ΗΠΑ / Ενδιάμεσες εκλογές: Βαθιά διχασμένη η κοινωνία – Οι ανισότητες θολώνουν το αμερικανικό όνειρο
Για το διακύβευμα των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ μιλά στο topontiki.gr ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο, πρώην υπουργός και καθηγητής στην έδρα Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στη Σχολή Φλέτσερ του Πανεπιστημίου Tufts
Ο κ. Αρβανιτόπουλος περιγράφει την προσπάθεια των Ρεπουμπλικανών – υπό τις ευλογίες Τραμπ – να επιστρέψουν με ρεβανσιστικές διαθέσεις στο πολιτικό προσκήνιο αλλά και τον βαθύ διχασμό που διέπει τη βάση της αμερικανικής κοινωνίας. Όπως εξηγεί, η πολιτική αντιπαράθεση δεν μένει μόνο στα προβλήματα καθημερινότητας αλλά μεταφέρεται και σε αξιακά ζητήματα, όπως π.χ. οι αμβλώσεις και το δικαίωμα της γυναίκας να έχει τον έλεγχο της ζωής της.
Ο κ. Αρβανιτόπουλος μιλά για το απονομιμοποιημένο πλέον πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ και την απαξίωση της πολιτικής που προέρχεται από την έκρηξη των ανισοτήτων και το «θόλωμα» του αμερικανικού ονείρου.
Τέλος μιλά για τον «αναιμικό» Μπάιντεν που παρουσιάζει μια εικόνα τρωτότητας η οποία δεν αρέσει στους Αμερικανούς, αλλά και για την επικράτηση της τραμπικής σχολής στους Ρεπουμπλικανούς που στρέφονται σε ολοένα και περισσότερο ακραίες πολιτικές, ακόμη κι αν ο Τραμπ δεν θα είναι υποψήφιος στις Προεδρικές εκλογές.
Παρακάτω ολόκληρη η συνέντευξη:
- Ποιο είναι το διακύβευμα των ενδιάμεσων εκλογών; Τι θα καθορίσει τις επιλογές των Αμερικανών;
Καταρχάς εδώ έχουμε να κάνουμε με την πρόθεση των Ρεπουμπλικάνων να επιστρέψουν στο πολιτικό παιχνίδι. Πώς μπορεί να γίνει αυτή η επιστροφή; Με το να κερδίσουν το ένα ή και τα δύο σώματα του Κογκρέσου. Δηλαδή να αποκτήσουν την πλειοψηφία είτε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, είτε στη Γερουσία. Αποκτώντας την πλειοψηφία, οι Ρεπουμπλικανοί θα προσπαθήσουν να δυσχεράνουν το έργο της κυβέρνησης Μπάιντεν στα δύο χρόνια που απομένουν της προεδρίας του.
Επιπλέον επιδιώκουν να τοποθετηθούν εν όψει των επόμενων προεδρικών εκλογών του 2024. Αν κερδίσουν την Βουλή των Αντιπροσώπων αντιλαμβάνεστε πως η Επιτροπή με τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου θα πρέπει να θεωρείται τελειωμένη και όχι μόνο αυτό, αλλά έχουν ήδη δηλώσει πως θα κάνουν Εξεταστική για να δουν γιατί οι Δημοκρατικοί έκαναν Εξεταστική…
Επίσης, θα κινήσουν διαδικασίες καθαίρεσης του Προέδρου Μπάιντεν, άρα θα επιστρέψουν με τάσεις ρεβανσισμού.
Αυτό που θα καθορίσει το αποτέλεσμα των εκλογών είναι κυρίως η οικονομία. Η οικονομιία των ΗΠΑ συνολικά δεν είναι σε κακή κατάσταση, το πρόβλημα όμως για την κυβέρνηση και την Προεδρία Μπάιντεν είναι ο πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός ως αποτέλεσμα και της ενεργειακής κρίσης αλλά και των «πληθωριστικών» πακέτων, όπως των κατηγορούν οι αντίπαλοί του, που νομοθέτησε τα πρώτα δύο χρόνια της θητείας του. Αυτα τα δύο πακέτα, το ένα πακέτο τόνωσης της αμερικανικής οικονομίας μετά την πανδημία και την ανεργία, «αχρείαστο» για τους επικριτές του οι οποίοι πίστευαν πως η οικονομία είχε αρχίσει να ανακάμπτει έφερε πληθωριστικές τάσεις και το δεύτερο, το πρόγραμμα μαμούθ ανάταξης των υποδομών το οποίο επίσης σύμφωνα με τους πολιτικούς του αντιπάλους έφερε τον πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός λοιπόν έρχεται σήμερα να δημιουργήσει ένα πρόβλημα για τους Δημοκρατικούς γιατί ουσιαστικά επιβαρύνει την καθημερινότητα των πολιτών, τόσο στα καύσιμα όσο και στο σούπερ μάρκετ. Άρα λοιπόν η οικονομία είναι το ένα θέμα. Το δεύτερο έχει να κάνει με μια σειρά κοινωνικών ζητημάτων.
Από το ζήτημα των αμβλώσεων, της οπλοκατοχής, της αποδόμησης της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των φυλετικών και άλλων διακρίσεων που είχε θεσπιστεί από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Μια σειρά λοιπόν από κοινωνικά θέματα τα οποία έρχονται να μπουν στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Κομβικό επίσης είναι το θέμα του νόμου και της τάξης. Οι Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν τον Μπάιντεν ότι είναι πολύ ήπιος απέναντι στην εγκληματικότητα και ότι στερεί κονδύλια από την αστυνομία. Για παράδειγμα στην Πενσιλβάνια κατηγορούν τον κυβερνήτη ότι είναι πολύ ήπιος απέναντι στην εγκληματικότητα, έχει απονείμει πολλές χάρες κ.ο.κ. Το άλλο θέμα είναι το ζήτημα των αμβλώσεων που έχει δημιουργήσει μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα δύο κόμματα.
- Η αμερικανική κοινωνία εμφανίζεται διχασμένη, κάτι για το οποίο ο Μπάιντεν είχε δεσμευθεί ότι θα φροντίσει να επουλώσει. Πόσο πέτυχε σε αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει επιτευχθεί πολύ μεγάλη πρόοδος. Η αμερικανική κοινωνία αυτή τη στιγμή είναι βαθιά διχασμένη τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά. Ένας από τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι ότι στον πολιτικό ανταγωνισμό δεν μπαίνουν μόνο πολιτικές αντιπαραθέσεις αλλά και αξιακά ζητήματα. Είναι ζητήματα υπαρξιακά, ο ρόλος της γυναίκας για παράδειγμα, αν έχει τη δυνατότητα να έχει τον πλήρη έλεγχο της ζωής της, τα ζητήματα της οπλοκατοχής και πώς αυτά επηρεάζουν τις ζωές των πολιτών μέσα από την ευκολία να έχει κάποιος όπλο και πώς αυτό καταλήγει σε πολλές περιπτώσεις σε μαζικές δολοφονίες, τα θέματα των διακρίσεων και άλλα.
Όλα αυτά έχουν μπει στην πολιτική αντιπαράθεση είναι ζητήματα αξιακά και έχουν πολώσει την Αμερική. Βλέπουμε πια ευκρινώς «δύο Αμερικές»: μια κοσμοπολίτικη Αμερική της προόδου, των Μητροπολιτικών κέντρων, των ακτών όπου η οικονομία έχει προχωρήσει με την τεχνολογική επανάσταση, με την ψηφιοποιημένη οικονομία, όπου υπάρχουν συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή και από την άλλη μεριά είναι η Αμερική της ενδοχώρας, των αγροτικών εκτάσεων, οι αποβιομηχανοποιημένες ζώνες της προηγούμενης οικονομίας και αυτό έχει χωρίσει την Αμερική στα δύο, αυτός ο διαχωρισμός έχει μπει και στην πολιτική αντιπαράθεση.
Οι Δημοκρατικοί έρχονται να εκφράσουν αυτά τα Μητροπολιτικά κέντρα ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι αντίθετα, να εκφράσουν την ενδοχώρα, τα αγροτικά και τα εργατικά στρώματα. Έτσι λοιπόν αυτή η πόλωση υπάρχει στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, είναι πολύ βαθιά και δεν φαίνεται προσώρας τι είναι αυτό που θα μπορέσει να επανενώσει την αμερικανική κοινωνία. Οι μεγάλες οικονομικές ανισότητες έχουν θολώσει το αμερικανικό όνειρο. Ποιά ήταν βάση του αμερικανικού ονείρου; Η κοινωνική κινητικότητα. Ότι δηλαδή ανεξάρτητα από την κοινωνική σου τάξη, αν δουλέψεις σκληρά μπορείς να επιτύχεις τα πάντα. Αυτό, οι νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και η διεύρυνση των ανισοτήτων, το έχουν θολώσει και αυτό συντελεί στην απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος.
- Μετά τις ενδιάμεσες εκλογές αναμένεται να ανακοινωθούν οι υποψηφιότητες για τις προεδρικές εκλογές. Τόσο ο Τραμπ, όσο και ο Μπάιντεν δηλώνουν πως θα είναι εκ νέου υποψήφιοι για τις εκλογές του 2024. Πόσο πιθανό είναι να τους δούμε να διασταυρώνουν ξανά τα ξίφη τους;
Το βλέπω δύσκολο. Έχουμε δύο διαφορετικές περιπτώσεις. Ο μεν Μπάιντεν είναι ένας βετεράνος της πολιτικής, προσπαθεί να ανατάξει τη χώρα και οικονομικά, να ξαναφέρει την εξωτερική πολιτική σε μια σωστή κατεύθυνση, προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές, αλλά δυστυχώς είναι μια αναιμική προεδρία. Η αμερικανική πολιτική κουλτούρα βασίζεται πολύ σε συμβολισμούς και στη δύναμη ισχύος. Η προεδρία Μπάιντεν εκπέμπει μια αναιμικότητα, ο ίδιος είναι πολύ μεγάλος, βλέπετε όλες αυτές τις εικόνες που προδίδουν μια τρωτότητα και δεν εμπνέει μια παράσταση ισχύος. Είναι ένας επιπλέον παράγοντας που κοστίζει στους Δημοκρατικούς. Το βλέπω δύσκολο ο Μπάιντεν να επιμείνει στην υποψηφιότητά του το 2024 κι αν επιμείνει νομίζω ότι δεν έχει πολύ μεγάλη τύχη.
Από την άλλη πλευρά ο Τραμπ, έχει σοβαρές δικαστικές περιπέτειες. Και δεν εννοοώ μόνο τα σοβαρά ζητήματα που εξετάζει η Επιτροπή για την 6η Ιανουαρίου και την επίθεση στο Καπιτώλιο, τα οποία αν κερδίσουν οι Ρεπουμπλικάνοι θα λήξουν άδοξα, αλλά στα νομικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με φορολογικά, τις οικονομικές ατασθαλίες του Ντόναλντ Τραμπ τα οποία φαίνεται να είναι σοβαρά.
Όπως σοβαρή είναι η υπόθεση με τα απόρρητα έγγραφα που βρέθηκαν στην κατοικία του τέως προέδρου, χωρίς αυτά να έχουν αποχαρακτηριστεί. Αντιμετωπίζει σοβαρές περιπέτειες με τη Δικαιοσύνη και δυσκολεύομαι να δω ότι θα μπορέσει να είναι ξανά υποψήφιος.
Το χειρότερο βέβαια είναι ότι ο Τραμπ δημιούργησε σχολή στο κόμμα των Ρεπουμπλικάνων. ‘Εχει επηρέασει πολύ το κόμμα προς ακραίες θέσεις. Θα δούμε πολλούς υποψηφίους να ακολουθούν την τραμπική φιλοσοφία γιατί ο Τραμπ παραμένει δημοφιλής σε ένα μεγάλο μέρος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και παραμένει ικανός να μαζεύει πολιτικό χρήμα που είναι αναγκαίο για την εκλογική διαδικασία στις ΗΠΑ.
Οι περισσότεροι υποψήφιοι θεωρούν ότι πρέπει να «φιλήσουν το χέρι Τραμπ» για να μπορέσουν να εκλεγούν. Αυτό δημιουργεί μια σέκτα στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα και μάλιστα μεγάλη, η οποία το φθείρει και το στρέφει προς ακραίες πολιτικές με έλλειψη σεβασμού προς τις δημοκρατικές διαδικασίες, σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τις ψήφους στις προεδρικές εκλογές.
Φοβούμαι πολύ ότι μπαίνουμε σε μια κρίση της αμερικανικής δημοκρατίας η οποία είναι αυτή τη στιγμή ό,τι χειρότερο μπορεί να προκύψει.
