theguardian / Eric Topol: Αυτό το χάπι κατά της Κόβιντ αλλάζει τα πάντα / Γιατί να μην είναι διαθέσιμο για όλους;

Του Έρικ Τοπόλ* – www.theguardian.com

Τρίτη, 21 Δεκεμβρίου 2021   

Πώς θα σας φαινόταν ένα χάπι που θα μπορούσατε να πάρετε αμέσως μόλις λάβετε θετικό αποτέλεσμα σε τεστ για την Covid και το οποίο θα σταματούσε τον ιό στην πορεία του; Ένα χάπι που θα μείωνε τον αριθμό των αντιγράφων του ιού στους ανώτερους αεραγωγούς σας (γνωστό ως ιικό φορτίο) περισσότερο από ό,τι στο δεκαπλάσιο, μειώνοντας αισθητά τη μεταδοτικότητα σε άλλους; Και που θα μείωνε την πιθανότητα νοσηλείας περίπου κατά 90%;

—————

Υπάρχει ένα τέτοιο χάπι, που ονομάζεται Paxlovid, το οποίο αναπτύχθηκε ειδικά για τον ιό Sars-CoV-2, προέρχεται από ένα μόριο που ήταν αποτελεσματικό στο εργαστήριο κατά του αρχικού ιού SARS και αποτελεί  ισχυρό αναστολέα της κύριας πρωτεάσης του ιού, που ονομάζεται Mpro. Παρεμποδίζει τον ιό να αναπαραχθεί. Έχει δοκιμαστεί σε δύο τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο και όχι μόνο διαπιστώθηκε η ισχύς του, αλλά αποδείχθηκε εξίσου ασφαλές με το εικονικό φάρμακο.

—————————-

Μέχρι τώρα, η κύρια προσέγγισή μας για την αντιμετώπιση του ιού βασιζόταν στην ανοσία. Τα εμβόλια και τα ενισχυτικά προκαλούν την ανοσολογική μας απόκριση και τα μονοκλωνικά αντισώματα που χρησιμοποιούνται εγκαίρως αδρανοποιούν τον ιό. Αυτά, μαζί με μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης, όπως οι μάσκες και η φυσική απόσταση, καθώς και η ανοσολογική προστασία που προέρχεται από προηγούμενη μόλυνση, λειτούργησαν αρκετά καλά για να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού σε πολλά μέρη του κόσμου, αποτρέποντας παράλληλα ένα τεράστιο τίμημα σε νοσηλείες και θανάτους. Ενώ τα νοσοκομεία και το προσωπικό μας είχαν υπερφορτωθεί πολλές φορές και σε πολλά μέρη, θα ήταν πολύ χειρότερα χωρίς τις περισσότερες από 8,7 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων που δόθηκαν σε όλο τον κόσμο.

Τώρα όμως αντιμετωπίζουμε την παραλλαγή Όμικρον, που έχει επιτύχει εκτεταμένη ανοσολογική διαφυγή από τα εμβόλιά μας, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα κατά της συμπτωματικής λοίμωξης με το εμβόλιο της Pfizer, ακόμη και με αναμνηστική δόση, στο 75% αντί για 95%. Αυτό θα φέρει ως αποτέλεσμα πενταπλάσιες λοιμώξεις σε σύγκριση με τις προηγούμενες παραλλαγές· αυτό είναι το μοτίβο που παρατηρούμε τώρα.

Περαιτέρω απόδειξη της ιδιότητας της Όμικρον να αποφεύγει το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ότι τα περισσότερα από τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν είναι πλέον αποτελεσματικά, καθώς η υπερμεταλλαγμένη παραλλαγή δεν μοιάζει αρκετά με τις προηγούμενες εκδόσεις του ιού για την αντίδραση των αντισωμάτων που λαμβάνουμε. Αυτό εξηγεί επίσης το υψηλό ποσοστό επαναμολύνσεων μεταξύ ατόμων που νόσησαν στο παρελθόν από Covid, που κυμαίνεται από τριπλάσιο έως οκταπλάσιο, σύμφωνα με τις αναφορές από τη Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτά ήταν ασυνήθιστα πριν από την Όμικρον και μας λένε ότι η ανοσία που προκαλείται από τη μόλυνση δεν είναι επαρκώς προστατευτική από μόνη της.

Αλλά δεν είναι μόνο η ικανότητα διαφυγής της Όμικρον από το ανοσοποιητικό σύστημα που αποτελεί πρόβλημα. Είναι επίσης η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, που διπλασιάζονται σε δύο έως τρεις ημέρες σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Νότιας Αφρικής, της Βόρειας Αμερικής και αρκετά σύντομα σε ολόκληρο τον κόσμο. Υπάρχει η σαφής αίσθηση ότι τα κρούσματα νοσούν λιγότερο σοβαρά από τις προηγούμενες παραλλαγές, αλλά η έκταση αυτής της κατάστασης και η πλήρης εξήγησή της είναι άγνωστες. Θα μπορούσε να οφείλεται στο τείχος ανοσίας που έχει δημιουργηθεί από προηγούμενους εμβολιασμούς και λοιμώξεις, ενδεχομένως όμως και σε μικρότερη λοιμογόνο ικανότητα  του ιού καθαυτού.

Όπως και να έχει, η σφοδρότητα της μετάδοσης θα προκαλέσει το λιγότερο δεκάδες εκατομμύρια νέες μολύνσεις σε όλο τον κόσμο. Ήδη η Ολλανδία και άλλες χώρες βάζουν λουκέτο, τα πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κλείσει απότομα. Αυτή είναι μόνο η αρχή για το τί μπορεί να συμβεί όταν υπάρξει πολύ μεγαλύτερη εξάπλωση, ιδιαίτερα σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η Δέλτα εξακολουθεί να βρίσκεται σε άνοδο. Με περισσότερες από 130.000 νέες επιβεβαιωμένες μολύνσεις την ημέρα, τα συστήματα υγείας θα υπερβούν τα όρια αντοχής τους από την ανεπαρκή στελέχωση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας, πολλοί από τους οποίους απουσιάζουν εξαιτίας της μόλυνσής τους από την Όμικρον.

Τα καλά νέα για το Paxlovid είναι ότι αναμένεται να αποδώσει κατά της Όμικρον, επειδή είναι η πρώτη ισχυρή θεραπεία που δεν εξαρτάται από την ανοσολογική μας αντίδραση. Στην παραλλαγή Όμικρον υπάρχει μόνο μία μετάλλαξη στην κύρια πρωτεάση του ιού, γεγονός που δείχνει ότι αυτή δεν είναι περιοχή του ιού επιρρεπής σε μεταλλάξεις. Το Paxlovid ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό κατά της Όμικρον σε εργαστηριακές μελέτες.
Αυτό μας οδηγεί στη ζωτική ανάγκη το κουτάκι χαπιών θεραπείας πέντε ημερών του Paxlovid (δύο χάπια την ημέρα και ένα άλλο χάπι, μια χαμηλή δόση ριτοναβίρης που βοηθά στην αύξηση των επιπέδων του Paxlovid στο αίμα) να είναι διαθέσιμο παντού. Η προμήθειά του όμως είναι εξαιρετικά ανεπαρκής, μόνο 200.000 θεραπευτικές αγωγές τώρα, και μόνο 80.000.000 αναμένονται μέχρι το τέλος του επόμενου έτους. Αν είχαμε απεριόριστη προμήθεια αυτών των χαπιών, αυτό θα μπορούσε να έχει εξαιρετικό αντίκτυπο στην πρόληψη νοσήσεων, στη διατήρηση του υγειονομικού μας προσωπικού, στην αποτροπή της εξάπλωσης, στην εξάλειψη της ανάγκης για λουκέτα και κλείσιμο σχολείων. Η παρέμβαση του Paxlovid θα μπορούσε επίσης να μειώσει το τίμημα της ‘Μακροχρόνιας Covid’, ενός συμπλέγματος συμπτωμάτων που προκαλεί αναπηρία και μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και σε περιπτώσεις ήπιας νόσησης.

Τις προσεχείς ημέρες, το Paxlovid θα αποκτήσει άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Αυτό είναι καλό, αλλά δεν μας οδηγεί εκεί που πρέπει να φτάσουμε. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να κλιμακώσουμε τάχιστα την παραγωγή χαπιών με σκοπό την  ευρεία προσβασιμότητα και χρήση τους σε όλον τον κόσμο, είτε αυτό συνεπάγεται την ενεργοποίηση της Defense Production Act (DPA) των ΗΠΑ [βλ. νομοθεσία για την παραγωγή στα πλαίσια των αναγκών της Εθνικής Άμυνας] είτε άλλα τολμηρά μέτρα. Δεν είναι σκόπιμο σε αυτή τη συγκυρία να βασιστούμε σε μία μόνο εταιρεία για τη μαζική παραγωγή ενός μικρού μορίου, το οποίο οι εταιρείες σε όλον τον κόσμο είναι πλήρως ικανές να παράγουν με τα υψηλότερα πρότυπα παραγωγής.

Αυτό το χάπι κατά της  Covid έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας πρωτοποριακής παρέμβασης, τη στιγμή που την έχουμε απολύτως ανάγκη. Είναι ένα σημάδι φωτός σε ένα πολύ μακρύ τούνελ. Αλλά η εξαιρετική του υπόσχεση δεν θα πραγματοποιηθεί, αν δεν παραμερίσουμε τα εμπόδια για να το παρασκευάσουμε γρήγορα και να το διανείμουμε σε μαζική κλίμακα.

Ο *Eric Topol είναι ιδρυτής και διευθυντής του ‘Scripps Research Translational Institute’, καθηγητής μοριακής ιατρικής και αντιπρόεδρος του ‘Scripps Research’.

Μετάφραση από: theguardian.com