Ιωάννης Καποδίστριας – Ρωξάνδρα Στούρτζα. Ένας ανεκπλήρωτος ρομαντικός έρωτας
“Αφού δεν ημπόρεσα να παντρευτώ εσένα που αγαπούσα, δεν πρόκειται να αγαπήσω ποτέ άλλη στη ζωή μου γυναίκα”
“Έβλεπα τον Καποδίστρια όλες τις ημέρες στο σπίτι μας, στη Βιέννη, στα δείπνα που οργάνωνε η μητέρα μου. Ανάμεσα στους άλλους προσκαλεσμένους μας. Έπειτα από τα τόσα γράμματα που μου είχε στείλει από την Ελβετία, όπου μου φανέρωνε το ενδιαφέρον του για μένα, με τόσες τρυφερές εκφράσεις, ότι θα του ήμουν απαραίτητη για την ευτυχία της ζωής του, ότι δεν έβλεπε την ώρα να με συναντήσει για να μου ειπεί προφορικά, “διά ζώσης”, όσα δεν μπορούσε να μου γράψει, περίμενα με αγωνία αυτή την ώρα. Εκείνος, όμως, πάντοτε αφάνταστα μελαγχολικός, μου μιλούσε με ανεξήγητη ψυχρότητα όσο ποτέ. Και όταν εγώ του απαντούσα με γλυκύτητα ή με τη σιωπή της λύπης, εκείνος γινόταν πιο απόμακρος… Η αγωνία μου είχε γίνει αβάσταχτη…”, γράφει η Ρωξάνδρα Στούρτζα η ευαίσθητη γυναίκα που αγάπησε με πάθος ο Πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Ο άνθρωπος που έζησε και πέθανε για την Ελλάδα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831.
Η Ρωξάνδρα Στούρτζα ήταν ο έρωτας της ζωής του και τα συναισθήματά του γι’αυτήν, αποτέλεσαν τους συμμάχους του για τη μοναξιά που απαιτούσε η προσπάθεια διάσωσης της Ελλάδας!
Η Ρωξάνδρα Στούρτζα ήταν Ελληνομολδαβή και είχε τον τίτλο της Κυρίας επί των Τιμών της Αυτοκράτειρας της Ρωσίας, Ελισάβετ. Ο Καποδίστριας την γνώρισε όταν η Ρωξάνδρα Στούρτζα ήταν περίπου 30 ετών. Τα αισθήματα ήταν αμοιβαία και από την πλευρά της. Η εποχή για την οποία μιλάμε, είχε παράξενα πρωτόκολλα και διαδικασίες που επηρέαζαν ακόμη και τα ειδύλλια. Ως δεξί χέρι του Τσάρου, ο Καποδίστριας δε γινόταν να νυμφευθεί την Ρωξάνδρα Στούρτζα.
Το δαχτυλίδι, που ακόμα λάμπει!
Γνωρίζοντας μέσα του ο Καποδίστριας ότι δεν επρόκειτο ποτέ να παντρευτεί την αγαπημένή του της χάρισε ένα δαχτυλίδι το οποίο συμβόλιζε τα πάντα αναφορικά με το ειδύλλιό τους. Μια πεταλούδα μέσα στις φλόγες!
“Αφού δεν ημπόρεσα να παντρευτώ εσένα που σ’ αγαπούσα, δεν πρόκειται να αγαπήσω ποτέ άλλη στη ζωή μου γυναίκα’.Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας
Αυτό το δαχτυλίδι, εκείνη το φορούσε συνεχώς, ακόμη και όταν αναγκάστηκε να παντρευτεί έναν Βαυαρό Κόμη. Διατήρησε τα συναισθήματά της για τον Ιωάννη Καποδίστρια, του συμπαραστεκόταν από απόσταση στον αγώνα του για δημιουργία φιλελληνικού κινήματος και βέβαια του έγραφε επιστολές!
Το δαχτυλίδι σήμερα βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας.
Οι εξομολογήσεις της Ρωξάνδρας Στούρτζα και η εμπιστοσύνη του Καποδίστρια.
Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο, έχει διασωθεί σε μεγάλο βαθμό. Η Ρωξάνδρα Στούρτζα περιγράφει στα Απομνημονεύματά της όλα της τα συναισθήματα. Τα περιγράφει κυρίως σε αυτά που έγραψε μετά το θάνατο του Καποδίστρια. Η αργοπορία αποστολής των επιστολών, έφερε την Ρωξάνδρα Στούρτζα να διαβάζει ένα γράμμα γεμάτο αγωνία του Ιωάννη Καποδίστρια, ενώ ήταν ήδη νεκρός (περίπου ένα μήνα).
Εξιστορεί πώς τον γνώρισε και πώς συνδέθηκαν συναισθηματικά. Ο Καποδίστριας πήγαινε για μέρες στο σπίτι της μητέρας της στη Βιέννη. Στις επιστολές, του έγραφε για το ενδιαφέρον του και πως ανυπομονούσε να της το εκφράσει δια ζώσης. Η δική της αγωνία φανερώνεται όταν εκείνος ξαφνικά γίνεται απόμακρος και ψυχρός! Είναι βέβαιο πως ο Καποδίστριας προσπαθούσε να “κάνει πέτρα” την καρδιά του, καθώς ήξερε ότι η αφοσίωσή του στα όσα αφορούσαν την Ελλάδα, δεν του επέτρεπε να ζήσει μια ανέμελη ζωή μαζί με την Ρωξάνδρα. Στις επιστολές του ο Καποδίστριας φέρεται στην Ρωξάνδρα σαν να ήταν σύζυγός του, την εμπιστεύεται απόλυτα, τη ρωτά για σοβαρά ζητήματα πολιτικής και της αναθέτει διερεύνηση καταστάσεων πολιτικού ενδιαφέροντος.
“Ιωάννη, δεν ξέχασα ποτέ τον όρκο που κάναμε μαζί εκείνη την οδυνηρή ώρα της ζωής μας… Τον τήρησα, στην ουσία. Η αθέτησή μου ήταν αναγκαστική. Το ξέρεις. Ήταν ακόμη μια θυσία για σένα. Αν δεν δεχόμουν να παντρευτώ τον εξάδελφο της αυτοκράτειρας, θα σου προκαλούσα προβλήματα στο ύψιστο και υπεύθυνο αξίωμα που σου προσέφερε ο τσάρος. Ήταν μια αναγνώριση της αξίας σου. Η τιμή ήταν για εκείνον, που την αξιοποίησε για το καλό της χώρας του… Για μένα όμως ήταν μεγάλη θυσία!..”, έγραφε η Ρωξάνδρα σε ένα από τα “σκόρπια φύλλα” του ημερολογίου της.
Στην τελευταία του επιστολή το 1831 ο μοναχικός ηγέτης της εξομολογήθηκε:
“Αγαπητή μου φίλη Ρωξάνδρα,
Μη με ξεχνάς ποτέ στις προσευχές σου, τις έχω ανάγκη! Θέρμαινε και ενίσχυε με αυτές τη θέση που κατέχω στη σκέψη σου και στην καρδιά σου, όπως και εγώ θερμαίνω με τις δικές μου προσευχές τη θέση που κατέχεις και εσύ μέσα στη δική μου σκέψη και στη δική μου καρδιά. Αν ημπορούσα να σου ειπώ πόσο θα ήθελα να σε είχα κοντά μου, πόσο νοιώθω την απουσία σου, ιδιαίτερα τώρα που με κυκλώνουν τόσες αγωνίες.
Σε χαιρετώ, αγαπητή μου φίλη. Άραγε πότε θα ξανασυναντηθούμε;”.
Μα ποτέ δεν πρόλαβε να διαβάσει την απάντηση. Το νήμα της ζωής του Ιωάννη Καποδίστρια κόπηκε απότομα από τους Μαυρομιχαλαίους. Στο άκουσμα του επιθανάτιου αγγελτηρίου η Στούρτζα κατέρρευσε.
*Η ρομαντική της σχέση με τον Καποδίστρια αποτυπώθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο της αείμνηστης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένης Ε. Κούκκου “Ιωάννης Καποδίστριας – Ρωξάνδρα Στούρτζα. Μια ανεκπλήρωτη αγάπη”.
