεργία που κράτησε μέχρι την 16^η Μαρτίου 1929, εξελίχτηκε δε αυτή σε μια από τις πιο μαχητικές απεργίες αυτής της περιόδου. Σε όλη τη διάρκεια της απεργίας η αστυνομία άσκησε συστηματική τρομοκρατία με αιματηρά αποτελέσματα. Την 7^η Φεβρουαρίου 1929 έκανε χρήση πραγματικών πυρών κατά των απεργών με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο εργάτης Συρίγγος και να τραυματιστούν άλλα 33 άτομα.

Στο Λαύριο κηρύσσεται γενική απεργία διαμαρτυρίας. Περισσότερα από 7000 άτομα παίρνουν μέρος στην κηδεία του νεκρού εργάτη. Οργανώνεται πανελλήνιος έρανος για την ενίσχυση των απεργών. Την 25 Φεβρουαρίου 1929 η απεργία επεκτείνεται σε όλα τα μεταλλεία του Λαυρίου. Την 27^η του ιδίου μηνός η αστυνομία συνέλαβε την απεργιακή επιτροπή, την οποίαν όμως υποχρεώνεται να απολύσει σύντομα ύστερα από μαχητική κινητοποίηση των γυναικών των απεργών. Την 7^η Μαρτίου 1929 η αστυνομία συλλαμβάνει εκ νέου την απεργιακή επιτροπή. Μετά από δύο ημέρες συλλαμβάνονται 23 απεργοί για τους οποίους ελήφθη απόφαση να εξοριστούν.

Ο λαός του Λαυρίου ξεσηκώθηκε και ματαίωσε την απόφαση των αρχών. Την 14^η Μαρτίου 1929 η αστυνομία πυροβολεί εν ψυχρώ και τραυματίζει 30 απεργούς. Οι απεργοί αμύνονται, αφοπλίζουν πολλούς χωροφύλακες και διώχνουν 36 απεργοσπάστες. Η απεργία λύθηκε την 16^η Μαρτίου 1929 αφού επαναπροσλήφθηκαν όλοι οι απολυθέντες, αναγνωρίστηκε το σωματείο τους, ιδρύθηκε δικό τους ταμείο συντάξεων και αυξήθηκαν τα ημερομίσθιά τους κατά 10 %. Η κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να αποζημιώσει την οικογένεια του νεκρού απεργού Συρίγγου.

(3) Τον Ιούλιο του 1924 συνήλθε στη Μόσχα η 7^η Συνδιάσκεψη της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας (Β.Κ.Ο) για να συζητήσει την πολιτική κατάσταση στα Βαλκάνια και να χαράξει τα νέα καθήκοντα των κομμουνιστικών κομμάτων των Βαλκανικών χωρών υπό το φως των αποφάσεων του 5^ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Μεταξύ των άλλων, η 7^η Συνδιάσκεψη επανέλαβε τη θέση της 6^ης Συνδιάσκεψης για «Μια ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη».

Τη θέση αυτή πήραν και οι ηγέτες όλων των άλλων Βαλκανικών κομμουνιστικών κομμάτων. Την ίδια θέση πήρε και το Κ.Κ.Ε στο 3^ο Έκτακτο Συνέδριό του το 1924. Οι δύο Συνδιασκέψεις της Β.Κ.Ο (6^η και 7^η), καθώς και το 3^ο Έκτακτο Συνέδριο του Κ.Κ.Ε, σε μια προσπάθεια διακήρυξης της μαρξιστικής αρχής του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης των εθνών, μετέφεραν μηχανικά και αφηρημένα το σύνθημα αυτό το οποίο δεν ανταποκρίνονταν στις ιστορικές συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί στην Ελλάδα με τον μαζικό εποικισμό του Ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας από Μικρασιάτες και Πόντιους πρόσφυγες και αργότερα με τον μετοικισμό χιλιάδων Σλαβομακεδόνων στη Βουλγαρία.

Επομένως, το σύνθημα για «Ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη» ήταν λανθασμένο και ανεδαφικό, αποτέλεσε δε το εφαλτήριο της αντικομμουνιστικής εκστρατείας των αστικών κομμάτων και του κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού της χώρας κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η αντίδραση αυτή κορυφώθηκε και έλαβε σάρκα οστά με την ψήφιση το 1929 του νόμου περί «Ιδιωνύμου αδικήματος» της κυβέρνησης Βενιζέλου.

(4) Το Κ.Κ.Ε, μεταξύ όλων των άλλων μορφών πάλης, ουδέποτε είχε απορρίψει κατά τον μεσοπόλεμο και την ιδέα της ένοπλης εξέγερσης για την κατάληψη της εξουσίας, αν αυτό το απαιτούσαν οι περιστάσεις. Την 3^η Αυγούστου 1924 δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη μανιφέστο της Διοικούσας Επιτροπής του Κ.Κ.Ε, το οποίο απευθύνονταν στους εργάτες, αγρότες, χωρικούς και πρόσφυγες, με κύριο σύνθημα «Πόλεμος κατά πολέμου», με αφορμή το κλείσιμο 10 χρόνων από την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου και την πρόσφατη τραγωδία από την Μικρασιατική καταστροφή.

Μεταφέρω μέρη του κειμένου αυτού του μανιφέστου τα οποία έχουν ως ακολούθως: « … Το Κομμουνιστικό κόμμα βροντοφωνεί μέσα στις μάζες του εργαζόμενου λαού: Δεν είμαστε εμείς οι κομμουνιστές ψευτοειρηνιστές. Δεν φωνάζουμε σαν σχολαστικοί δάσκαλοι, κάτω οι πόλεμοι. Η κραυγή αυτή δεν θα πει τίποτα. Εμείς οι κομμουνιστές βροντοφωνούμε: Πόλεμος κατά του πολέμου. Το σύνθημά αυτό πρέπει να το προσέξετε. Γιατί θα πει πως αν μας αναγκάσει η πλουτοκρατία να φορέσουμε το χακί για έναν καινούργιο πόλεμο, τότε θα γυρίσουμε τα όπλα εναντίον της. Θα κηρύξουμε τον ένοπλο εμφύλιο πόλεμο. …

 Οι κομμουνιστές δεν είναι ουτοπιστές. Αγωνίζονται για την εξουσία. Και η εξουσία θα παρθεί έπειτα από αγώνες πεζοδρομίων, έπειτα από εμφύλιο πόλεμο. Όταν θα έρθει η ώρα να υψώσουμε τη σημαία του λυτρωμού των σκλάβων της γης και των εργοστασίων, πρέπει με τα ίδια τα όπλα που μας δίνει η πλουτοκρατία να τη χτυπήσουμε. Ζήτω οι εργάτες, οι αγρότες και οι πρόσφυγες. Ζήτω οι παλαιοί πολεμισταί. Ζήτω η εργατοαγροτική κυβέρνησις. Κάτω οι πλουτοκράτες. Κάτω οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι. Πόλεμος κατά του πολέμου» («ΤΟ Κ.Κ.Ε». Επίσημα κείμενα, τόμος πρώτος, σελ. 475. Αθήνα 1974)

(5) Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε) κατά τη διάρκεια των εργασιών του 2^ου Συνεδρίου του, το οποίο είχε πραγματοποιηθεί την 5^η – 12^η (18^η – 25^η) Απριλίου 1920, αποφάσισε την αποχώρησή του από τη Β΄ Διεθνή και την προσχώρησή του στη Γ΄ Διεθνή. Αποφάσισε, επίσης και τη σύνδεσή του με τα σοσιαλιστικά κόμματα της Βαλκανικής από τα οποία θα προκύψει η Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία (Β.Κ.Ο). Ιδού η σχετική απόφασή του που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της 11^ης – 12^η Απριλίου 1920:

« 1)… 2) Το Κόμμα προσχωρεί οργανικώς εις την Γ΄ Διεθνή της Μόσχας, της οποίας δέχεται τας αρχάς και τα ψηφίσματα. 3) Εγκρίνει και επιδοκιμάζει τας αποφάσεις της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Συνδιασκέψεως ήτις συνήλθεν εν Σόφια την 1^ην Ιανουαρίου (ν. η.) και 4) Δίδει εντολήν εις την Κ.Ε. να εργασθή για να συνδεθή το Κόμμα στενώτερον με τα σοσιαλιστικά κόμματα της Βαλκανικής που ακολουθούν την Γ΄ Διεθνή δια την προπαρασκευήν κοινού αγώνος των προλεταρίων της Βαλκανικής προς δημιουργίαν της Ομοσπονδιακής σοσιαλιστικής δημοκρατίας των συμβουλίων των εργατών και αγροτών της Βαλκανικής» («ΤΟ Κ.Κ.Ε.». Επίσημα κείμενα, τόμος πρώτος, σελ. 62. Αθήνα 1974).

(6) Ανδρέας Μιχαλακόπουλος υπήρξε πολιτικός, οικονομολόγος και νομικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας  κατά την περίοδο 1924 – 1925. Στις εκλογές του 1928 το κόμμα του Μιχαλακόπουλου έλαβε μέρος μεμονωμένα με την ονομασία Συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα και κατέλαβε πέντε έδρες. Μόλις σχηματίστηκε η κυβέρνηση Βενιζέλου συνεργάστηκε μαζί της και μετά την παραίτηση του Ζαβιτσιάνου, ανέλαβε την αντιπροεδρία και το υπουργείο Εξωτερικών (ως το Νοέμβριο του 1932 και από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο του 1933). Υπό την ιδιότητά του αυτή εκπροσώπησε την Ελλάδα σε διεθνείς διασκέψεις, καθώς και στην Κοινωνία των Εθνών (Κ.Τ.Ε).

Στο θέμα της παλινόρθωσης της μοναρχίας τήρησε αντίθετη, αλλά όχι αδιάλλακτη στάση και μετά την παλινόρθωση του 1935 αποκατέστησε καλές σχέσεις με το Στέμμα. Οι επαφές του όμως με τον Γεώργιο Β΄, που αποσκοπούσαν στην επάνοδο της δημοκρατίας με πρωθυπουργοποίησή του, προκάλεσαν την αντίδραση του Ι. Μεταξά ο οποίος εξόρισε τον άρρωστο εκείνη την περίοδο Μιχαλακόπουλο στην Πάρο. Κατόπιν τούτου, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» όπου και πέθανε.

(7) Στην παραβίαση της διάταξης «περί συναιτιότητας στρατιωτικών και ιδιωτών» του αρθρου 8 του Ιδιώνυμου, εμπίπτει και η περίπτωση του Ναουσαίου Μάρκου Μαρκοβίτη, ηγετικού στελέχους της κομματικής οργάνωσης Νάουσας του Κ.Κ.Ε, ο οποίος συνελήφθη κατά το διάστημα που υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία. Ο Μάρκος Μαρκοβίτης, αν και γνώριζε ότι παρακολουθείται καθημερινά από τους χαφιέδες της μονάδας του, συνέχισε την κομματική του δραστηριότητα μέσα σ’ αυτήν απτόητος.

Αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών του ήταν να δημιουργήσει έναν αξιόλογο κομμουνιστικό πυρήνα στους κόλπους της στον οποίο τέθηκε επικεφαλής. Παράλληλα, φρόντισε να έχει σύνδεση και με εξωστρατιωτικά κομματικά στελέχη της περιοχής. Η ύπαρξη αυτού του πυρήνα έγινε γνωστή στη διοίκηση της μονάδας του από καταδοτική ενέργεια στρατιώτη χαφιέ ο οποίος είχε κατορθώσει να εμφιλοχωρήσει σ’ αυτόν και να γίνει μέλος του.

Ο Μάρκος Μαρκοβίτης συλλαμβάνεται και αποστέλλεται στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου με βαρύτατες κατηγορίες, όπως «Σύσταση συμμορίας, προτροπή στρατιωτών σε στάση κτλ». Εντωμεταξύ, έως ότου παραπεμφθεί σε δίκη στο στρατοδικείο μαζί με άλλους συλληφθέντες κομμουνιστές στρατιώτες, υφίστατο εξαντλητικές ανακρίσεις και βασανιστήρια για την απόσπαση πληροφοριών.

Κατά γενική ομολογία θεωρούνταν «σκληρό καρύδι» και ως ο πλέον άκαμπτος από τους κρατούμενους κομμουνιστές στρατιώτες … Την 28^η Νοεμβρίου 1930 από το στρατοδικείο Ιωαννίνων εκδόθηκε η απόφαση για τους δικαζόμενους επτά κομμουνιστές στρατιώτες, έγκλειστους στο μεσαιωνικό κολαστήριο του Καλπακίου. Σύμφωνα με αυτήν καταδικάστηκαν σε θάνατο οι Μαρκοβίτης και Πανούσης, σε ισόβια δεσμά οι Γαμβέτας και Βλαντάς, σε επταετή φυλάκιση οι Αδαμόπουλος και Τσακίρης και σε διετή ο Κορδέλης. Μετά την απόφαση του στρατοδικείου σημειώνεται μεγάλο κύμα διαμαρτυριών τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό.

Οι εργαζόμενοι Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Βόλου, Καρδίτσας, Σερρών, Καβάλας, Μυτιλήνης και πολλών άλλων πόλεων, 500 φοιτητές του πανεπιστημίου Αθηνών και 650 της Θεσσαλονίκης, προέβησαν σε μαζικές διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Κινητοποιείται η Ένωση Ελλήνων Νομικών, καθώς και εξέχοντες παράγοντες του πνεύματος και της τέχνης όπως οι Ξενόπουλος, Παλαμάς, Γληνός, Καζαντζάκης, Βουτυράς, Βάρναλης, Τερζάκης, Λαυράγκας, Νιρβάνας, Καμπούρογλου, Μαλακάσης, Κορδάτος και πολλοί άλλοι, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την απόφαση του στρατοδικείου Ιωαννίνων.

Επίσης, σε διαμαρτυρίες προς την κυβέρνηση Βενιζέλου από το εξωτερικό προέβησαν η Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία (Β.Κ.Ο), η Ευρωπαϊκή Αγροτική Επιτροπή και ο Αϊνστάιν. Οι εφημερίδες ΟΥΜΑΝΙΤΕ και ΡΟΤΕ ΦΑΝΕ, όργανα των κομμουνιστικών κομμάτων Γαλλίας και Γερμανίας αντιστοίχως, κάλεσαν τους εργαζόμενους αυτών των χωρών να προβούν σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις για τη σωτηρία των καταδικασθέντων σε θάνατο στρατιωτών Μαρκοβίτη και Πανούση.

Διαδηλωτές στο Βερολίνο εξφενδόνησαν πέτρες κατά των παραθύρων της εκεί Ελληνικής πρεσβείας. Κατόπιν τούτου, η κυβέρνηση Βενιζέλου θορυβήθηκε, αναδιπλώθηκε και δήλωσε πως καμιά θανατική δεν επρόκειτο να εκτελεσθεί, πριν προηγηθεί η εκδίκαση της έφεσης των καταδικασθέντων που είχε ορισθεί για την 12η Ιανουαρίου 1931. Μάλιστα, αντικαταστάθηκε και ο περιώνυμος βασανιστής των κομμουνιστών στρατιωτών στο Καλπάκι Φατούρος. Σύμφωνα με την απόφαση που εκδόθηκε την ανωτέρω ημερομηνία από το Αναθεωρητικό Δικαστήριο, οι επιβληθείσες θανατικές ποινές των Μαρκοβίτη και Πανούση μετατράπηκαν σε πρόσκαιρα δεσμά, ενώ οι υπόλοιπες μειώθηκαν.

Την 15^η Απριλίου 1931 δραπετεύει από τις φυλακές Συγγρού ο Μάρκος Μαρκοβίτης και άλλα ηγετικά στελέχη του Κ.Κ.Ε., που κατορθώνουν να διαφύγουν στη Σοβιετική Ένωση. Αργότερα, έγινε γνωστό ότι ο Μάρκος Μαρκοβίτης  οδηγήθηκε το έτος 1938 στο εκτελεστικό απόσπασμα, θύμα των ευρύτατων κομματικών εκκαθαρίσεων στην Ε.Σ.Σ.Δ κατά την περίοδο εκείνη. Το όνομά του και η μνήμη του θα αποκατασταθούν το έτος 1987, ύστερα από απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. (Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου, ό. π., σελ. 164 – 165, 194 – 195, 199, 204 – 205).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

— Το Κ.Κ.Ε». Επίσημα κείμενα, τόμος Γ΄, σελ. 25 – 27, 611 – 61. Αθήνα 1975.

— ΤΟ Κ.Κ.Ε». Επίσημα κείμενα, τόμος Γ΄, σελ. 34-81, 613-614. Αθήνα 1975.

— Αλέκος Κατσούκαλης «Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ Κ.Κ.Ε» , σελ. 12, Αθήνα 1984.

— Νίκος Ψυρούκης «Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η 4^η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ», σελ. 54, Αθήνα 1977.

— Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΑΟΥΣΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΙΝΗΜΑ» (1918 – 1937). Ιστοριοδιφική – κριτική μελέτη, σελ. 167 – 172. Νάουσα 2003

— Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου, ό.π., σελ. 164 – 165, 194 – 195, 199, 204 – 205.

— (https://el.wikisource.org › wiki › Νόμος_4229)       

— ΤΟ Κ.Κ.Ε.». Επίσημα κείμενα, τόμος πρώτος, σελ. 62. Αθήνα 1974.

— https://www.protothema.gr/stories/article/1063695/ta-skoteina-hronia-1928-1936-pos-ftasame-sti-diktatoria-metaxa/)

— https://indexanthi.gr/kavala-kapnergates/