Πότε πάψαμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο, Πρόεδρε; / Ανοιχτή επιστολή στον Πρωθυπουργό
Και θα μου πείτε, Πρόεδρε, ότι δεν φταίτε εσείς όταν προβεβλημένα ΜΜΕ, ακόμη και τα κρατικά, βγάζουν στα παράθυρά τους τον κάθε παραπληροφορητή που φέρει τίτλο Καθηγητή και χαριεντίζονται μαζί του, «και τι ωραία που τα λέτε», και «πάντα μέσα πέσατε στις προβλέψεις σας» — σε κάποιους ανθρώπους που μηδένιζαν συστηματικά τη βαρύτητα της πανδημίας, που θεωρούσαν ακόμη και την παραλλαγή Δέλτα ήπια, που περιφέρθηκαν με ύφος παντογνώστη και κουστωδία υμνητών, και πάντα έπεσαν έξω. Ναι, δεν φταίτε εσείς για τα ΜΜΕ. Αν και είναι μεγάλη η συζήτηση, και τελικά όλοι φταίμε, απλώς κάποιοι φταίτε περισσότερο, Πρόεδρε.
Πότε πάψαμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο;
Ποτέ άλλοτε στη διάρκεια αυτών των τριάντα μηνών, Πρόεδρε, δεν κυκλοφόρησε τόσο έντονα και ανεξέλεγκτα ο ιός όσο αυτές τις μέρες. Και θα μου πείτε, «Δεν πιέζεται το σύστημα Υγείας, αυτή είναι η προτεραιότητά μας, το έχω πει σε τόσα διαγγέλματα, οπότε δεν έχουν σημασία πια τα κρούσματα, το λένε και οι υπουργοί, σχετικοί με την υγεία και μη». Οπότε, δικαιολογείται και η χαλαρότητα των μέτρων, δικαιολογείται και η μη υποχρεωτικότητα, δικαιολογείται και ο αναιμικός, έως ανύπαρκτος, έλεγχος της όποιας υπάρχουσας υποχρεωτικότητας. Άλλωστε, το ίδιο κάνουν όλες οι χώρες της Ευρώπης.
Κάθε κρούσμα όμως, Πρόεδρε, είναι κομμάτι μιας αλυσίδας μετάδοσης. Κάθε αλυσίδα μετάδοσης είναι βρόχος για κάποιους ευπαθείς. Κάθε ευπαθής δεν μπορεί να βασίζεται απλά στην προστασία του εμβολιασμού (τεράστια και σωτήρια αλλά όχι απόλυτη), για κάθε ευπαθή οφείλουμε εμείς να χτίζουμε έναν κλοιό ασφάλειας, έναν κλοιό μη-μόλυνσης, γύρω του. Δεν φτάνει η δική του μάσκα, Πρόεδρε — θα έφτανε μόνο η δική του ερμητική απομόνωση, ο δικός του αποκλεισμός από τη ζωή, για να μην κολλήσει στις μέρες μας. Μπορεί να το έχετε ξανακούσει, Πρόεδρε, ο πολιτισμός μας δεν καθορίζεται από το πώς φερόμαστε στους τουρίστες, αλλά από το πώς φερόμαστε στους ευπαθείς μας.
Κάθε κρούσμα επίσης, Πρόεδρε, είναι και ένα πιθανό Long Covid — ακόμη κι αν είσαι νέος και υγιής και το περνάς στο όρθιο. Υπάρχει το Long Covid, Πρόεδρε, ρωτήστε δύο προβεβλημένες Καθηγήτριες της Επιτροπής που επιβλέπουν αντίστοιχες μονάδες. Δεν έχει τοποθετηθεί η Επιτροπή για το Long Covidμ, Πρόεδρε; Ακόμη κι αν είναι σπανιότερο από ό,τι ακούγεται, ένα τοις χιλίοις να ήταν, αυτό σημαίνει ότι καθημερινά 20 άτομα καταδικάζονται στο να αλλάζει δραματικά η καθημερινότητά τους, να μπαίνουν σε μια φάση αναπηρίας άγνωστης διάρκειας. Και είναι πολύ συχνότερο, Πρόεδρε, ρωτήστε κι εμάς τους ειδικούς που το βλέπουμε στην κοινότητα. Αν θέλετε, να σας πω και δυο-τρεις ανθρώπους που αγωνίζονται ενώ πάσχουν από Long Covid, να τους καλέσετε στο Μαξίμου να σας πουν τις ιστορίες τους. Την αγωνία τους. Τη νέα (μη-)ζωή τους. Σε εσάς να τα πουν, όχι σε μεσάζοντες.
Κάθε κρούσμα τέλος, Πρόεδρε, είναι μια ακόμη ευκαιρία του ιού να ανακαλύψει νέους τρόπους να «επιβιώνει», να κολλάει ευκολότερα, να διαφεύγει της ανοσίας μας. Η ανεξέλεγκτη κυκλοφορία του ιού, Πρόεδρε, είναι που οδηγεί σε νέες μεταλλάξεις, ρωτήστε και τους ειδικότερους, εντός ή εκτός της Επιτροπής, συμπατριώτες μας ακαδημαϊκούς, εγχώριων ή αλλοδαπών ιδρυμάτων.
Κι όσον αφορά, Πρόεδρε, τις άλλες χώρες της Ευρώπης, να σας θυμίσω ότι τα καλά λόγια που ακούσατε στο πρώτο κύμα της πανδημίας, «το πανδημικό θαύμα της ταλαιπωρημένης από την οικονομική δυσχέρεια Ελλάδας», τα ακούσατε επειδή πήγαμε ΚΑΛΥΤΕΡΑ από τις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρώπης, όχι επειδή κάναμε τα ίδια. Κι έτσι μπορούσαμε υπερήφανα να συγκρινόμαστε σε υπουργικά επιχειρήματα με το ταλαίπωρο Βέλγιο, και να στηλιτεύουμε ομόθυμα την, σχεδόν ευγονική, λογική της Σουηδίας, αυτήν που σταδιακά, δήθεν ακούσια, υιοθετούμε κι εμείς πλέον.
Γιατί καταργήσαμε τις μάσκες, Πρόεδρε; Επειδή τις καταργήσαμε, μη μου πείτε ότι υπάρχει «σύσταση». Μη μου πείτε ότι υπάρχει υποχρεωτική χρήση τους στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Μπήκατε πρόσφατα να δείτε την απουσία χρήσης και ελέγχων; Είναι βάσανο τελικά η μάσκα, Πρόεδρε; Ή είναι απλά ένας πρακτικός και εύχρηστος (και ελάχιστου κόστους, να τα σημειώνουμε κι αυτά για όποιον του επιτελείου ενδιαφέρεται) τρόπος να περιορίσουμε τη μετάδοση του ιού; Είναι μεταδοτικότερη η κάθε παραλλαγή Όμικρον: ακόμη ένας λόγος να φορεθούν οι μάσκες, οι σωστές μάσκες, ειδικά σε εσωτερικούς χώρους, ειδικά σε συνωστισμούς, ειδικά από εσάς, όπου κι αν πάτε, ειδικά από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ — πρόσφατες οι φωτογραφίες τους σε παράταξη, σε εορτασμό, σε κλειστό χώρο χωρίς μάσκες. Τόσο δυσανασχετούν πλέον; Αλλάξατε μήπως στρατόπεδο και σας προσεταιρίστηκαν οι γραφικοί αρνητές που διαμαρτύρονταν για φίμωση πριν, σχεδόν δύο (!), χρόνια; Ομπρέλα είναι η μάσκα, Πρόεδρε, με δεκάδες σπουδαίες μελέτες να αποδεικνύουν τη σημασία της. Δεν σταματάει τη βροχή, αλλά δεν βρέχεσαι. Κι εμείς είπαμε πως την καταργούμε γιατί μας πιάστηκε το χέρι να κρατάμε την ομπρέλα…
«Μα», θα μου πείτε, Πρόεδρε, «δεν άκουσες τον ειδικό που είπε πως οι μάσκες απλά καθυστερούν την εκτόνωση του κύματος και πως σημασία έχουν οι φαρμακευτικές παρεμβάσεις;» Οι φαρμακευτικές παρεμβάσεις, Πρόεδρε, είναι καλές και χρυσές, ΑΦΟΥ κολλήσεις. Οι μάσκες είναι για να ΜΗΝ κολλήσεις. Έχει μια διαφορά. Εκτός αν εννοούμε ως φαρμακευτική παρέμβαση το προληπτικό σκεύασμα που πρόσφατα παραλάβαμε ως χώρα σε μικρές ποσότητες, και να δούμε ποιος θα το πρωτοπάρει από τους πολλούς που το έχουν ανάγκη.
Γιατί δεν επενδύσαμε ακόμη στον αερισμό των κλειστών χώρων, Πρόεδρε; Θέλουμε να συμπεριφερόμαστε όπως οι χώρες της Δύσης; Αυτή δεν είναι η μόνιμη επωδός-δικαιολογία; Ε τότε, ας συμπεριφερθούμε έτσι, ας καθαρίσουμε τον αέρα των κλειστών χώρων. Ατέλειωτη πλέον η τεχνογνωσία, ατέλειωτες και οι αποδείξεις από τις χώρες της Δύσης. Θέλετε μια Ελλάδα καινοτομίας, Πρόεδρε; Ε τότε, ξεκινήστε αυτή την υγειονομική επανάσταση, την επανάσταση του καθαρού αέρα. Βάλτε και το οικονομικό επιτελείο να υπολογίσει το κόστος, για σχολεία και δημόσιες υπηρεσίες και μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμη και για επιδότηση σε ιδιωτικούς εργασιακούς χώρους. Όφελος θα έχει, Πρόεδρε, λιγότερο κόστος για ασθενείς, περισσότερους υγιείς. Ας σταματήσουμε να διαστρεβλώνουμε τους αριθμούς ή να τους χειριζόμαστε όπως μας συμφέρουν: περισσότερα από 750.000 κρούσματα κάτω των 17 ετών καταγράψαμε το διάστημα 10 Σεπτεμβρίου 2021 – τέλη Ιουνίου 2022. Είναι «σχολική επιτυχία» αυτό;
Γιατί σταματά η ημερήσια ενημέρωση για τα στοιχεία της πανδημίας από τον ΕΟΔΥ, Πρόεδρε; Ενημέρωση κάθε Παρασκευή, να χάνεται ο όποιος αριθμός στην προσμονή και τη ραστώνη του Σαββατοκύριακου; Δικαιολογίες περί «μεροληψίας της δειγματοληψίας» (ποιος φταίει γι’ αυτήν, μετά από περισσότερους από είκοσι μήνες μαζικών ελέγχων); Εξοργιστικές εξισώσεις ότι «θα ενημερώνουμε όπως με τη γρίπη»; Μα δεν είναι προφανές πλέον, Πρόεδρε, ότι ΔΕΝ είναι γρίπη; Ότι είναι απρόβλεπτο, πολύτροπο, ύπουλο, και πολύ βαρύτερο; Η χειρότερη ημέρα γρίπης την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα ήταν ισοδύναμη μιας πολύ ήσυχης ημέρας της πανδημίας, και μιλώ για την επιβάρυνση του ΕΣΥ και των ΜΕΘ, που είναι ο αγαπημένος δείκτης κάποιων. Όταν τρέχει ξέφρενη η πανδημία, Πρόεδρε, διαψεύδοντας εκτιμήσεις αμετροεπών και φίλαυτων ειδικών (έχουμε και τέτοιους, τι να κάνουμε), μετράμε κρούσματα. Καθημερινά. Δεν αναλωνόμαστε σε δήθεν ποιοτικότερες εκτιμήσεις, όταν όλο το προηγούμενο διάστημα η στατιστική πληροφόρηση ήταν κρυπτική και επιλεκτικά προσβάσιμη. Η ποιότητα είναι οι στεγνοί, και στην περίπτωσή μας στυγνοί, αριθμοί, Πρόεδρε. Τους χρειαζόμαστε, για να ξέρουμε τι αλλάζει μέρα με την ημέρα. Έχει σημασία ακόμη και η μία μέρα επιπρόσθετης ετοιμότητας για κάποιους.
Γιατί επιτρέπουμε την κακοφωνία, Πρόεδρε; Γιατί δεν σηκώνετε το τηλέφωνο να εξηγήσετε σε βιαστικούς υπουργούς ότι η πανδημία δεν έληξε; Εκτός κι αν το υπουργικό συμβούλιο θεωρεί πως έληξε. Γιατί δεν λέτε στον Υπουργό Υγείας να προσέξει πώς εκφράζεται, όταν την απουσία, ακόμη, αποδείξεων για τη χρησιμότητα της 4ης δόσης του εμβολίου σε νεότερες ηλικίες τη βαφτίζει απουσία… χρησιμότητας, υπονομεύοντας έτσι το ίδιο το θαύμα των εμβολίων; Δεν είναι έλασσον ζήτημα η πανδημία για να εκφράζονται διαφορετικές ή βιαστικές και αδιάβαστες απόψεις, Πρόεδρε. Δεν είναι εκλογικό πεδίο η πανδημία, Πρόεδρε, τουλάχιστον όχι με τους όρους με τους οποίους την αντιλαμβάνονται κάποιοι από τα στελέχη σας. Τι γίνεται με τους αρνητές της επιστήμης, Πρόεδρε; Αυτούς που τη μια μέρα χαϊδεύει διακριτικά η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, αγνοώντας την ύβρι που οι αρνητές διαπράττουν εναντίον της Επιστήμης, και την άλλη μέρα τούς βρίσκει κανείς αποθρασυνόμενους έξω από το σπίτι σας, Πρόεδρε. Τι έγινε με εκείνα τα πρόστιμα που τάχα ήταν διδακτικά για να μην κολλήσουν οι ανεμβολίαστοι; Τώρα κινδυνεύουν περισσότερο από ποτέ να κολλήσουν. Οπότε, ή διδάσκει κανείς τιμωρητικά με εκ νέου εφαρμογή ή ανασυντάσσεται στην επικοινωνία με τους πλανημένους αυτής της κοινωνίας.
Γιατί παραμένει ανεξέλεγκτη η παραπληροφόρηση, Πρόεδρε; Γιατί το Δημόσιο εξακολουθεί να μισθοδοτεί επικίνδυνους ψεύτες που με όσα διακινούν σκοτώνουν κόσμο; Το ξέρετε καλά ότι αυτό δεν είναι Ακαδημαϊκή ελευθερία λόγου, αλλά θάνατος. Λίγοι είναι οι παράφωνοι φονικοί Ακαδημαϊκοί, Πρόεδρε, αλλά τυφλώνει η αντανάκλασή τους. Και σκοτώνει. Και υπονομεύει την εμπιστοσύνη, την κοινωνική συνοχή, την κοινωνική υγεία. Τα ξέρετε αυτά.
Αλλά και γιατί δεν προτείνετε επιτέλους και σε κάποιους επιστήμονες, που υποτίθεται ότι εκφράζουν επίσημο λόγο, λίγη φειδώ, Πρόεδρε; Εσάς μπορεί να σας ακούσουν, τον κόσμο όχι, εκεί από τα υψηλά θεωρεία τους και τους παραμορφωτικούς καθρέφτες μεγαλείου τους. Γιατί δεν υπενθυμίζετε σε κάθε θρασύ επιστήμονα πως την Επιστήμη την υπηρετεί για ένα σκοπό: για να παρέχει τα οφέλη της στον κόσμο, για να κάνει τον κόσμο κοινωνό της. Και όχι για προσωπική προβολή στα εύκολα και απόσυρση μετά — όλοι έχουμε δουλειές, άλλοι σημαντικότερες κι άλλοι τετριμμένες. Όμως εκεί, στα δύσκολα ξεχωρίζουν οι ηγέτες, οι δάσκαλοι. Κανείς επιστήμονας δεν είναι αφέντης της Επιστήμης — ένα μηδενικό είμαστε όλοι, Πρόεδρε, μπροστά στην απεραντοσύνη της γνώσης. Αριθμούς και δείκτες επιστημοσύνης έχουμε πολλοί, Πρόεδρε, ενίοτε δε πολύ σημαντικότερους, δεν τους πετάμε στα μούτρα του απλού κόσμου υποδυόμενοι τις διάνοιες. Η Επιστήμη, Πρόεδρε, βασίζεται στην παραγωγική άγνοιά μας, την ανοησία μας, ημών που δηλώνουμε επιστήμονες. Ο επιστήμονας, Πρόεδρε, θυμίστε το σε κάποιους, έχει ενσυναίσθηση. Οφείλει να σέβεται το πιθανό ιστορικό και το υπόβαθρο κάθε προβληματισμένου πολίτη, τον προσωπικό Γολγοθά που μπορεί να ανεβαίνει αυτός. Και να είναι σεμνός, στην κάθε του φωτογραφία και την κάθε του λέξη. Ειδικά αν ανήκει σε μια επιστημονική ομάδα που εκφράζει και συμβουλεύει την Πολιτεία.
Να δίνουμε καλά παραδείγματα, Πρόεδρε. Όλοι. Περισσότερο εσείς — εμάς είναι περιορισμένη η εμβέλειά μας.
Και θα μου πείτε, Πρόεδρε, ότι δεν φταίτε εσείς όταν προβεβλημένα ΜΜΕ, ακόμη και τα κρατικά, βγάζουν στα παράθυρά τους τον κάθε παραπληροφορητή που φέρει τίτλο Καθηγητή και χαριεντίζονται μαζί του, «και τι ωραία που τα λέτε», και «πάντα μέσα πέσατε στις προβλέψεις σας» — σε κάποιους ανθρώπους που μηδένιζαν συστηματικά τη βαρύτητα της πανδημίας, που θεωρούσαν ακόμη και την παραλλαγή Δέλτα ήπια, που περιφέρθηκαν με ύφος παντογνώστη και κουστωδία υμνητών, και πάντα έπεσαν έξω. Ναι, δεν φταίτε εσείς για τα ΜΜΕ. Αν και είναι μεγάλη η συζήτηση, και τελικά όλοι φταίμε, απλώς κάποιοι φταίτε περισσότερο, Πρόεδρε.
Θα φέρετε αντιρρήσεις, Πρόεδρε, και θα μου πείτε για την ανάγκη συγκερασμού προτεραιοτήτων της δημόσιας υγείας και του γενικού συνόλου. Για τα έσοδα του τουρισμού που αναγκαστικά μπορούν να μετατρέψουν εμένα σε β΄ κατηγορίας πολίτη (που υποχρεούμαι να μείνω, ορθά, σε κατ’ οίκον περιορισμό αν κολλήσω, και όχι προαιρετικά όπως πολύ επιδέξια επιτρέπεται από τον νόμο σε κάποιους επισκέπτες). Για την οικονομία και τον ανταγωνισμό άλλων χωρών και για καίριες παρεμβάσεις με ειδικά πρωτόκολλα, και για τις περσινές παγκόσμια αναγνωρισμένες τεχνητές νοημοσύνες σε επιλεγμένες εισόδους της χώρας, πολλά μπορείτε να πείτε. Δεν μπορώ να αντιτάξω πολλά, Πρόεδρε, επειδή δεν γνωρίζω ποιοι κολλάνε τελικά στις τουριστικές περιοχές με τους υψηλότατους δείκτες θετικότητας. Μπορεί να μην είναι καν τουρίστες. Οι τουρίστες έρχονται και παρέρχονται, Πρόεδρε, ο ιός ως ταξιδιώτης (ως voyager του Πωλ Μπόουλς) ενδέχεται να παραμείνει.
Και θα συνεχίσετε με τις αντιρρήσεις, Πρόεδρε, και θα μου πείτε πως, τριάντα μήνες μετά, ο κόσμος οφείλει να είναι ενημερωμένος. Οφείλει να ακολουθεί τις συστάσεις χωρίς αυτές να γίνονται αυστηροί τιμωρητικοί κανόνες. Θα σας αντιτάξω, Πρόεδρε, τα περί καλού παραδείγματος. Θα επιμείνω επίσης, Πρόεδρε, πως την υγειακή αμάθεια του κόσμου (κι ευχαριστώ έναν παλιό μου καθηγητή για τον εξαιρετικό όρο), ούτε που την αγγίξαμε, ούτε που μας νοιάζει. Κι ας είναι κρίσιμη κοινωνικά, τώρα, και στις επόμενες πανδημίες.
Και μπορεί να υποπτευτείτε, Πρόεδρε, πως πίσω από τα λεγόμενά μου κρύβεται κάποια αντιπολιτευτική διάθεση. Δεν ψηφίζει ο ιός, Πρόεδρε, στις εκλογές, οπότε δεν συζητώ κι εγώ για εκλογές. Άλλωστε, είναι εκκωφαντική η σιωπή όλων των κομμάτων απέναντι στην κατάργηση αυτών των απλών μέτρων ατομικής, και εντέλει κοινωνικής, προστασίας. Όπως είναι ξεδιάντροπο το χάιδεμα των αντιρρησιών, από τις περισσότερες παρατάξεις. Και ξέρετε, Πρόεδρε, όταν οι νοήμονες πολίτες βλέπουν όλες τις παρατάξεις να απαξιούν για τον ορθολογισμό, απογοητεύονται από την πολιτική. Και μετά διαμαρτύρεστε εσείς οι πολιτικοί.
Και θα καταλήξετε, Πρόεδρε, ρωτώντας με: «Εσύ, ως τι μιλάς;» Μιλάω ως ενεργός πολίτης, μιλάω ως γιατρός της κοινότητας. (Πόσο ρόλο έπαιξαν κάποιοι από αυτούς στο περίφημο «να μην επιβαρύνεται το ΕΣΥ» ποτέ δεν θα μαθευτεί φυσικά, όπως δυστυχώς και το πόσο κακό έκαναν αυθαιρετώντας θεραπευτικά κάποιοι συνάδελφοί μας). Μιλάω εκ μέρους των δικών μου ευπαθών που σιωπηρά και καρτερικά τηρούν τα προβλεπόμενα για τη δική τους προστασία και την προστασία των γύρω τους. Μιλάω εκ μέρους ασθενών μου, που βασανίζονται καθώς αναβάλλονται οι θεραπείες τους, καθώς δυσχεραίνεται η πρόσβασή τους σε θεραπευτικά ιδρύματα, καθώς ξενυχτάνε με αγωνία για κάθε πιθανή έκθεσή τους ή έκθεση των οικείων τους στον ιό. Γιατί δεν φτάνει να φοράνε οι ευπαθείς τη μάσκα, Πρόεδρε, για να προστατευτούν στον βέλτιστο βαθμό: πρέπει να είναι ευρύτερη η εφαρμογή της — γνωστά αυτά από τους πρώτους μήνες της πανδημίας. Μιλάω εντέλει έχοντας μια κάποια επιστημονική εμπειρία σε αντίστοιχα θέματα, με αντίστοιχα αποδεικτικά. Ανώτερα κάποιων, υποδεέστερα πολλών σημαντικών. Μόνο που αυτούς τους τελευταίους τούς ψάχνω, Πρόεδρε, και δεν τους βρίσκω πουθενά τελευταία. Μιλάω εντέλει καλώντας σας να επιστρέψετε σε ένα σχέδιο που σας είχα στείλει στις 2 Ιανουαρίου του 2021. Με κάποιες απλές προτάσεις. Ξαναδείτε το, παραμένουν χρήσιμες και ανεφάρμοστες οι προτάσεις, ενώ η μετέπειτα πορεία της ελληνικής πανδημίας καθιστά χρήσιμη την επανεκτίμηση κάθε πρότασης, θαρρώ.
Δεν το αρνούμαι, Πρόεδρε, ένας εστέτ του διαδικτύου είμαι κι εγώ, μακριά από τον πραγματικό κόσμο των καφενείων και των προαυλίων των εκκλησιών της επαρχίας. Εκεί όπου διακινούνται παρανοήσεις. Αλλά, Πρόεδρε, γνωρίζω πως υπάρχει αυτός ο κόσμος εκεί έξω, δεν είναι ο πραγματικός κόσμος αυτός που συναντάτε σε περιοδείες προκάτ διαδρομής περιστοιχισμένης από διαγκωνιζόμενους πολιτευτές.
Πότε πάψαμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο, Πρόεδρε; Δανείζομαι τον τίτλο από το υπέροχο βιβλίο του Μπενχαμίν Λαμπατούτ, που περιγράφει πως μέσα από το χαώδες και συχνά ποταπό μυαλό επιστημόνων μπορεί να αναδεικνύεται αμόλυντη και μεγαλειώδης η Επιστήμη. Ωραίο βιβλίο, Πρόεδρε, το προτείνω. Να θυμηθώ να σας στείλω και το δικό μου, για την πανδημία είναι, Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες λέγεται. Θυμάστε, Πρόεδρε, τότε; Έχει κι ένα αυθαίρετο δικό σας διάγγελμα μέσα το βιβλίο, Πρόεδρε, ένα διάγγελμα που ονειρεύτηκα πως βγάλατε μετά από ένα πολυσυζητημένο γεύμα σας σε κάποιο νησί. Τα παραδείγματα που λέγαμε.
Δεν έχουμε υπογράψει συμβόλαιο με τον ιό, Πρόεδρε, μας το αποδεικνύει συνεχώς.
Δεν υπάρχει πανδημική κόπωση, Πρόεδρε. Η πανδημική κόπωση είναι σόφισμα και άλλοθι ανεπάρκειας.
*Γιώργος ΠαππάςΠαθολόγος που ζει και εργάζεται στα Ιωάννινα. Αγαπά να μελετά την επιδημιολογία των λοιμώξεων και την ετοιμότητα απέναντι σε πανδημίες, και έχει ένα σχετικό ερευνητικό έργο γι’ αυτά. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του, Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες.