Εθνογραφικό Κέντρο Γιώργη Μελίκη: Άνοιξε για το κοινό η έκθεση – αφιέρωμα στον Ρήγα Φεραίο και το όραμά του

Δήμητρα Σμυρνή

Τιμώντας τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, το “Εθνογραφικό Κέντρο Γιώργη Μελίκη” έστησε μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, αφιερωμένη στον Ρήγα Φεραίο και στο όραμά του για αφύπνιση και ανεξαρτησία του υπόδουλου Ελληνισμού.

Η Έκθεση, που εγκαινιάστηκε χθες στη Μελίκη, στην αίθουσα “Φίλοι του Εθνογραφικού Κέντρου”, περιλαμβάνει:

•  Μονόφυλλο του Ρήγα για τον Αλέξανδρο και την ιστορία του, έκδοση του 1797 δια χειρός Ρήγα Φεραίου.

• «Χάρτα», με πλήθος μυθολογικών και ιστορικών αναφορών και τοπωνυμίων, τυπωμένη το 1797 στην Βιέννη που αποτελείται από 12 φύλλα, τα οποία ενωμένα συνθέτουν το επαναστατικό όραμα του Ρήγα Βελεστινλή (1757-1798).

• Σήμανση της Ημαθίας, Πέλλας και Πιερίας με όλα τα ιστορικά, αρχαιολογικά, τοπογραφικά και γεωγραφικά στοιχεία, όπως τα αποτύπωσε στο μνημειώδες αυτό προεπαναστατικό του έργο, το οποίο αποτέλεσε τον πυρήνα της ελεύθερης Ελλάδας και του Διαφωτισμού.

• Πρωτότυπους χάρτες, οι οποίοι αποτυπώνουν θέσεις της Ημαθίας, τυπωμένοι μεταξύ 1750-1830. Επιλογή από την μεγάλη συλλογή του Εθνογραφικού Κέντρου με χάρτες που φέρουν σημάνσεις και υπομνηματισμό την αρχαία αλλά και νεότερη Ημαθία.

• Παλαίτυπα – Βιβλία σύγχρονα της Χάρτας, τυπωμένα 1750-1830  στην Βιέννη και την Βενετία.

• Μπάνερ στην αυλή του Εθνογραφικού, που επιμελήθηκε ο ιστορικός Γιάννης Μοσχόπουλος με σημαντικές πληροφορίες για την συμβολή των χωριών του Ρουμλουκιού στην Επανάσταση του 1821.

Η Φαρέτρα επισκέφθηκε σήμερα το μεσημέρι την Έκθεση και είχε την τύχη να ξεναγηθεί από τον ανήσυχο και γεμάτο σχέδια Γιώργη Μελίκη. Μπαίνοντας στην αίθουσα, η φράση “Όποιος ελεύθερα συλλογάται συλλογάται καλά” παραπέμπει άμεσα στον Ρήγα και στο όραμά του για ελευθερία.

Περιμετρικά στην αίθουσα εκτίθενται το Μονόφυλλο του Ρήγα, η Χάρτα, επισημάνσεις χαρτογραφικές σχετικές με την περιοχή μας και παλαίτυπα σε γυάλινη προθήκη.

Το Μονόφυλλο του Ρήγα, σύμφωνα με όσα μάς είπε ο Γιώργης Μελίκης, είναι ο καθρέφτης του οράματος του Ρήγα, αφού συνδέει τον πόθο για ελευθερία όχι μόνο του Ελληνισμού αλλά και όλων των χριστιανικών πληθυσμών των Βαλκανίων με την προσωπικότητα του Αλέξανδρου και το δικό του όραμα. Στη μέση του Μονόφυλλου ο στρατηλάτης, σκηνές από την εκστρατεία του, οι διάδοχοί του και προπαντός ο αφυπνιστικός στόχος του Ρήγα.

Δεξιά, σε 12 κομμάτια η Χάρτα, τυπωμένη στη Βιέννη το 1797, εκτείνεται από το Λιβυκό Πέλαγος μέχρι τον Δούναβη κι από την Αδριατική μέχρι τον Εύξεινο, περιλαμβάνοντας όλες τις χριστιανικές κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Χαρακτηριστικό της Χάρτας οι λεπτομέρειες που την κοσμούν, νομίσματα, αναφορές προσωπικοτήτων της Αρχαιότητας, προσδίδοντας στην απεικόνιση όχι μόνο λεπτομερή καταγραφή αλλά και μια ατμόσφαιρα που παραπέμπει γόνιμα στο αρχαιοελληνικό παρελθόν.

Πρωτότυποι χάρτες της Ημαθίας, τυπωμένοι μεταξύ του 1750 και 1830, και παλαίτυπα  της Βιέννης και της Βενετίας προσελκύουν το ενδιαφέρον, ολοκληρώνοντας την ατμόσφαιρα μιας εποχής που εγκυμονούσε το πνεύμα της Επανάστασης που ακολούθησε.

Στην αυλή του Εθνογραφικού δεσπόζει μπάνερ του ιστορικού Γιάννη Μοσχόπουλου και προέδρου των “Φίλων”, που αναφέρεται στη συμμετοχή του Ρουμλουκιού στον Αγώνα.

Σαφώς και η Έκθεση παρουσιάζει ενδιαφέρον όχι μόνο για τους μεγάλους, αλλά και για τα παιδιά, αποτυπώνοντας με τα εκθέματά της το κλίμα μιας εποχής και τη μορφή της μεγαλύτερης προεπαναστατικής προσωπικότητας, του Ρήγα.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή όλη τη χρονιά και – με ένα μεσοδιάστημα της Αποκριάς, όπου θα εκτεθούν οι μάσκες του Εθνογραφικού –  θα συνεχίσει να είναι ανοιχτή μέχρι τον Απρίλιο του 2022, τιμώντας τα 200 χρόνια από το Ολοκαύτωμα της Νάουσας.

Φωτογραφίες: faretra.info