Βιβλίο: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος “Το ταξίδι του Φερεϋντούν” / εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

 Κατερίνα Αθανασίου

Με ένα πολύ όμορφο βιβλίο «Το ταξίδι του Φερεϋντούν», ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Επισκέφτηκε δημοτικά, γυμνάσια, βιβλιοθήκες, πριν από την πανδημία φυσικά. Τι κάνει όμως αυτό το βιβλίο του τόσο ξεχωριστό;

Το ταξίδι του Φερεϋντούν από το Χοραμσάρ ξεκινά όταν ο πόλεμος του στερεί ό,τι πολυτιμότερο είχε: την οικογένειά και το σπίτι του. Με οδηγό έναν χαρταετό, που σαν άστρο φωτεινό θα διώχνει τις σκιές από τον δρόμο του, ο μικρός θα ξεκινήσει το ταξίδι της ζωής του. Αν και η αφετηρία του σημαδεύεται από το τραυματικό γεγονός της απώλειας, ο Φερεϋντούν με πίστη στα όνειρά του θα γράψει το βιβλίο της ζωής του που έμελλε να ολοκληρωθεί πολύ πιο μακριά από τον τόπο που γεννήθηκε.

Η έννοια του ξένου, του ανθρώπου που χάνει την πατρίδα του, που αναγκάζεται να την εγκαταλείψει και να αναζητήσει νέο σπίτι για να ζήσει ειρηνικά, απολαμβάνοντας τα δικαιώματά του παρουσιάζεται στους μικρούς αναγνώστες του βιβλίου σαν  μαγικό παραμύθι. Ήρωας του παραμυθιού ένα αγόρι με θετική ματιά, που έρχεται στον κόσμο, μεταφέροντας το μήνυμα της αγάπης των λαών, της ειρηνικής συνύπαρξης και του σεβασμού στα δικαιώματα των άλλων.

Στο τέλος του βιβλίου, τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς και οι δάσκαλοι, θα βρουν ένα κατατοπιστικό χρονολόγιο που παρακολουθεί τη ζωή του Φερεϋντούν Φαριάντ, δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες για τους σημαντικούς σταθμούς της αλλά και υπενθυμίζοντας τις αρχαίες ρίζες των σχέσεων μας με την Περσία.

Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται: Το βιβλίο απευθύνεται στα παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού.

Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά: Τα παιδιά θα αγαπήσουν το βιβλίο για την απλή και ταυτόχρονα ποιητική του προσέγγιση σε ένα θέμα που συνήθως προκαλεί αμηχανία ενώ συχνά φτάνει στα αυτιά τους ως αιτία δεινών. Η ίδια η γλυκιά μορφή του Φερεϋντούν, θα τους δώσει μια θετική εικόνα για τον «ξένο», ενώ ο χαρταετός που τον κατευθύνει στα βήματά του θα ερεθίσει τη φαντασία τους.

Για ποιο λόγο να το προτιμήσουν οι γονείς: Οι γονείς που συχνά αναζητούν βιβλία με αφηγήσεις και όχι με εγκυκλοπαιδικές γνώσεις για να προσεγγίσουν δύσκολα θέματα όπως αυτό των προσφύγων, θα βρουν στο Ταξίδι του Φερεϋντούν ένα βιβλίο που με τρόπο λυρικό συμπυκνώνει την ουσία της ευγενέστερης ιδέας του να είναι κανείς Έλληνας!

Τι λέει ο ίδιος ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑ «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΦΕΡΕΥΝΤΟΥΝ»

Το βιβλίο βγήκε δεύτερο στο Διαγωνισμό του Αναγνώστη και ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο 2013

 Τον Φερευντούν τον γνώρισα στις αρχές του 1990. Του είχα πάρει τη  πρώτη συνέντευξη για τον ΕΠΕΝΔΥΤΗ και δυστυχώς και την τελευταία για το ΕΘΝΟΣ πριν κλείσει τα μάτια του. Για να τον τιμήσω έγραψα το παραμύθι για μικρούς και μεγάλους «Το ταξίδι του Φερεϋντούν» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο» σε εικονογράφηση της Περσίδας ζωγράφου Φιρουζέ Αχλαγί.

Έχω επισκεφθεί πολλά σχολεία της χώρας από δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, ιδιωτικά, δημόσια, Ρομά, μειονοτικά, μεταναστών, μουσικά, κολέγια,  μέχρι πανεπιστημιακούς χώρους,  όπου προσπαθώ μέσα από τον σεβασμό στη διαφορετικότητα του «Άλλου» και την αλληλεγγύη προς τον αδύναμο, να περάσω το μήνυμα του ίδιου του Φερεϋντούν, που ήταν η ελευθερία στη σκέψη, στην επιλογή, στην ιδέα, στην μοναδικότητα και η εναντίωση στις φυλετικές διακρίσεις και σε κάθε μορφή ρατσισμού.

Είναι ανθολογημένος στο Ανθολόγιο του Δημοτικού και για τον  φιλέλληνα ποιητή της Περσίας, ο Τίτος Πατρίκιος στο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ που έχει γυρίσει ο σκηνοθέτης και φίλος τού Φερευντούν, Δημήτρης Γιατζουζάκης δήλωσε: «Μετά τον Ηρόδοτο ο Φερευντούν Φαριάντ είναι ο άνθρωπος που ενώνει με τη γέφυρα των μεταφράσεών του, τους δυο λαούς του Ιράν και της Ελλάδας». «Το ταξίδι του Φερεϋντούν» που είναι  βασισμένο και σε πραγματικές πτυχές της ζωής του Πέρση ποιητή, δημιουργεί στους μαθητές ερεθίσματα συζητήσεων όπου το θέμα της διαφορετικότητας, της Γνώσης και της αυτοβεβαίωσης σε συνδυασμό με τον σεβασμό προς τον «Άλλο» θίγεται και από τους δασκάλους με αποτέλεσμα να δημιουργεί εξαιρετικές συζητήσεις.

Από σχολεία των μεταναστών, που λάτρευαν τον Φερευντούν ο οποίος τα επισκεπτόταν τακτικά όσο ζούσε, μέχρι τα δημόσια της Αθήνας και της Περιφέρειας ως και τα ιδιωτικά που παραπέμπουν σε οικονομική ευμάρεια των γονέων, μου έχουν ζητήσει να τα επισκεφθώ και να μιλήσω για τα σοβαρά θέματα που θίγει το βιβλίο. Συνολικά έχω δει στις επισκέψεις μου στα σχολεία περισσότερους από 60.000 μαθητές (σε Ελλάδα και εξωτερικό).

Το βιβλίο διασκευάστηκε και ανέβηκε θεατρικό έργο στο Θέατρο Κνωσός.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΕΡΕΥΝΤΟΥΝ ΦΑΡΙΑΝΤ

Ο φιλέλληνας Φερεϋντούν Φαριάντ γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1949 στο Χοραμσάρ [Khoramshahr] και πέθανε από καρκίνο στην Αθήνα στις  5 Φεβρουαρίου 2012. Ήταν ποιητής, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και μεταφραστής, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα αραβικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά.

Στην Περσία εξέδωσε αρκετές ποιητικές συλλογές καθώς και πολλές μεταφράσεις Ελλήνων και ξένων ποιητών. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης Κοινωνικές Επιστήμες και Συγκριτική Λογοτεχνία. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και δημοσίευσε ποιήματά του σε διάφορα περιοδικά. Το πρώτο του ποιητικό βιβλίο «Η γέννηση του Κήτους» κυκλοφόρησε το 1978 ενώ το 1979  ακολούθησε η ποιητική του συλλογή «Ο νέος ποιητής».

Ταυτόχρονα με την ποίηση ασχολήθηκε και με το παιδικό βιβλίο. Εξέδωσε δύο έργα για παιδιά το ένα «Καρχαρίες και λιμπελούλες» και το άλλο «Όνειρα με χαρταετούς και περιστέρια», το οποίο βραβεύτηκε στην Περσία και παράλληλα απέσπασε και το βραβείο Άντερσεν. Το ίδιο βιβλίο μεταφράστηκε στην Ελλάδα από το Γιάννη Ρίτσο και εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Κέδρος» ενώ ανθολογήθηκε για τις δυο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού από το Υπουργείο Παιδείας. 

Μετέφρασε και εξέδωσε είκοσι παιδικά βιβλία, το ένα από αυτά διασκευή από γιαπωνέζικο παραμύθι με τον τίτλο «το κύμα» πήρε το πρώτο κρατικό βραβείο του 1986 για την καλύτερη μετάφραση και την καλύτερη λογοτεχνική γλώσσα. 

Ίσως το πλέον γνωστό του έργο να είναι η ποιητική του συλλογή «Ουρανός χωρίς διαβατήριο», την οποία έχει προλογίσει ο Γιάννης Ρίτσος. Ο Φερεϋντούν καταγόταν από πολύ φτωχή οικογένεια και έζησε στερημένα παιδικά χρόνια. Σ ένα ταξίδι του στην Ελλάδα το 1980 συναντήθηκε με τον Γιάννη Ρίτσο στη Σάμο. Μετά γύρισε στην Περσία, όπου είχε ξεσπάσει πόλεμος, και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1986 μετά την καταστροφή της γενέτειράς του από τον Ιρανοϊρακινό πόλεμο που κράτησε οχτώ χρόνια. Τότε έχασε φίλους συγγενείς και ισοπεδώθηκε το σπίτι του.

Στην Ελλάδα ήρθε με μια αλλαξιά ρούχα και καθόλου χρήματα. Εργάστηκε ως μεταφραστής και δούλεψε σκληρά με μοναδικό όπλο του την πένα και την αγάπη για τον άλλο και το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Στην Αθήνα σπούδασε νεοελληνική φιλολογία και αρχαία ελληνικά. Ο Φαριάντ μιλούσε περσικά, αγγλικά και γαλλικά, και γνώριζε λίγα αραβικά και ισπανικά. Ο Γιάννης Ρίτσος τον στήριξε πολύ και τον βοήθησε να αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα αφού πρώτα ο Φερευντούν πέρασε δύσκολα χρόνια. Γνωρίστηκε με τους μεγάλους Έλληνες ποιητές, όπως ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο Τίτος Πατρίκιος ο Μανώλης Αναγνωστάκης, Κατερίνα Ρουκ, Κική Δημουλά κα.

Στην Περσία μετέφρασε 100 σύγχρονους Έλληνες ποιητές ενώ πολλά έργα Ελλήνων λογοτεχνών κυκλοφορούν στα περσικά σε βιβλιοπωλεία της Τεχεράνης, όπως του Ελύτη, Ρίτσου, Πατρίκιου, Καρυωτάκη, Σεφέρη, Βρεττάκου, Κατερίνα Ρουκ και άλλων πολλών. 

 Πέθανε όμως την 5^η Φεβρουαρίου 2012, λίγες μέρες μετά το θάνατο του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, ο οποίος τον είχε συμπεριλάβει στο καστ της καινούργιας του ταινίας, όπου θα έπαιζε το ρόλο ενός πρόσφυγα. Στο μεταφραστικό του έργο συμπεριλαμβάνονται οι εξαίσιες δουλειές του για τον Αραγκόν, Ελυάρ, Νερούντα και άλλων ποιητών, ενώ του Ρίτσου το δίγλωσσο έργο «Ο Πέτρινος Χρόνος» που αποτελείται από 1.100 σελίδες, σε ελληνικά και περσικά, θεωρείται από τα μεγαλύτερα δίγλωσσα μεταφραστικά έργα που έχουν γίνει.

Άφησε πίσω του περίπου 5.000-6.000 βιβλία τα οποία φυλάσσονται  από τον Περσοελληνικό Σύλλογο με σκοπό την ίδρυση βιβλιοθήκης στο όνομά του.

ΤΡΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ «ΟΥΡΑΝΟΣ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ»

Εγώ είμαι ξένος
Μιλάω στα δέντρα περσικά
Τα δέντρα μού αποκρίνονται.
Μέσα σ’ αυτή τη συγγένεια
δεν είμαι ξένος.

—————-

Το πουλί στον ουρανό είναι γαλάζιο,
στο δέντρο πράσινο,
στο νου σου κόκκινο.
Στο κλουβί;
Στο κλουβί δεν έχει χρώμα.

———————–

Πατρίδα μου είναι
ένας ουρανός χωρίς διαβατήριο,
χωρίς πύλη.
Μπαίνω απ’ τον αέρα