“Πριν 3 χρόνια: Η ιστορία του αγωνιστή Χατζηγιακουμή από την Κυθρέα…” γράφει η Φανούλα Αργυρού
For the record
Φανούλα Αργυρού
Στις 17 Σεπτεμβρίου 2021 οι συνάδελφοι στο Ράδιο Πρώτο Λάζαρος Μαύρος και Μάριος Πούλλαδος παρουσίασαν ως πρώτο θέμα την κα Ελίνα Σταματίου για το βιβλίο της « 14 Εγκλήματα μιας Αυτοκρατορίας» 2021 Εκδόσεις Επιφανίου.
Εκ των πραγμάτων πρέπει να τοποθετηθώ για χάρη της τάξης και ιστορίας. Διορθώνοντας τις σοβαρές ερευνητικές ελλείψεις/παραπληροφορήσεις στο βιβλίο εις βάρος της ΑΛΗΘΕΙΑΣ. Ξεκινώ από τις δηλώσεις της στο Ρ.Π.
https://www.youtube.com/watch?v=RRezkMHwz_M
Ερώτηση Μ.Π : «Πως προέκυψε αυτή η ανάγκη να γράψετε το συγκεκριμένο βιβλίο».
Απάντηση : «Ε, προέκυψε σταδιακά θα έλεγα δεν ήτανε μια απόφαση που ήλθε από τη μία στιγμή στην άλλη, ξεκίνησε πριν 3 χρόνια όταν διάβασα και εγώ μια σύντομη ιστορία για τον Χατζηγιακουμή στη Κυθρέα, από εκείνη τη στιγμή και μετά θα έλεγα μου γεννήθηκε η ανάγκη να μάθω περισσότερα…»
Ερώτηση Λ.Μ: «Μας έκανε έκπληξη πως εντοπίσατε τον Βρετανό στρατιώτη που υπηρετούσε τότε στην Κύπρο…»
Απάντηση – «Να σας πω, είχε κάνει μια αναφορά ο συγκεκριμένος άνθρωπος στην Daily Mail χωρίς βέβαια να παραθέτει έγγραφα…»
Δεν «είχε κάνει μια αναφορά ο άνθρωπος». Εξιστόρησε ολόκληρο κομμάτι ιστορίας στην Polly Dunbar και το σχετικό αρχείο αποδεσμεύθηκε για πρώτη φορά στην Κυριακάτικη Mail.
Η κα Σταματίου δεν αναφέρεται πουθενά στο βιβλίο της στην βρετανική εφημερίδα (Daily Mail) με ημερομηνία και όνομα της βρετανίδας δημοσιογράφου που διεξήγαγε και υπόγραψε την έρευνα. Ούτε πού διάβασε πριν 3 χρόνια την «σύντομη ιστορία για τον Χατζηγιακουμή στην Κυθρέα». Αντιθέτως στην Εισαγωγή γράφει:
«Κάποια στιγμή έτυχε να πέσει στα χέρια μου ένα κείμενο για έναν νεαρό αγωνιστή της ΕΟΚΑ . Ο άνθρωπος αυτός, το όνομα του οποίου ήταν Σπύρος Χατζηγιακουμή, συνελήφθη και ανακρίθηκε από τις βρετανικές αποικιοκρατικές αρχές το 1958 στην Κυθρέα και πέθανε κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων.»
Καμία αναφορά για την πηγή και συγγραφέα του «κειμένου» που έτυχε να πέσει στα χέρια της και που ήταν η αφορμή για την ιδέα της να γράψει το βιβλίο.
Πριν 3 χρόνια (1)
Η βρετανική εφημερίδα Daily Mail στην Κυριακάτικη της έκδοση στις 28 Απριλίου 2018, δημοσίευσε το ειδησεογραφικό της Polly Dunbar με τίτλο « Το μυστικό ‘στρατόπεδο βασανιστηρίων’ της Βρετανίας και η δυσωδία μιας συγκάλυψης: Πως οι γενναίοι άνδρες που διαμαρτυρήθηκαν για την κακοποίηση Ελληνοκυπρίων φυλακισμένων σε βρετανική βάση στην Κύπρο καταδιώχθηκαν και περιφρονήθηκαν… μέχρι τώρα».
https://www.dailymail.co.uk/news/article-5669387/Britains-secret-torture-camp-stench-cover-up.html
Είναι η έρευνα της Polly Dunbar , που αποτελεί ιστορική αποκάλυψη μετά από 60 χρόνια. Στο δημοσίευμά της η βρετανίδα δημοσιογράφος κατέγραψε με λεπτομέρεια το ιστορικό των βασανιστηρίων στην περιοχή Κυθρέας από τις αναφορές του 82χρονου σήμερα Jamie Eykyn, για τον Ταγματάρχη Michael Stourton, την επιστολή προς τον κυβερνήτη Σερ Χιού Φούτ, τη λογοκρισία της αλήθειας την δεκαετία του 1990 από το Υπ. Άμυνας κτλ.
Έχοντας υπόψη τη δήλωση της από το Ράδιο Πρώτο, η κυρία Σταματίου είχε πρώτιστη υποχρέωση και καθήκον, να αναφέρει με κάθε λεπτομέρεια την πρωτοπόρα δημοσίευση της Polly Dunbar, ως πηγή και παραπομπή (credit due) που περιέλαβε πρώτη το 90% των όσων αναφέρει η κα Σταματίου. Όπως και του «κειμένου» που έπεσε στα χέρια της.
Σημ. Τις μέρες εκείνες το Φόρειν ΄Οφις χειριζόταν και την αίτηση ομάδας Κυπρίων Αγωνιστών για αποζημιώσεις (μικρή αναφορά στο δημοσίευμα) που τελικά πλήρωσε…
Πριν 3 χρόνια (2)
30 Απριλίου 2018 Εκπομπή Ράδιο Πρώτο Λάζαρου Μαύρου και Μάριου Πούλλαδου. Πρώτο θέμα το δημοσίευμα της Κυριακάτικης Mail ανταπόκριση Φανούλας Αργυρού. Την ίδια μέρα το θέμα ήταν και στον «Φιλελεύθερο».
https://www.youtube.com/watch?v=m9wMkIEOgAg
Πριν 3 χρόνια (3)
Αναφορά στο δημοσίευμα της Κυριακάτικης Mail έκανε στις 30.4.2018 και ο Αντ.1 (Χρυστάλα Βιλάνου).
«Ξυλοδαρμός, βιασμοί, πνιγμοί. Για πρώτη φορά, σχεδόν 6 δεκαετίες μετά το τέλος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, βρετανική εφημερίδα αποκαλύπτει την αλήθεια που όλοι γνώριζαν, αλλά αποσιωπούσαν.
Στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας ΜAIL, μίλησε για πρώτη φορά ο 79χρονος σήμερα Τζέιμι Έικιν, που το 1958 υπηρετούσε στην Κύπρο και μαζί με το αρχείο του αποθανόντος ταγματάρχη Μάικ Στόουρτον, ρίχνουν φως σε ένα σκοτεινό κεφάλαιο στην ιστορία της αποικιοκρατικής δύναμης και στις τακτικές που τα στρατεύματά της χρησιμοποιούσαν. Το δημοσίευμα έχει τον τίτλο : Το μυστικό στρατόπεδο βασανιστηρίων της Βρετανίας και η δυσωδία της συγκάλυψης…»
Πριν 3 χρόνια (4)
Στις 6 Μαΐου 2018, πρόβαλα το δημοσίευμα της Polly Dunbar στην «Σημερινή» και στην «Ελευθερία» Λονδίνου με τίτλο « Βρετανοί βασανιστές – Σπύρος Χατζηγιακουμή – και η αλήθεια: Κυθρέα 1958». Το οποίο αναρτήθηκε και σε πολλές ιστοσελίδες στην Κύπρο και Ελλάδα. Με αντίγραφα βρετανικών εγγράφων από την αποδέσμευση των «Ξεχασμένων Εγγράφων» (“Migrated Archives”) μεταξύ 2012-2013. Τα οποία είχα καλύψει στην «Σημερινή» σε 7 παρουσιάσεις μαζί και αναφορές στην Κυθρέα. Στη δημοσίευσή μου στις 28 Ιουλίου 2012 εμφαντικά τα έγγραφα αναφέρονταν και στους Παναγιώτη Χρυσοστόμου 37 ετών και ο Λουκά Ανδρέας Λουκά 17 ετών.
http://www.sigmalive.com/simerini/politics/505941/kythrea-1958
https://www.onisilos.gr/?p=17461
Μέρος Β’ – 28/07/2012 Σημερινή
http://www.sigmalive.com/simerini/news/local/510672
Ασκούσαν υπέρμετρη βία
Επίλογος – «παρθενική»
Η κα Σταματίου στον Επίλογό της αυτό-χαρακτηρίζει το βιβλίο της ως «παρθενική συγγραφική προσπάθεια». Κάθε άλλο. Προηγήθηκαν άλλοι για τα ίδια θέματα.
Επίσης αναφέρει: «Μια σημαντική πηγή πληροφοριών για την έρευνα, ήταν τα αρχεία των υποθέσεων των θανάτων των αγωνιστών, τα οποία φυλάσσονται στο Κρατικό Αρχείο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, για διάφορους λόγους , δεν κατέστη δυνατό να βρεθούν φάκελοι και για τα 14 θύματα… Υπήρξε βέβαια και μια περίπτωση, που ενώ διενεργήθηκε θανατική ανάκριση, ο φάκελος – άγνωστο γιατί – δεν βρέθηκε πουθενά. Πρόκειται για την περίπτωση Σπύρου Χατζηγιακουμή, η υπόθεση του οποίου βρέθηκε να αναφέρεται μόνο σε ένα τηλεγράφημα από τα έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν το 2013 από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το τηλεγράφημα χρονολογίας 1959, είχε αποδέκτη τον τότε Υπουργό Αποικιών με τη σημείωση «SECRET» και σε αυτό γινόταν μία σύντομη αναφορά των ευρημάτων του θανατικού ανακριτή που διενήργησε την εξέταση».
1. Η κα Σταματίου δυστυχώς δεν έκανε έρευνα στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο στο Λονδίνο όπου βρίσκονται τα βρετανικά αρχεία για την Κύπρο. Τα όσα αναφέρει για την περίπτωση του μ. Σπύρου Χατζηγιακουμή είναι αναληθή. Υπογραμμίζει σοβαρές ελλείψεις έρευνας και άγνοιας για τη μελέτη των βρετανικών επισήμων εγγράφων. Τα έγγραφα που άφησαν οι αποικιοκράτες στην Κύπρο είναι ελάχιστα.
2. Τα έγγραφα που αποδεσμεύθηκαν όχι απλά το «2013» αλλά μεταξύ 2012-2013 στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο, έχουν όχι ένα αλλά δύο τουλάχιστον φακέλους για Σπύρο Χατζηγιακουμή/Κυθρέα εξού και η δημοσίευσή μου στις 6 Μαΐου 2018, πριν 3 χρόνια με αντίγραφα εγγράφων. Το τηλεγράφημα χρονολογίας 1959 που προβάλει ως να είναι το μοναδικό που «αποχαρακτηρίστηκε το 2013 από το ΗΒ» είναι παραπλανητικό.
3. Στη ελληνόφωνη βιβλιογραφία της σελ.248 αναφέρεται σε μια πηγή ως « Κρατικό Αρχείο Κυπριακής Δημοκρατίας. CO 926/898». Ενώ σε καμία άλλη παραπομπή δεν αναφέρεται σε τέτοιο κωδικό , μόνο σε «ΚΑ ΚΔ». Το CO 926/898 είναι κωδικός και φάκελος του Βρετανικού Εθνικού Αρχείου και ανήκει στο Γραφείο Αποικιών στο Λονδίνο (Colonial Office). Και αποδεσμεύθηκε προς το τέλος της δεκαετίας του 1980! Σ΄αυτόν τον φάκελο, υπάρχει μία αναφορά για τον Χατζηγιακουμή.
Τα έγγραφα που αποδεσμεύθηκαν μεταξύ 2012-2013 ήσαν επιπλέον έγγραφα που σώθηκαν χάρη στην υπόθεση των Κενυατών. Ανήκαν στις τοπικές αποικιακές διοικήσεις, που δεν άφησαν στους ιθαγενείς φεύγοντας. Σκόπευαν να τα καταστρέψουν. Αποδεσμεύθηκαν με δικαστική απόφαση. Σημειώνεται, όμως, παράλληλα, ότι αντίγραφα ή σχετικά έγγραφα είχαν αποδεσμευθεί πριν δεκαετίες στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο που ανήκαν στο Γραφείο Αποικιών και άλλα τμήματα της βρετανικής κυβέρνησης. Έχω στείλει εκατοντάδες αντίγραφα στους Συνδέσμους Αγωνιστών και άλλους…
Νίκος Γεωργίου
Μεταξύ των 14 αγωνιστών, είναι και ο Νίκος Γεωργίου, που του έσπασαν το κεφάλι στις Πλάτρες. Έγραψα για την ιστορία του στην «Σημερινή» στις 30 Ιανουαρίου 2005. Φωτοτυπία του δημοσιεύματος « Έτσι δολοφονήθηκε από Βρετανούς βασανιστές ο αγωνιστής Ν. Γεωργίου». Και πως οι δολοφόνοι του διέφυγαν την καταδίκη…
Πολλές υποθέσεις αγωνιστών μαζί και του Νίκου Γεωργίου, θα παρουσιαζόντουσαν στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Αλλά τελικά γλύτωσε τους Βρετανούς ο Έλληνας ΥΠΕΞ Ευάγγελος Αβέρωφ, ο οποίος όπως τους υποσχέθηκε, απέσυρε την Ελληνική Προσφυγή μετά την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου. Η ακρόαση είχε οριστεί για τον Μάρτιο 1959.
Με μια γρήγορη ματιά βρήκα ότι από τους 14 που αναφέρει στο βιβλίο της η κα Σταματίου, δηλαδή τους Πλάτων Στυλιανού, Σπ. Χατζηγιακουμή, Νίκο Γεωργίου , Παναγιώτη Χρυσοστόμου και Λουκά Ανδρέα Λουκά οι Βρετανοί αναφέρονται σ΄αυτούς όπως και πολλούς άλλους στα Αρχεία στο Λονδίνο.
Πολλές δημοσιεύσεις εκτός δικές μου για Αγωνιστές προηγήθηκαν όπως για τον Ν. Γεωργίου, μαρτυρίες από τον αγωνιστή Μιχαλάκη Μουστάκα, από άλλους συναδέλφους, π.χ. τον Γιάννη Σπανό στην εφημερίδα «Αγών» τη δεκαετία 1990, τον Νίκο Παπαναστασίου κ.α.
Η αναφορά σε προηγούμενους ερευνητές σε μια εργασία, θεωρείται κανόνας, εμπλουτίζει με επιπλέον αξία τη δουλειά ενός, είναι στοιχειώδης υποχρέωση του καθενός μας για την δική μας αξιοπρέπεια…
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος / συγγραφέας
