Για τους Ευρωπαίους (Γερμανία κατά κύριο λόγο) και τις ΗΠΑ η Τουρκία εξακολουθεί να είναι ένας μεγάλος παίκτης στην περιοχή, τον οποίο εκτιμούν (ενδεχομένως όχι αβάσιμα) ότι μπορούν να τον «υποβοηθήσουν» να «επιστρέψει» σε δυτικόστροφη τροχιά.
—————-
Οι τελευταίες κυβερνήσεις της χώρας (Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ και Ν.Δ.) είχαν επενδύσει πολιτικά και επικοινωνιακά σε επιλογές που υποτίθεται ότι θα μετέτρεπαν τη χώρα σε «κόμβο» μεταφοράς ενέργειας από τη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.
Κεντρικό στοιχείο αυτών των επιλογών ήταν το project της κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου (EastΜed) στον οποίο θα διοχετεύονταν τα αναμενόμενα κοιτάσματα φυσικού αερίου από τις ΑΟΖ Ελλάδας (όταν θα ανακηρυχτεί), Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου για να καλύψουν τις ευρωπαϊκές ανάγκες, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα την Ε.Ε. από τη ρωσική εξάρτηση.
Μπορεί εύκολα κάποιος να ανατρέξει και να θυμηθεί φανφαρόνικες δηλώσεις Ελλήνων πρωθυπουργών και υπουργών, οι οποίοι επέμεναν για το νέο επικείμενο μεγαλείο στο οποίο οδηγείται η χώρα χάριν των σπουδαίων διπλωματικών τους κινήσεων και επιλογών, παρά το γεγονός ότι εξ αρχής πολλοί (αρμόδιοι τεχνοκράτες) ήταν αυτοί που επισήμαναν πως η κατασκευή τού εν λόγω αγωγού ήταν οικονομικά και – κατά κύριο λόγο – πολιτικά ανέφικτη.
Αμερικανικό χαστούκι
Οι αιθεροβάμονες πολιτικοί ταγοί προσγειώθηκαν απότομα (;) στην πραγματικότητα μετά την αποκάλυψη (από τον Σωτήρη Σιδέρη και το omegapress.gr) του «non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς την ελληνική κυβέρνηση, με τυπικό αποδέκτη τον Γενικό Γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του ΥΠΕΞ Γιάννη Σμυρλή, (με το οποίο) γνωστοποιούν την άρνηση της Ουάσιγκτον να στηρίξει το εν λόγω εγχείρημα (δηλαδή την κατασκευή του ΕastΜed). Πανομοιότυπο non paper, αναφέρουν πληροφορίες, έχει αποσταλεί στο Τελ Αβίβ, αλλά και στην Τουρκία».
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ, όπως φαίνεται από την απάντηση του εκπροσώπου του σε σχετική ερώτηση της ανταποκρίτριας της ΕΡΤ στην Ουάσιγκτον: «Σε μια εποχή που η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι – περισσότερο από ποτέ – ζήτημα εθνικής ασφάλειας, δεσμευόμαστε να εμβαθύνουμε τις περιφερειακές σχέσεις μας και να προωθήσουμε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να υποστηρίζουν σθεναρά τις περιφερειακές προσπάθειες που ενισχύουν και προωθούν τη συνεργασία και την περιφερειακή σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού 3+1 στον οποίο συμμετέχουν η Κυπριακή Δημοκρατία (ROC), η Ελλάδα, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Παραμένουμε προσηλωμένοι στη φυσική διασύνδεση της ενέργειας της ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Μεταθέτουμε το ενδιαφέρον μας στις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να υποστηρίξουν τόσο το φυσικό αέριο όσο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Υποστηρίζουμε έργα όπως η σχεδιαζόμενη διασύνδεση EuroAfrica από την Αίγυπτο προς την Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα, και την προτεινόμενη διασύνδεση EuroAsia για τη σύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ευρώπης. Τέτοια έργα όχι μόνο θα συνδέουν ζωτικής σημασίας αγορές ενέργειας, αλλά θα βοηθούν επίσης στην προετοιμασία της περιοχής για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια».
Δεν χρειάζεται να επισημάνουμε ότι στις περίτεχνες διατυπώσεις του εκπροσώπου του αμερικανικού ΥΠΕΞ δεν υπάρχει η λέξη ΕastΜed…
Πάγο και από την Ε.Ε.
Δεν είναι, ωστόσο, μόνο η Ουάσιγκτον που υποχρεώνει σε αναγκαστική προσγείωση τους αιθεροβάμονες των Αθηνών. Σύμφωνα με το έγκυρο Εuractiv, πηγή της Ε.Ε. υπογράμμισε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ότι «ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed είναι ένα ‘‘περίπλοκο’’ έργο, το οποίο θα πρέπει να λάβει επίσης υπόψη του τη νέα στρατηγική της Ε.Ε. για την απαλλαγή από τον άνθρακα και τη μελλοντική ζήτηση φυσικού αερίου».
Πέρα από τις off the record επισημάνσεις των Ευρωπαίων τεχνοκρατών, είναι γνωστό ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αναλάβει την υποχρέωση να δημοσιεύσει μέχρι το τέλος του 2021 μια μελέτη που θα διερευνούσε την εμπορική και οικονομική σκοπιμότητα του έργου. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν έγινε και σύμφωνα με το Εuractiv, «επίσημα, πηγές της Κομισιόν αποδίδουν την καθυστέρηση στην πανδημία. Ανεπίσημα, πηγές κάνουν λόγο για μια περίπλοκη κατάσταση».
Το «yes sir» της Αθήνας
Αποδεικνύοντας τα άριστα αντανακλαστικά που διαθέτει όταν πρόκειται για την πραγματοποίηση κυβιστήσεων που υπαγορεύουν οι έξωθεν εντολές, η κυβέρνηση, διά του εκπροσώπου της Γιάννη Οικονόμου, αντιμετώπισε την αμερικανοευρωπαϊκή «σφαλιάρα» για τον ΕastΜed ως εξής:
«Η κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή, έχει στηρίξει το εγχείρημα του EastMed. Ταυτόχρονα, όμως, έχει στηρίξει και στηρίζει μια σειρά από εναλλακτικές οδεύσεις, οι οποίες ενδεχομένως είναι οικονομικά και τεχνολογικά πολύ πιο βιώσιμες και τεχνικά εφικτές. Η κυβέρνηση δεν είναι αυτή που αποφασίζει ποια λύση είναι οικονομικά και τεχνικά εφικτή. Αυτό το αποφασίζει η αγορά.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η χώρα μας δεν είναι παραγωγός. Η χώρα μας είναι ένας ισχυρός διαμετακομιστικός κόμβος, ρόλο που θα τον έχει, ανεξαρτήτως του ποια διαδικασία όδευσης θα επιλεγεί. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται η πολιτική μας – η ενεργειακή μας πολιτική, η εξωτερική μας πολιτική – όλο το προηγούμενο διάστημα. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται το έργο της μονάδας στην Αλεξανδρούπολη. Η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί – και θα μετατραπεί – σε κόμβο φυσικού αερίου, αλλά και ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη, ανεξαρτήτως των οδεύσεων και των αγωγών που θα προχωρήσουν».
Στο… βάθος η Τουρκία
Πέραν των οικονομικών παραμέτρων που συνυπολογίζονται στην απόφαση για την κατασκευή ή όχι του ΕastΜed, καθοριστικής σημασίας τελικά είναι οι πολιτικές επιλογές οι οποίες περιγράφουν γλαφυρά τον συσχετισμό των δυνάμεων.
Στην προκειμένη περίπτωση η απόφαση των Αμερικανών και των Ευρωπαίων να βάλουν στον πάγο τον ΕastΜed επιβεβαιώνει την ισχυρά διατυπωμένη θέση της Άγκυρας, σύμφωνα με την οποία «τίποτε δεν μπορεί να γίνει στην ανατολική Μεσόγειο ερήμην της Τουρκίας».
Για τους Ευρωπαίους (Γερμανία κατά κύριο λόγο) και τις ΗΠΑ η Τουρκία εξακολουθεί να είναι ένας μεγάλος παίκτης στην περιοχή, τον οποίο εκτιμούν (ενδεχομένως όχι αβάσιμα) ότι μπορούν να τον «υποβοηθήσουν» να «επιστρέψει» σε δυτικόστροφη τροχιά.
Οι μακροχρόνιοι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί άλλωστε έχουν την υπομονή μέχρι να εμφανιστούν οι κατάλληλες συνθήκες για την προώθηση οικονομικότερων λύσεων για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Μεσογείου προς την Ευρώπη με αγωγούς που θα διατρέχουν μια «απελευθερωμένη» από το νεο-οθωμανικό «σύστημα» του Ερντογάν Τουρκία…
